در بخش نهم برنامه ويژه تحليلی راديو فردا ويژه بررسی مسائل مربوط به «هشتمين دوره انتخابات مجلس شورای اسلامی»، به اين پرسش پرداختيم که زنان که حدود نيمی از برخورداران حق رای را تشکيل می دهند، چه جايگاهی در انتخابات مجلس هشتم دارند.
در اين بخش، سراغ جوانان را می گيريم و با چند پژوهشگر و آشنا به مسائل جوانان، چگونگی رفتار انتخاباتی و ميزان شرکت جوانان را مرور می کنيم.
جناح های سياسی اين بار هم در روزهای پيش از انتخابات نامزدهای نمايندگی مجلس با در نظر گرفتن سهم جمعيتی جوانان در جامعه کوشيدند در کارزار انتخاباتی ، اين گروه سنی را مخاطب بخشی عمده از تبليغات خود قرار دهند.
انتخابات ۸۶ زير ذره بين- قسمت هشتم
انتخابات ۸۶ زير ذره بين- قسمت هفتم
انتخابات ۸۶ زير ذره بين-قسمت ششم
انتخابات ۸۶ زير ذره بين- قسمت پنجم
انتخابات ۸۶ زیر ذره بین -قسمت چهارم
انتخابات ۸۶ زير ذره بين- قسمت سوم
انتخابات ۸۶ زير ذره بين؛ قسمت دوم
انتخابات ۸۶ زير ذره بين؛ قسمت اول
به ويژه آنکه تحليلگران سياسی هم بر اهميت رای زير سی ساله ها در انتخابات دوره هفتم رياست جمهوری و پيروزی محمد خاتمی، در پيروزی اصلاحگريان در اولين دوره انتخابات شوراهای شهر و روستا، و در چيرگی جناح اصلاحگرا بر مجلس ششم تاکيد دارند، و هم بر اهميت رای آن دسته از جوانانی که در ۱۸ تير سال ۱۳۸۰ برای اولين بار از حق دادن رای برخوردار شده بودند و با رای خود به نفع محمد خاتمی بر روی انتخابات هشتم رياست جمهوری تاثير گذاشتند.
بيش از نيمی از جامعه هفتاد ميليونی ايران را شهروندان زير ۳۰ سال تشکيل می دهند.
اگر چه برابر قانون جديد انتخابات سن واجدين شرايط برای رای دهندگی را در اين دوره از انتخابات از ۱۶ سال به ۱۸ افزايش داده اند، تخمين زده می شود که حدودا و دست کم ۲۵ ميليون از رای دهندگان جوانان خواهند بود.
حال اين پرسش نه تنها برای نامزدهای نمايندگی بلکه برای تحليلگران مسائل جوانان و مسائل اجتماعی ايران هم مطرح است که جوانان دراين انتخابات چگونه تصميم می گيرند.
غدير نبی زاده، جوان ۲۶ ساله ای در تهران که کارشناس ارشد است، به راديو فردا می گويد شرکت در انتخابات را «وظيفه» خود می داند.
وی می افزايد:« من تصميم دارم در انتخابات شرکت کنم و اين را يک وظيفه می دانم. تقريبا تمام گروه هايی که در انتخابات وجود دارند، چه اشخاص و چه گروه هايی که شرکت می کنند، يک معيارهايی را انتخاب می کنند که چون از يک سری فيلترهای خاصی عبور کرده اند و در چهارچوب نظام هستند، مورد قبولند.»
آقای نبی زاده می گويد:«اين معيارها بالا و پايين دارد، احتمالا معيارهايمان با يک سری بيشتر همراه است وبا سری ديگری کمتر، ولی درکل افرادی که هستند تقريبا شناخته شده و قابل اعتمادند. من هنوز به تصميم قطعی نرسيده ام، مسلما به هيچ ليستی رای نخواهم داد، فقط به افرادی که آن صلاحيت های مد نظر من را احراز می کنند، رای می دهم. من اعتقاد چندانی به جناح بندی و گروه بندی اينها هم ندارم، ولی با توجه به تخصص آنها انتخاب می کنم . با توجه به اينکه يکی دو روز وقت داريم، در اين فرصت نهايتا جمع بندی خواهم کرد.»
- زمانی در انتخابات شرکت خواهم کرد که نماينده من تعيين صلاحيت شود، وقتی نماينده من رد صلاحيت می شود، من به چه کسی بايد رای بدهم؟
فاطمه، دختر جوانی در تهران در گفت وگو با راديو فردا از غدير هم فراتر می رود و می گويد:«به نظر من شرکت در انتخابات حتی از نان شب واجب تر است. طبق تعاليمی که داريم، به ما می گويند حتی اگر دو نفر هستيد، هميشه يک نفر را به عنوان رهبر انتخاب کنيد.»
اما کيان، جوانی در مازندران، می پرسد:هنگامی که نامزدها مسائل مورد علاقه اش را مطرح نمی کنند، چرا بايد در انتخابات شرکت کند؟
وی می گويد:« زمانی در انتخابات شرکت خواهم کرد که نماينده من تعيين صلاحيت شود، وقتی نماينده من رد صلاحيت می شود، من به چه کسی بايد رای بدهم؟»
محمد، جوان ديگری در تهران، در توضيح اينکه چرا در انتخابات شرکت می کند استدلال می کند:«فکر می کنم برای جلوگيری از آن اتفاقی که در انتخاب رياست جمهوری افتاد، يک پديده ای مثل آقای احمدی نژاد باصطلاح از طريق پادگانی انتخاب شد و آمد بالا، به اين دليل فکر می کنم بايد شرکت کنيم.»
همين جوان به نقل قول از مصطفی تاج زاده، معاون وزارت کشور در دوران رياست جمهوری محمد خاتمی در باره نظام سياسی جمهوری اسلامی چنين می گويد:«جمهوری اسلامی مانند اتوبوسی است که راننده ای دارد آن را به حرکت درمی آورد و مردم هم مسافرهای اين اتوبوس هستند، مسافران نبايد با راننده صحبت و اختلاط کنند تا حواس راننده پرت نشود.»
ترديد جوانان در باره شرکت و يا عدم شرکت در انتخابات در کانون گزارش های بسياری از خبرگزاری های جهان از تهران هم قرار دارد.
خبرگزاری رويترز روز يکشنبه در گزارشی در تهران می نويسد برغم دلسردی رای دهندگان بسياری از آنان هنوز تصميم نهايی خود را نگرفته اند.
سعيد پيوندی، استاد دانشگاه در رشته تعليم و تربيت در پاريس با تکيه بر نامزدها و برنامه آنان بر اين باور است که چون احزاب سياسی به مسائل جوانان بی تفاوت هستند، نمی توان انتظار شرکت گسترده جوانان در انتخابات را داشت.
وی به راديو فردا می گويد:« برای اينکه جوانان درانتخابات خودرا مخاطب بدانند و بخواهند در آن شرکت کنند و يا به نحوی در آن فعال باشند، دو شرط يا دو عامل وجود دارد، يکی اين است که نماينده هايی از اين جوانان، در بين نامزدهای انتخاباتی، به طور فعال شرکت کرده باشند، دوم اين است که برنامه هايی که توسط نامزدها، احزاب و گروه ها اعلام می شود به نوعی به تقاضاها و مطالبات امروزی جوانان مربوط می شود.»
آقای پيوندی می افزايد:«اما در اين انتخابات در واقع هيچ صحبتی از جوانان در ميان نيست گويا جوانان، با توجه به اينکه بزرگ ترين گروه اجتماعی هستند و بيشترين مشکلات را در جامعه ايران و بيشترين نارضايتی را از وضعيت موجود دارند، در هيچ کدام از موارد صحبتی در ميان نيست و برای همين هم ، به نظر من، انگيزه چندانی هم آنان برای شرکت در انتخابات ندارند. انتخابات روز جمعه يکی از رای گيری هايی خواهد بود که در آن جوانان کمترين مشارکت را خواهند داشت.»
- به نظر من شرکت در انتخابات حتی از نان شب واجب تر است. طبق تعاليمی که داريم، به ما می گويند حتی اگر دو نفر هستيد، هميشه يک نفر را به عنوان رهبر انتخاب کنيد.
اما فريبرز رييس دانا، کارشناس اقتصاد و تحليلگر سياسی در تهران، با اشاره به لايه های گوناگون شهری و روستايی، جوانان شهری را محافظه کارتر از جوانان روستايی توصيف می کند و می گويد به ويژه بايد منتظر شرکت جوانان رای اولی در انتخابات بود.
آقای رييس دانا به راديو فردا می گويد:« جوانان رای اولی، در واقع پشت کنکوری هستند، يک مقدار هم می خواهند هويت خودرا نشان دهند و می گويند من الان استقلال دارم و رای می دهم و اتفاقا بين اين ده نفر به آن ديگران رای می دهم، فقط به اينکه گرايش بسيجی دارد يا مثلا از خانواده های مدرن ترهست، رای می دهم.»
وی می افزايد:«بيشتر آنان در اين سن البته به اصلاح طلب ها و جريان های بازتر رای می دهند. به محض اينکه از اين سن بيرون م يآيند و پشت کنکور دو سه سال درجا می زنند و يا به دانشگاه می روند، متوجه می شوند که فکرشان نادرست بوده که کارت شناسايی يا شناسنامه را می بينند و بعد به دانشگاه راه نداريم، به هرحال اين فکر هست و والدين آنها هم به آنها تلقين می کنند و بی اندازه فرزندان خود را محافظه کار بار می آورند.»
فريبرز رييس دانا در عين حال تاکيد می کند:« نمی گويم کار درستی است که به آنها بگويند رای ندهيد، من الان از راديو شما نمی خواهم مبلغ رای دادن يا ندادن باشم، می گويم آن چيزی که والدين به اينها ياد می دهند، در واقع خلاف رشد مستقل اراده يک نوجوان بعد ازدوره بلوغ است، اين خلاف است. می توانند به او بگويند ميل خودت است، ولی درواقع به آنها هميشه احتياط ياد می دهند.»
وی می گويد:« مشاهده من در روستاها نشان می دهد، با اينکه کل روستاييان بيشتر رای مب دهند، که جوانان در روستاها، جوانانی که يک پا در شهر و يک پا درروستا دارند، تمايلشان به رای دادن کمتر از جوانان شهری است، برای اينکه او به ته خط رسيده است، کنکوری نيست، آينده ای نيست، عيالی نه، زن و فرزند نه، همان هست که هست، ديگر رها است.»
- فکر می کنم برای جلوگيری از آن اتفاقی که در انتخاب رياست جمهوری افتاد، يک پديده ای مثل آقای احمدی نژاد باصطلاح از طريق پادگانی انتخاب شد و آمد بالا، به اين دليل فکر می کنم بايد شرکت کنيم.
سجاد ويس مرادی، از فعالان جنبش دانشجويی نيز بر اين نظر است که شرايط انتخابات آزاد نيست اما و به رغم سرخوردگی جوانان هنوز اميدهايی، هر چند کم، ميان جوانان ديده می شود که می تواند انگيزه ای برای شرکت کردن در انتخابات باشد.
وی به راديو فردا می گويد:«شرايطی که در اکثرنمايندگان منتقد دولت هست که در شرکت نظاميان برای انتخاب است. شرايط اکنون شرايط آزادی برای انتخاب نخواهد بود. به هرحال بعد از سال ۷۶ و شرکت اصلاح طلبان، بعد از هشت سال که دولت و مجلس را در اختيار داشتند، يک نوع سرخوردگی برای شرکت در انتخابات بين جوانان ايجاد شده است، ولی چيزی که مشاهده می شود اين است که هنوز بارقه هايی از اميد در بين بخشی از جوانان ديده می شود که اميد دارند و به انتظار نشسته اند که شايد يک سری از اقليت اصلاح طلبان بتوانند شرايط بازتری از شرايط فعلی کشور ايجاد کنند.»
نگاهی به وبلاگ های جوانان طرفدار هردو جناح نشان از آن دارد که در آستانه انتخابات روز جمعه به دليل همين ترديدها، ظاهرا بسياری از جوانان در باره شرکت و يا عدم شرکت در انتخابات و به طور کلی در باره رفتار انتخاباتی خود، دچار ترديد هستند.
همين امر پيش بينی نسبتا دقيق در باره انتخابات را برای کارشناسان سياسی مشکل تر کرده است، اما برخی از ناظران اين احتمال را می دهند که روز جمعه رای دهندگان و بويژه جوانان بار ديگر تحليلگران را غافلگير کنند.
در آخرين بخش سلسله گزارش های ويژه پيش از انتخابات مروری خواهم داشت برآخرين تحليل ها، نظرسنجی ها و پيش بينی ها در باره ميزان مشارکت مردم در انتخابات روز جمعه.
