انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۱۳ ایران در حال حاضر صحنه رقابت میان یک نامزد میانه‌رو و پنج نامزد محافظه‌کار است. نامزد اصلاح‌طلبان برای ریاست جمهوری، محمد رضا عارف، روز سه شنبه این هفته به پشتیبانی از حسن روحانی استعفای خود را اعلام کرد. حسن روحانی که یک میانه‌رو به شمار می‌رود در چند هفته گذشته شور و شوقی در کارزار انتخاباتی ایجاد کرده و توجه بسیاری به سمت وی جلب شده است.
همچنین اکبر هاشمی رفسنجانی و محمد خاتمی نیز حمایت خود از حسن روحانی را رسما اعلام کرده‌اند.
انتخابات ریاست جمهوری امسال، نخستین انتخابات ریاست جمهوری ایران پس از سال ۲۰۰۹ میلادی (۱۳۸۸ شمسی) است، زمانی که اصلاح‌طلبان به رهبری میرحسین موسوی و مهدی کروبی، انتخاب مجدد احمدی‌نژاد را زیر سوال بردند.
یکی از پیشرفت‌هایی که هفته گذشته در کارزار انتخاباتی حسن روحانی به وجود آمد، حمایت رسمی محمد خاتمی و شورای مشاوران میرحسین موسوی از او بود. با توجه به این آرایش انتخاباتی، این سوال مطرح می‌شود که چه کسی در این انتخابات رقیب حسن روحانی خواهد بود؟ و مهمتر اینکه چه کسی هفتمین رئیس جمهور ایران خواهد بود؟
اصلاح‌طلبان و میانهروها حسن روحانی را به عنوان یک نامزد واحد دارند و رایشان را به نفع او به صندوق می‌ریزند، اما آرای تندروها و اصولگراها بین پنج نامزد محافظه کار، محمدباقر قالیباف، محمد غرضی، سعید جلیلی، محسن رضایی و علی‌اکبر ولایتی، تقسیم می‌شود که تمامی این پنج نامزد به رهبر ایران کاملا وفادار هستند. با این اوصاف، اگر رای حامیان اصولگرا تقسیم شود و اگر روحانی قادر به به دست آوردن اکثریت آرا، یا ۵۰ درصدباشد، سرنوشت انتخابات به نفع او خواهد بود.
با این حال، اگر هیچ نامزد ریاست جمهوری ۵۰ درصد از آرا را در دور اول به دست نیاورد، ۳۱ خردادماه (برابر با ۲۱ ژوئن) دو نفر از نامزدها که به بالاترین تعداد آرا دست یافته‌اند، به رقابت می‌نشینند. دراین صورت، انتخابات احتمالا می‌تواند یک رقابت یک به یک میان اصلاح‌طلبلان و اصولگرایان باشد.
از سوی دیگر، تبلیغات انتخاباتی اخیر نشان می‌دهد در میان پنج نامزد محافظه کار، دو اصولگرا به طور خاص، محمدباقر قالیباف و سعید جلیلی، شور و جنبشی در میان پایگاه‌های اجتماعی شدیدا مذهبی و نهادهای وابسته به رهبری چون بسیج (نهاد شبه‌نظامی داوطلبانه که توسط آیت الله خمینی تاسیس شد) و سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایجاد کرده‌اند. این پایگاه‌ها هرنوع گفت‌و‌گو با ایالات متحده را رد می‌کنند و مخالف سازش در مورد برنامه هسته‌ای ایران هستند.
با این اوصاف به نظر می‌رسد این دو نامزد شانس جبهه اصولگرا در انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۱۳ ایران باشند که در میان آن‌ها، برتری با سعید جلیلی است.
آرای محافظه‌کاران به چند دلیل به نفع سعید جلیلی در صندوق ریخته خواهد شد. اول اینکه، از میان هشت نامزد ریاست جمهوری تائید شده، آقای جلیلی به مراتب صریح‌تر است. دوم، سعید جلیلی علنا موضع خود را در حوزه سیاست خارجی مطرح کرده، بر «تنش‌زدایی صد در صد» تأکید کرده و در عین حال افزوده است که شدیدا با سازش با ایالات متحده و غرب بر سر مسائل هسته‌ای و ناآرامی‌های سوریه، مخالف است. علاوه بر این، او در برخی موارد شباهت بسیاری به محمود احمدی‌نژاد دارد و در نهایت اینکه هیچ نشانه‌ای از به چالش کشیدن رهبر ایران از سوی وی وجود ندارد.
اگر انتخابات به یک رقابت رو در رو میان سعید جلیلی و حسن روحانی تبدیل شود، این احتمال می‌رود که اصلاح‌طلبان و میانهروها پیروز آن باشند، اما این تحلیل ممکن است به دلایل مختلف نادرست از آب درآید؛ اول اینکه ائتلاف قدرتمندی از روحانیون محافظه‌کار، فرماندهان سپاه، سنتی‌ها و روحانیون رده بالای شیعه چون مصباح یزدی پشت سعید جلیلی ایستاده‌اند. دوم اینکه محافظه‌کاران ثابت کرده‌اند که سازمان‌یافته‌تر و کارآمدتر از اصلاح‌طلبان و میانهروها هستند و همچنین بزرگترین شبکه سراسری کشور یعنی بسیج می‌تواند به سازماندهی مبارزات انتخاباتی سعید جلیلی کمک کند.
-----------------------------------------------------------------------------------------------
*دکتر مجيد رفيع زاده، محقق ايرانی- آمريکايی، ریيس شورای بين‌المللی آمريکا در خاورميانه است.
همچنین اکبر هاشمی رفسنجانی و محمد خاتمی نیز حمایت خود از حسن روحانی را رسما اعلام کرده‌اند.
انتخابات ریاست جمهوری امسال، نخستین انتخابات ریاست جمهوری ایران پس از سال ۲۰۰۹ میلادی (۱۳۸۸ شمسی) است، زمانی که اصلاح‌طلبان به رهبری میرحسین موسوی و مهدی کروبی، انتخاب مجدد احمدی‌نژاد را زیر سوال بردند.
یکی از پیشرفت‌هایی که هفته گذشته در کارزار انتخاباتی حسن روحانی به وجود آمد، حمایت رسمی محمد خاتمی و شورای مشاوران میرحسین موسوی از او بود. با توجه به این آرایش انتخاباتی، این سوال مطرح می‌شود که چه کسی در این انتخابات رقیب حسن روحانی خواهد بود؟ و مهمتر اینکه چه کسی هفتمین رئیس جمهور ایران خواهد بود؟
اصلاح‌طلبان و میانهروها حسن روحانی را به عنوان یک نامزد واحد دارند و رایشان را به نفع او به صندوق می‌ریزند، اما آرای تندروها و اصولگراها بین پنج نامزد محافظه کار، محمدباقر قالیباف، محمد غرضی، سعید جلیلی، محسن رضایی و علی‌اکبر ولایتی، تقسیم می‌شود که تمامی این پنج نامزد به رهبر ایران کاملا وفادار هستند. با این اوصاف، اگر رای حامیان اصولگرا تقسیم شود و اگر روحانی قادر به به دست آوردن اکثریت آرا، یا ۵۰ درصدباشد، سرنوشت انتخابات به نفع او خواهد بود.
با این حال، اگر هیچ نامزد ریاست جمهوری ۵۰ درصد از آرا را در دور اول به دست نیاورد، ۳۱ خردادماه (برابر با ۲۱ ژوئن) دو نفر از نامزدها که به بالاترین تعداد آرا دست یافته‌اند، به رقابت می‌نشینند. دراین صورت، انتخابات احتمالا می‌تواند یک رقابت یک به یک میان اصلاح‌طلبلان و اصولگرایان باشد.
از سوی دیگر، تبلیغات انتخاباتی اخیر نشان می‌دهد در میان پنج نامزد محافظه کار، دو اصولگرا به طور خاص، محمدباقر قالیباف و سعید جلیلی، شور و جنبشی در میان پایگاه‌های اجتماعی شدیدا مذهبی و نهادهای وابسته به رهبری چون بسیج (نهاد شبه‌نظامی داوطلبانه که توسط آیت الله خمینی تاسیس شد) و سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایجاد کرده‌اند. این پایگاه‌ها هرنوع گفت‌و‌گو با ایالات متحده را رد می‌کنند و مخالف سازش در مورد برنامه هسته‌ای ایران هستند.
با این اوصاف به نظر می‌رسد این دو نامزد شانس جبهه اصولگرا در انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۱۳ ایران باشند که در میان آن‌ها، برتری با سعید جلیلی است.
آرای محافظه‌کاران به چند دلیل به نفع سعید جلیلی در صندوق ریخته خواهد شد. اول اینکه، از میان هشت نامزد ریاست جمهوری تائید شده، آقای جلیلی به مراتب صریح‌تر است. دوم، سعید جلیلی علنا موضع خود را در حوزه سیاست خارجی مطرح کرده، بر «تنش‌زدایی صد در صد» تأکید کرده و در عین حال افزوده است که شدیدا با سازش با ایالات متحده و غرب بر سر مسائل هسته‌ای و ناآرامی‌های سوریه، مخالف است. علاوه بر این، او در برخی موارد شباهت بسیاری به محمود احمدی‌نژاد دارد و در نهایت اینکه هیچ نشانه‌ای از به چالش کشیدن رهبر ایران از سوی وی وجود ندارد.
اگر انتخابات به یک رقابت رو در رو میان سعید جلیلی و حسن روحانی تبدیل شود، این احتمال می‌رود که اصلاح‌طلبان و میانهروها پیروز آن باشند، اما این تحلیل ممکن است به دلایل مختلف نادرست از آب درآید؛ اول اینکه ائتلاف قدرتمندی از روحانیون محافظه‌کار، فرماندهان سپاه، سنتی‌ها و روحانیون رده بالای شیعه چون مصباح یزدی پشت سعید جلیلی ایستاده‌اند. دوم اینکه محافظه‌کاران ثابت کرده‌اند که سازمان‌یافته‌تر و کارآمدتر از اصلاح‌طلبان و میانهروها هستند و همچنین بزرگترین شبکه سراسری کشور یعنی بسیج می‌تواند به سازماندهی مبارزات انتخاباتی سعید جلیلی کمک کند.
-----------------------------------------------------------------------------------------------
*دکتر مجيد رفيع زاده، محقق ايرانی- آمريکايی، ریيس شورای بين‌المللی آمريکا در خاورميانه است.
