بيست و هفت کشور اتحاديه اروپا روز يکشنبه در برلين پنجاهمين سالگرد پايه گذاری اين اتحاديه را جشن گرفتند.
حدود نيم ميليارد نفر در بيست وهفت کشور اتحاديه اروپا زندگی می کنند و اين اتحاديه با توليد ناخالص داخلی ۱۵ تريليون دلاری بزرگترين اقتصاد جهان به شمار می رود.
اولين گام ها برای تاسیس اتحاديه اروپا چندین سال پس از جنگ جهانی دوم برداشته شد و بسياری معتقدند که صلح پنجاه ساله بين کشورهای عضو از مهمترين دستاوردهای اين اتحاديه بوده است.
شايد بتوان بهترين دليل برای به وجود آمدن اتحاديه اروپا را در نوشته های ژان مونه فرانسوی که بسياری وی را پدر اتحاديه اروپا می دانند يافت. وی می گوید: «به شراکت گذاشتن منابع طبيعی بين کشورهای اروپايی و ايجاد يک قدرت جديد - کميسيون اروپا- می تواند اولين پايه های فدراسيون اروپا را برای حفظ صلح در اين قاره را بنياد گذارد.»
به عبارتی ديگر نزديک شدن هر چه بيشتر مردم اروپا برای دستيابی به اتحادی سياسی و اقتصادی هدف اساسی بنيانگذاران اتحاديه اروپا بود.
ژان مونه چند سال پس از پايان جنگ جهانی دوم در سال ۱۹۵۰ «جامعه زغال سنگ و فولاد اروپا» را بين دو کشور آلمان و فرانسه به وجود آورد.
در سال ۱۹۵۷ در شهر رم در ايتاليا، شش کشور اروپايی شامل آلمان، فرانسه، بلژيک، لوگزامبورک، ايتاليا و هلند دو توافق نامه مهم در رم امضا کردند که به «معاهده رم» معروف شد.
اين توافق نامه ها موجب بوجود آمدن «جامعه اقتصادی اروپا» و «جامعه انرژی هسته ای اروپا» شدند. معاهده رم اولين گام اساسی برای تاسيس اتحاديه اروپای کنونی محسوب می شود.
اين اتحاديه که مرکز آن در بروکسل، پايتخت بلژيک است از طريق سه نهاد اصلی اداره می شود. مهمترین نهاداین اتحادیه، کميسيون اروپایی است که در واقع قدرت اجرايی اتحاديه به شمار می رود و پيش نويس قوانين اتحاديه را آماده کرده و به پارلمان اروپا می فرستد.
هر کشور عضو دارای يک نماينده در اين کميسيون است . رييس اين کميسيون توسط شورای اروپا به پارلمان اروپا معرفی می شود و در صورت رای مثبت انتخاب می شود.
دومین نهاد تصمیم گیری در اتحادیه اروپا، شورای اتحاديه اروپا است که شورای وزيران نيز ناميده می شود. وزيران ۲۷ کشور برای تصميم گيری در مورد موضوعی که مربوط به حوزه فعاليت آنها باشد تشکيل جلسه می دهند.
پارلمان اروپا تنها نهادی است که نمايندگان آن از طريق رای مردم هر پنج سال یک بار انتخاب می شوند. هم اکنون احزاب دمکرات مسيحی قويترين خانواده سياسی در اين پارلمان هستند.
معاهده پاریس در سال ۱۹۵۱ که براساس آن «جامعه زغال سنگ و فولاد اروپا» تاسیس شد. به نوشته وال استريت جورنال، اروپا توانست به اهدافی فرای آرزوهای پدران بنيادگذار اتحاديه اروپا و امضاکنندگان توافق نامه رم برسد. به مرور زمان تعداد کشورهای عضو از شش به بيست و هفت رسيد و کشورهای ديگری نظير ترکيه نیز خواهان عضويت در این اتحاديه هستند.
به تدريج افراد، سرمايه و کالا توانستند با آزادی کامل در کشورهای جامعه و يا آنچه بعدا اتحاديه ناميده شد جا به جا شوند. اين بازار مشترک توانست به پيشرفت بسياری از کشورهای اروپايی کمک کند.
سیاست های مشترک و اختلافات
هم اکنون ۳۱۷ ميليون نفر در ۱۳ کشور اتحاديه، «يورو» را به عنوان واحد پول مشترک انتخاب کردند. به عقيده بسياری از اقتصادانان، یورو موجب شده که اروپا در مقابل شوک های اقتصادی که به دلیل وقايعی نظير يازده سپتامبر به وجود آمده مقاومت کند.
اقتصاد، سياست خارجی و امنيتی و سيستم قضايی مشترک را می توان سه پايه اساسی اين اتحاديه دانست.
به عقيده بسياری از اقتصادانان، یورو موجب شده که اروپا در مقابل شوک های اقتصادی که به دلیل وقايعی نظير يازده سپتامبر به وجود آمده است مقاومت کند.کشورهای اروپايی با يکديگر اطلاعاتی در مورد مسايل جنايی رد و بدل می کنند و با همکاری يکديگر با مسايلی مانند نژادپرستی مبارزه می کنند.
سياست مشترک خارجی – امنيتی اروپا موفق به ايجاد نيروی مشترک واکنش سريعی برای حفاظت از صلح شده است.
استفان وال، مشاور پيشين تونی بلر، نخست وزير بريتانيا در مورد مسايل اروپا در مقاله ای در روزنامه فاينانشيال تايمز می گويد که « قسمتی از تاريخ اتحاديه اروپا داستان درگيری بين دو ايده ای است که در دهه هشتاد ميلادی، هلموت کهل، صدراعظم آلمان و مارگارت تاچر ، نخست وزير بريتانيا نمايندگان آن بودند.»
آقای کهل خواهان ايالات متحده اروپا و يا به عبارتی ديگر، اتحادی سياسی بود ولی خانم تاچر، اروپا را به عنوان فضای باز اقتصادی می ديد.
چنين اختلافاتی هنوز هم در موارد مختلف ادامه دارد و اعضای اتحاديه اروپا در برخی موارد مانند جنگ عراق کاملا موضع گيری های متضادی با يکديگر اتخاذ کرده اند.
