ايمن الظواهری، مرد شماره دو شبکه القاعده ، در يک نوار ويدیویی که در آستانه هفتمين سالگرد حملات يازده سپتامبر ۲۰۰۱ منتشر شد، آيت الله خامنه ای، رهبر جمهوری اسلامی ايران را به همدستی با آمريکا در عراق و افغانستان متهم کرده است.
شبکه تلويزيونی «الجزيره» روز دوشنبه ۱۸ شهريور بخش هایی از اين نوار ويدیویی ۹۰ دقيقه ای را پخش کرد.
رادیو فردا در همين زمينه در گفت و گويی با با دکتر پيتر لئر، استاد مرکز مطالعات تروريسم و خشونت های سياسی دانشگاه «سنت اندروز» اسکاتلند، اهميت پيام اخير ايمن الظواهری را مورد ارزيابی قرار داده است.
رادیو فردا: چرا ايمن الظواهری، آيت الله خامنه ای و شيعيان را به باد انتقاد گرفته است ؟
پيتر لئر: در ابتدا بايد بگويم اين اولين بار نيست که القاعده حملات لفظی خود را متوجه شيعيان کرده است. در سال ۲۰۰۶ اسامه بن لادن، شيعيان را خائن و مامور آمريکا توصيف کرد و آوريل سال گذشته، يکی از رهبران القاعده به نام ابوالليث الليبی گفته بود که شيعيان عراقی دوش به دوش سربازان آمريکایی در عراق می جنگند.
بنا بر اين، حمله شبکه القاعده به شيعيان بدعت تازه ای نيست. اما آنچه که تازگی دارد حمله به رهبران ايران است که به تبانی و همدستی با آمريکا متهم شده اند. به باور من، اين يک سر و گردن بالاتراز عقل و منطق است، زيرا جمهوری اسلامی در عراق درگير يک جنگ غیر مستقیم با آمريکا است.
به نظر می رسد که شبکه القاعده تاکيد بر اختلافات شيعه و سنی را در دستور کار خود قرار داده است. آيا با اين کار القاعده می خواهد شور مبارزه در سنی ها را بيشتر کند و با دامن زدن به اختلافات ياد شده دامنه ناامنی در عراق را گسترش دهد ؟
اگر به فعاليت های القاعده در يکی دو سال گذشته نگاه کنیم، خواهيم ديد که اين شبکه، استراتژی مشخصی در اين باره ندارد.
برای نمونه، وقتی که ابو مصعب الزرقاوی خواستار يک جنگ تمام عيار عليه شيعيان عراقی شد، ايمن الظواهری آشکارا گفته او را نفی کرد. ولی در مقابل می بينيم که اسامه بن لادن و الظواهری چندين بار شيعيان را به باد انتقاد گرفته اند.
به باور من، اين انتقاد ها به سبب شکست القاعده در عراق است. القاعده در عراق حاميان زيادی ندارد، حتی در ميان سنی های عراق.
القاعده متوجه شده است که شيعيان عراق در مناقشه های داخلی اين کشور پيروز شده اند. در ابتدای مناقشه های داخلی عراق، رهبران القاعده سعی کردند به اختلاف های شيعيان و سنی دامن زنند تا عراق نا امن تر شود اما اکنون حاصل کارشان را می بينند.
گفتيد که القاعده در عراق شکست خورده، در افغانستان چطور؟
شبکه القاعده در افغانستان جان تازه ای گرفته است. موقعيت طالبان هم روز به روز بهتر می شود ولی اين که چگونه نيروهای ائتلاف کشور های غربی می خواهند جنگ عليه طالبان را به پيروزی برسانند، جای سئوال دارد.
ضمناً در سومالی هم، شبکه ای به نام «الشباب» آشکارا اعلام کرده است که به القاعده خواهد پيوست و ممکن است چالش بعدی کشورهای غربی ائتلاف اين دو شبکه باشد. اما در مورد عراق بايد بگويم که شبکه القاعده مبارزه را باخته است.
به نظر شما برجسته ترين نکته در نوار ويدیویی نسبتاً طولانی ايمن الظواهری چه بود ؟
خيلی تعجب آور است که القاعده، رهبران ايران را به تبانی و همدستی با آمريکا متهم کرده است. اين تازگی دارد. اين اظهار نظر نشان می دهد که شبکه القاعده در عراق بسيار ضعيف شده و مبارزه را باخته است. نوار ويدیویی اين را تایید می کند.
