در بخش چهارم و پايانی پاسخ های مهناز افخمی به پرسش های خوانندگان وبسايت راديو فردا، شهران طبری سوالات مربوط به جنبش زنان را با خانم افخمی در ميان گذاشته است.
معصومه از تهران می پرسد چرا فکر می کنيد جنبش زنان به راه خود ادامه داده است در حالی که اين روزها زنان و دختران ايرانی در فلاکت بارترين مقطع تاريخی خود به سر می برند، اگر جنبش زنان به حرکت خود ادامه داده بود، اکنون وضعيت زنان بسيار بهتربود. ما حتی حق انتخاب لباس خود را نداريم چه برسد به حقوق مسلمی که در کشورهای پيشرفته نيز برای به دست آوردنشان بايد جنگيد.
خواننده ديگری که نام خود را ننوشته، می پرسد با توجه به اينکه جنبش زنان ايران سرکوب می شود، اين جنبش چگونه بايد به دفاع از حقوق زنان ادامه دهد؟
پيمانه از تهران می پرسد در ايران برای به دست آوردن حقوق زنان می توان اميد زيادی داشت؟ من شاهدم که بسياری افراد ازهمين راه های اسلامی قرون وسطايی به جاهايی رسيده اند و پول هايی به جيب زده اند و هرگزحاضر نيستند در شرايط فعلی تغييری حاصل شود.
نويسنده ای از شيراز می نويسد نظرات همه دوستان برای من بسيار محترم است. ولی به نظر شما آيا ايران وارد مرحله جديدی نشده است؟ آيا تساوی زن و مرد امکان پذير است و برای دستيابی به آن چه بستر سازی هايی لازم است؟ روش پيشنهادی شما چيست؟
بهنام از کرمانشاه می پرسد اگر جنبش زنان فراگير شود می تواند به حرکتی برای تحقق خواسته های تمام مردم ايران تبديل شود و به همين دليل حکومت با آن مخالفت می کند.
مهناز افخمی: حرکت زنان در شرايط فعلی ايران بسيار جالب و تحسين برانگيز است. اتفاقی که افتاده اين است که زنان حقوق قابل توجهی را که در گذشته به دست آورده بودند از دست داده اند و همين امر آگاهی زيادی ايجاد می کند و به رشد اين حرکت کمک می کند.
نحوه شکل گرفتن حرکت زنان در ايران خصوصيت هايی مهمی دارد که در سطح بين المللی هم قابل توجه است.
به عنوان مثال، زنان معتقدند جدای ازتفاوت ايدئولوژی ها، گرايش های سياسی و شيوه زندگی، بايد بتوانند بر آزادی زن و تلاش برای بهبود قوانين تأکيد کنند. نکته مهم ديگر اين است که بتوانند حرکت های بومی و مردمی خود را به حرکت های بين المللی مرتبط سازند، زيرا حمايت ها و همبستگی های بين المللی در زندگی امروزی و دنيای قرن ۲۱ کمک بسيار بزرگی است.
پل ارتباطی بين حرکت های بومی و حرکت های بين المللی برای اولين بار در آفريقای جنوبی به وجود آمد و به آزادی اين کشور منجر شد، و اکنون اين پل را در حرکت های زنان می بينيم که بسيار مهم و کارساز است.
تاکيد بر تجهيز مردم و آگاهی دادن به افرادی که تا به حال در نهضت فعال نبوده اند، برای ايجاد مشارکت بيشتربه يقين مؤثر خواهد بود.
من با اين نظرموافقم که اين حرکت برای تحقق آزادی و مشارکت بيشتر مردم، کارساز خواهد بود و زنان می توانند در اين زمينه پيشگام باشند و برای ساير حرکت ها الگويی ارائه دهند.
سعيد از سوئد و يک نويسنده از مونترال و سهيلا خواسته اند ايران را قبل و بعد از اسلام مقايسه کنيد. سعيد می نويسد اگر انقلاب مشروطه روی نمی داد و قاجارها به جای پهلوی به حکومت ادامه می دادند، آيا زنان به اين صورت برای آزادی مبارزه می کردند؟ آيا اين جوانان، فرزندان نسل قبل از انقلاب نيستند؟
مهناز افخمی: وضعيت تاريخی زن قبل از اسلام و بعد ازآن کمک زيادی به ما نمی کند. تاريخ در زمينه تغيير وضعيت زنان نقش اساسی داشته است و در طول تاريخ، پيشرفت آگاهی ها، امکانات، توسعه علم، توسعه اقتصادی و اجتماعی سياسی، همه بر روی جداسازی تاريخی مرسوم بين زن و مرد تاثير گذاشته است. ب
ازگشتن به گذشته دوردست، برای بهبود وضع زن مفيد نيست، مهم اين است که دوران مدرن و تاريخ معاصر در تجهيز جامعه مدنی به خصوص تجهيززنان نقش اساسی داشته است.
از انقلاب مشروطه به بعد، جامعه مدنی و حرکت زنان بيشتر شکل گرفت و می توان گفت از نظرالگوهای تغيير قوانين و شيوه های تجهيز و امکانات موجود برای زنان، آن چيزی که امروزداريم به تاريخ معاصر باز می گردد و بر اساس آن شکل گرفته است.
من دوست داشتم زنان جوان نسبت به دستاوردهای حرکت زنان در قبل از انقلاب آگاه می شدند، ولی متأسفانه تاريخ ايران به خصوص تاريخ ۵۰ سال قبل از انقلاب مخدوش و دوباره نويسی شده است و واقعيت ها در دسترس مردم نيست، مثلا در جرايد نوشته می شود ما برای اولين بار يک معاون زن در وزارتخانه داريم، در حالی که دستاوردهای ايران در مورد نقش زنان در سطح ملی و حتی بين المللی در گذشته بسيار چشمگير بود.
در حال حاضر برای آگاهی از تاريخ معاصرايران، اينترنت می تواند کمک کند و درک اين تاريخ بسيار مؤثر خواهد بود.
اينجا خوب است اشاره کنيم که در ايران پيشنهاد شده است که کتاب های درسی دختران از پسران جدا شود. گفته شده که چنين جداسازی يا آپارتايد جنسی در تاريخ ۵۰ سال گذشته قبل از انقلاب بی سابقه بوده است. اين مسئله چه تأثيری بر جامعه خواهد گذاشت؟
مهناز افخمی: تاکيد بر فرهنگ پدرسالاری در آموزش و پرورش بسيار مهم است زيرا بعد از خانواده، مدرسه به خصوص در دوران ابتدايی بيشترين نقش را در تربيت افراد بازی می کند.
به همين دليل قبل از انقلاب ما کتاب های درسی را بررسی کرديم و پيشنهاد داديم هر جا نقش زن در قالب فرهنگ پدرسالاری مطرح می شود تغيير پيدا کند و در قالب برابری و مساوات بين زن و مرد مطرح شود.
به عنوان مثال اگر جايی مرد داشت در خارج از خانه کار می کرد و زن فقط به آشپزی و کارهای خانه مشغول بود، اين را طوری تعديل کنيم که نقش دوگانه هر دو منعکس شود.
در اين راستا با همکاری وزارت آموزش و پرورش تمام کتاب های درسی دوران ابتدايی را مطالعه کرديم تا جداسازی بين حيطه فعاليت زن ومرد را ازبين ببريم، در برنامه های راديو و تلويزيون هم اين کار را انجام داديم تا نقش های سنتی و زن ستيز مشخص شود.
مسائل مربوط به فرهنگ پدرسالاری، طوری در ذهن مردم بومی می شود که متوجه نمی شوند چقدر اين نقش ها زن ستيز است و جداسازی زن و مرد را تثبيت می کند. اگر اين حرکت تداوم پيدا کرده بود، می توانست در تغيير فرهنگ پدرسالار نقش بسيار مهمی ايفا کند.
بهاره از تبريز پرسيده است شما چند سال داريد و کجا زندگی می کنيد، چند فرزند داريد و شغل آنها چيست؟
مهناز افخمی:لازم است به اين سؤال ها پاسخ دهم؟ من تمايل ندارم در مورد مسائل خصوصی زندگی ام صحبت کنم.
آقای وجدانی از شهر بازرگان می گويد خود را منصفانه معرفی کنيد و بگوييد چقدر از دولت وسازمان های جاسوسی آمريکا برای اين مشاوره اجرت می گيريد، يا اينکه مجانی به زنان جهان خيانت می کنيد؟
مهناز افخمی: من با دولت آمريکا و سازمان های جاسوسی هيچ تماسی ندارم و تمام کارهايی را که در سطح بين المللی انجام می دهم وبه نظر اين آقا خيانت و به نظر سايرين خدمت است، داوطلبانه انجام می دهم.
آقای ديگری گفته اند درود بر شير زنان ايرانی که در مقابل اين نظام ايستاده اند.رامين از بابل می گويد متأسفانه هر چه زمان بيشترمی گذرد زنان ايرانی عقب مانده تر و ناآگاه ترمی شوند و مجتبی از شهر قم می گويد شما سنگ صبور زنان ايران هستيد، خسته نباشيد.
مهناز افخمی: من اعتقاد دارم زنان ايران با شهامت و شجاعت جنبش خود را ادامه می دهند، ولی به دليل شرايط قانونی و حقوقی که به آنها تحميل شده، وضعيتشان از هميشه عقب تر است.
