ويليام برنز، معاون وزير امور خارجه آمريکا، روز شنبه ۲۹ تير ماه، در مذاکرات نمايندگان گروه ۵+۱ با سعيد جليلی، دبير شورای عالی امنيت ملی ايران در سوئيس به عنوان ناظر شرکت می کند.
در جلسه روز شنبه، نمايندگان کشورهای گروه ۵+۱ یعنی آمریکا، روسیه، بریتانیا، فرانسه، چین و آلمان و همچنین خاوير سولانا، مسئول روابط خارجی اتحاديه اروپا حضور دارند.
يک مقام رسمی دولت آمريکا که نامی از او برده نشده است، ضمن اعلام خبر حضور ويليام برنز در اين جلسه به خبرگزاری آسوشيتدپرس، تاکيد کرده است که او تنها برای «شنيدن مذاکرات» در اين جلسه حضور خواهد داشت و قرار نيست مذاکره جداگانه ای با دبير شورای امنيت ملی ايران داشته باشد.
اين اولين بار است که يک مقام بلند پايه دولت آمريکا در جلسه مذاکره با نماينده ايران حضور می يابد.
علی انصاری استاد دانشگاه سنت اندروز در بریتانیا و متخصص مسایل ایران، در این مورد به رادیو فردا می گوید: «فکر کنم نشانه خوبی است که جرج بوش اجازه داده است تا یکی از دیپلمات های ارشد آمریکایی در این مذاکرات حضور داشته باشد. این اقدام جالبی است ولی باید صبر کنیم ببینیم که در این دیدار چه اتفاقی می افتد.»
آمريکا به عنوان يکی از اعضای گروه ۵+۱ که درگير پرونده هسته ای اين کشور هستند، اعلام کرده است که حاضر نيست بدون پيش شرط تعليق غنی سازی اورانيوم با ايران مذاکره کند.
علی انصاری، استاد دانشگاه سنت اندروز و متخصص مسایل ایران
ايران هم اعلام کرده است که حاضر به پذيرش هيچ گونه پيش شرطی برای مذاکره با آمريکا نيست.
آقای انصاری در این مورد می گوید: « در حال حاضر خط قرمزهای دو طرف در مورد غنی سازی تغییر نخواهد کرد. خواهیم دید که بسیاری از این مانورها برای مصرف داخلی است. آقای بوش می خواهد نشان دهد که مایل است هر گونه راه دیپلماتیک را مورد بررسی قرار دهد.»
در همین حال روز سه شنبه، ۲۵ تير ماه، سایت فرانسوی «نوول آبزرواتور» متن نامه ای را منتشر کرد که ظاهرا پاسخ ايران به بسته پيشنهادی غرب است.
به دنبال آن خبرگزاری رويترز، اعلام کرد که برخی مقامات ديپلماتيک اروپا، نامه منتشر شده را تاييد کرده و گفته اند اين نامه همان پاسخ منوچهر متکی وزير امور خارجه ايران است که نيمه تير ماه به خاوير سولانا ارائه شده بود.
در اين نامه منوچهر متکی بر ثابت بودن مواضع ايران در قبال پرونده هسته ای خود تاکيد کرده و نوشته است: «ما هيچ قصدی برای تغيير مسير نداريم.»
او همچنين نوشته است که «زمان مذاکرات متکبرانه و نگاه از بالا به ايران به سر رسيده است.»
در سال های اخير تنها مذاکره رسمی ميان مقام های ايرانی و آمريکایی، سه دوره مذاکرات سال گذشته دو کشور، برسر مسائل امنيتی عراق بوده است.
روابط سياسی ايران و آمريکا از حدود سی سال پیش و در پی اشغال سفارت آمريکا در ايران، توسط گروهی که خود را «پيروان خط امام» می خواندند و از حمايت رهبر وقت ايران، آيت الله خمينی هم برخوردار بود، قطع شد.
ويليام برنز به عنوان سومين مقام عالی رتبه وزارت امور خارجه در حالی در جلسه مذاکره با ايران حضور می يابد که طی هفته های اخير تنش در روابط آمريکا و ايران افزايش يافته است.
ايران هفته گذشته پس از آنکه رسانه های جهان گمانه زنی هايی را در باره احتمال حمله آمريکا به ايران منتشر کردند، با اجرای يک مانور نظامی، توان موشکی خود را به نمايش گذاشت.
جرج بوش رييس جمهوری آمريکا در واکنش به برگزاری اين مانور هشدار داد که آمريکا از دوستان و متحدانش در خاورميانه در برابر تهديدهای ايران حمايت خواهد کرد.
همزمان، باراک اوباما، نامزد حزب دموکرات برای رياست جمهوری آمريکا هم در جريان يک سخنرانی اعلام کرد که از تمام قدرت آمريکا برای فشار بر ايران استفاده خواهد کرد. او گفت: «ما نمی توانيم سلاح اتمی را در دست کشورهايی ببينيم که از تروريسم حمايت می کنند.»
او افزود: «من از تمام قدرت آمريکا برای فشار بر رژيم ايران استفاده خواهم کرد. شروع اين فشارها با ديپلماسی مستقيم خواهد بود، ديپلماسی که با حمايت از تحريم های گسترده پيش خواهد رفت. »
ايران در آستانه تشدید تحريم ها
مذاکره نمايندگان گروه ۵+۱ و خاوير سولانا با ايران در حالی صورت می گيرد که ايران به دليل سرپيچی از خواست قطعنامه سوم شورای امنيت در آستانه تحريم های گسترده سياسی و اقتصادی قرار گرفته است.
اسفند ماه گذشته شورای امنيت سازمان ملل بر اساس گزارش محمد البرادعی، رييس آژانس بين المللی انرژی اتمی که از احتمال ارتباط مطالعات نظامی ايران با برنامه هسته ای اين کشور ابراز نگرانی کرده بود، با تصويب سومين قطعنامه علیه ايران طی دو سال گذشته، از اين کشور خواست غنی سازی اورانيوم را متوقف کرده و به مذاکره با غرب بازگردد.
ايران اما اعلام کر که نه تنها قصد توقف غنی سازی را ندارد، بلکه می خواهد ۶ هزار سانتريفوژ جديد برای سرعت بخشيدن به روند غنی سازی اورانيوم نصب کند.
در پی سرپيچی ايران از قطعنامه سوم، کشور های گروه ۵+۱ بسته ای شامل مشوق های سياسی و اقتصادی تهيه و به ايران ارائه کردند تا شايد به وسيله آن ايران مجاب به توقف غنی سازی کنند.
اما ايران اعلام کرده است که توقف غنی سازی که محور اين بسته است را نمی پذير.
در همين حال، اتحاديه اروپا، پیش از به انجام رسیدن مذاکرات در باره بسته پیشنهادی، تحريم های جديید عليه ايران وضع کرده است که براساس آن شعب بانک ملی ايران در بريتانيا، آلمان و فرانسه تعطيل و اموال آن توقيف شده است.
