تهران روز يکشنبه ميزبان نشست سه جانبه ايران افغانستان و پاکستان بود؛ نشستی که اعلام شد با هدف گسترش همکاری‌های امنيتی، سياسی و اقتصادی ميان سه کشور همسايه برگزار شده است.
دقايقی پيش از آغاز نشست روز يکشنبه سيامک هروی، سخنگوی رئيس جمهوری افغانستان، به همکاران ما در بخش راديو آزادی افغانستان گفت: «در اين ديدار سه جانبه در مورد مسايل امنيت منطقه، مناسبات تجاری و مبارزه با مواد مخدر بحث و گفت‌وگو می‌شود. »
در حالی که در پاکستان درگيری ميان ارتش اين کشور با نيروهای شبه نظامی طالبان به شدت ادامه دارد و در حالی که نزديک به نيمی از خاک کشور افغانستان همچنان با بحران امنيتی روبه‌رو است، آيا ديدارهايی از اين دست می‌تواند گره‌ای از مشکلات منطقه‌ای بگشايد؟
هوشنگ حسن‌ياری، استاد مسايل استراتژيک در کالج نظامی سلطنتی کانادا، در پاسخ اين پرسش به راديو فردا می‌گويد: « يکی از مهم‌ترين عوامل در رابطه بين کشورها همين ديدارها و سفرهای مختلفی است که رهبران کشورها از کشورهای همسايه به عمل می‌آورند. اين نشست هم قطعاً مثبت خواهد بود، زيرا ايران در همسايگی دشوار افغانستان و پاکستان قرار دارد. وجود بحران در اين دو کشور به خاطر مرزهای مشترک، منطقه سيستان و بلوچستان، مواد مخدر، قاچاق انسان و مسايلی از اين قبيل به طور قطع در امنيت ايران مؤثر است. اين ديدارها حداقل می‌تواند کانال‌های گفت‌وگو و تبارل نظر بين کشورهای همسايه را باز نگاه دارد.»
پيش از اين رئيس جمهوری ايالات متحده و هيلاری کلينتون، وزير امور خارجه اين کشور، خواستار همکاری جمهوری اسلامی ايران برای حل مشکلات امنيتی افغانستان شده‌اند. پرسش اين است که برای حل مسايل افغانستان چه کمک‌هايی از ايران ساخته است؟
علیرضا نوری‌زاده، روزنامه‌نگار و تحليلگر مسايل سياسی در لندن معتقد است: «ايران قادر است به عنوان مهم‌ترين همسايه افغانستان در بازسازی اين کشور نقش اساسی داشته باشد. يکی از دلايلی که مردم افغانستان نااميد شده‌اند و گروه‌های طالبان می‌توانند عمليات خود را ادامه دهند، اين است که طرح‌ها و برنامه‌های بازسازی افغانستان به اجرا درنيامده است که البته بخشی ازآن به دلايل مسايل امنيتی است، ولی بخش ديگر به اين دليل است که برنامه‌های کشورهايی مانند ايران که می‌توانند نقش اساسی در اين زمينه داشته باشند، نظم و قاعده‌ای ندارد.»
هوشنگ حسن‌ياری از زاويه ديگر به توانايی‌های ايران برای کمک‌رسانی به افغانستان نگاه می‌کند و می‌گويد: « يکی از کارهايی که ايران انجام می‌دهد، کنترل مرز بين ايران و افغانستان است. کار ديگری که ايران می‌تواند انجام دهد تأمين امنيت مرزهای افغانستان و بستن مرزها بر روی تروريست‌هايی است که از افغانستان يا پاکستان می‌خواهند وارد ايران شوند. مسئله ديگر اين که ايران می‌تواند از جنوب شرق ايران راه تدارکاتی را برای نيروهای ائتلاف باز کند که البته بايد ديد ايران برای اين مسئله چقدر آمادگی دارد.»
در پايان نشست سه جانبه تهران اعلام شد که قرارداد خط لوله گاز ميان ايران و پاکستان که «خط لوله صلح» ناميده می‌شود نيز به امضای محمود احمدی‌نژاد و آصف علی زرداری رسيده است.
اگر چه روز يکشنبه نشست تهران با صدور بيانيه رؤسای جمهوری ايران، افغانستان و پاکستان به پايان رسيد، اما حامد کرزای (رئيس جمهوری افغانستان) يک روز ديگر در تهران ماند تا به گفت‌وگوهای خود با مقام‌های ايرانی بر سر مسايل دوجانبه ادامه دهد.
بیشتر بخوانید:
در حالی که در پاکستان درگيری ميان ارتش اين کشور با نيروهای شبه نظامی طالبان به شدت ادامه دارد و در حالی که نزديک به نيمی از خاک کشور افغانستان همچنان با بحران امنيتی روبه‌رو است، آيا ديدارهايی از اين دست می‌تواند گره‌ای از مشکلات منطقه‌ای بگشايد؟
هوشنگ حسن‌ياری، استاد مسايل استراتژيک در کالج نظامی سلطنتی کانادا، در پاسخ اين پرسش به راديو فردا می‌گويد: « يکی از مهم‌ترين عوامل در رابطه بين کشورها همين ديدارها و سفرهای مختلفی است که رهبران کشورها از کشورهای همسايه به عمل می‌آورند. اين نشست هم قطعاً مثبت خواهد بود، زيرا ايران در همسايگی دشوار افغانستان و پاکستان قرار دارد. وجود بحران در اين دو کشور به خاطر مرزهای مشترک، منطقه سيستان و بلوچستان، مواد مخدر، قاچاق انسان و مسايلی از اين قبيل به طور قطع در امنيت ايران مؤثر است. اين ديدارها حداقل می‌تواند کانال‌های گفت‌وگو و تبارل نظر بين کشورهای همسايه را باز نگاه دارد.»
پيش از اين رئيس جمهوری ايالات متحده و هيلاری کلينتون، وزير امور خارجه اين کشور، خواستار همکاری جمهوری اسلامی ايران برای حل مشکلات امنيتی افغانستان شده‌اند. پرسش اين است که برای حل مسايل افغانستان چه کمک‌هايی از ايران ساخته است؟
علیرضا نوری‌زاده، روزنامه‌نگار و تحليلگر مسايل سياسی در لندن معتقد است: «ايران قادر است به عنوان مهم‌ترين همسايه افغانستان در بازسازی اين کشور نقش اساسی داشته باشد. يکی از دلايلی که مردم افغانستان نااميد شده‌اند و گروه‌های طالبان می‌توانند عمليات خود را ادامه دهند، اين است که طرح‌ها و برنامه‌های بازسازی افغانستان به اجرا درنيامده است که البته بخشی ازآن به دلايل مسايل امنيتی است، ولی بخش ديگر به اين دليل است که برنامه‌های کشورهايی مانند ايران که می‌توانند نقش اساسی در اين زمينه داشته باشند، نظم و قاعده‌ای ندارد.»
هوشنگ حسن‌ياری از زاويه ديگر به توانايی‌های ايران برای کمک‌رسانی به افغانستان نگاه می‌کند و می‌گويد: « يکی از کارهايی که ايران انجام می‌دهد، کنترل مرز بين ايران و افغانستان است. کار ديگری که ايران می‌تواند انجام دهد تأمين امنيت مرزهای افغانستان و بستن مرزها بر روی تروريست‌هايی است که از افغانستان يا پاکستان می‌خواهند وارد ايران شوند. مسئله ديگر اين که ايران می‌تواند از جنوب شرق ايران راه تدارکاتی را برای نيروهای ائتلاف باز کند که البته بايد ديد ايران برای اين مسئله چقدر آمادگی دارد.»
در پايان نشست سه جانبه تهران اعلام شد که قرارداد خط لوله گاز ميان ايران و پاکستان که «خط لوله صلح» ناميده می‌شود نيز به امضای محمود احمدی‌نژاد و آصف علی زرداری رسيده است.
اگر چه روز يکشنبه نشست تهران با صدور بيانيه رؤسای جمهوری ايران، افغانستان و پاکستان به پايان رسيد، اما حامد کرزای (رئيس جمهوری افغانستان) يک روز ديگر در تهران ماند تا به گفت‌وگوهای خود با مقام‌های ايرانی بر سر مسايل دوجانبه ادامه دهد.
