اتحاد برای ایران، سازمانی غیر انتفاعی در آمریکا که برای تثبیت حقوق بشر فعالیت می‌کند٬ به تازگی تصمیم به تدوین بانک اطلاعات زندانیان سیاسی گرفته است.
در این زمینه رادیو فردا با رضا قاضی‌نوری٬ محقق و سخنگوی فارسی زبان «اتحاد برای ایران» گفت‌و‌گو کرده و نخست از او پرسیده است که چرا این سازمان اکنون تصمیم به این اقدام گرفته است.
رضا قاضی‌نوری: بعد از انجام یک تحلیل دقیق درباره سود و زیان چنین اقدامی بود که متوجه شدیم حکومت ایران در برابر فشار گسترده و پیوسته بین‌المللی در زمینه حقوق بشر واکنش نشان می‌دهد. بارها و بارها، از زندانیان سیاسی شنیده‌ایم که توجه و پیگیری افکار عمومی در قبال پرونده‌های آنها رفتار بهتر مأموران و آزادی نهایی‌شان را به دنبال داشته است. موردِ یوسف ندرخانی، سکینه آشتیانی، رکسانا صابری و مازیار بهاری تنها چند نمونه از موارد اخیر زندانیان سیاسی هستند که حکم‌شان تقلیل یافت یا به دلیل فشار بین‌المللی آزاد شدند. این بانکِ اطلاعاتی به جامعه ایرانیان و نیز جامعه جهانی کمک می‌کند که از زندانیان سیاسی ایران در برابر شکنجه و بدرفتاری حمایت کنند و آزادی‌شان را سرعت بخشند.
بانک اطلاعاتی یاد شده همچنین به ما این امکان را می‌دهد که برای همه زندانیان سیاسیِ شناخته شده فعالیت کنیم. تمرکز بر روی پرونده‌های مدافعانِ حقوق بشر، یا افرادی که با خطر مجازات اعدام مواجه هستند، برای چهره بخشیدن به جنبش حقوق بشری درون ایران بسیار حیاتی است، همچنان که برای محافظت از کسانی که در وخیم‌ترین شرایط به سر می‌برند. با این همه بدون دسترسی به اطلاعات و برنامه‌های مشخص٬ فعالیت و دفاع از همه زندانیان سیاسی میسر نخواهد بود، به ویژه دربندانِ گمنامی که در زندان به سر می‌برند و حکومت وجودشان را کتمان می‌کند. به باور ما لازم است که برای آزادی همه زندانیان سیاسی اسناد مورد نیاز گردآوری شود و برای آزادی‌شان فعالیت کرد. برای نیل به این هدف بایستی به کمک جامعه بین‌الملل و با استفاده از اطلاعات دقیق، جامع و قابل راستی‌آزمایی صدایی ثابت، پیوسته و فراگیر ایجاد کرد.
آیا تاکنون یک چنین بانک اطلاعاتیای درباره زندانیان سیاسی ایران تهیه نشده است؟
دو سال پیش وقتی کارمان را آغاز کردیم، تحقیق جامعی درباره دیگر بانک‌های اطلاعاتی انجام دادیم. پروژه‌ها و بانک‌های اطلاعاتیای موجود است، اما بیشترشان پروژه‌ها و اطلاعاتی مَقطَعی بودند که تحول‌های جدید را شامل نمی شدند. البته این کارها از جهت تاریخی قابل توجه بود، اما برای اهدافی که برشمردم، یک بانک اطلاعاتی جامع که به صورت پیوسته و منظم به روزگردانی شود مورد نیاز بود.
برای تهیه این بانک اطلاعاتی از چه منابعی استفاده می‌کنید؟
اتحاد برای ایران داده‌های مربوط به بانک اطلاعات زندانیان سیاسی را از طریق تیمی آگاه متشکل از پژوهشگران ایرانی گردآوری کرده است. بسیاری از اعضای گروه، خودشان جزو کُنشگران حقوق بشری یا از زندانیان سیاسی سابق هستند. برای جمع کردن و بررسی این داده‌ها گروه اتحاد برای ایران در تماس مستقیم و مداوم با خانواده‌ها و دوستان زندانیان سیاسی، به علاوه کنشگران حقوق بشری و گروه‌های سیاسی، دینی و قومی درون و بیرون ایران است. اطلاعات درون این بانک اطلاعاتی از طریق چندین منبع قابل استناد بازبینی می‌شوند - که شامل تماس با اشخاص، اعضای خانواده، رسانه‌ها و دیگر سازمان‌های مردم نهاد است.
برای زندانیان عقیدتی از قبیل بهاییان، درویش‌ها و مسیحی‌ها چه اقدامی انجام داده‌اید؟
تعریف ما از «زندانی سیاسی» به وضوح همه زندانیان عقیدتی را در برمی‌گیرد. تعریف زندانی سیاسی برای سازمان «اتحاد برای ایران» دو گروه را شامل می شود:
یک) زندانیانی که از آزادی فردی خود محروم شده اند، (طبق مصوبه شورای اروپا):
الف - اگر بازداشت فرد در نقض یکی از تضمین‌های مُصرح در کنوانسیون بین‌المللی حقوق سیاسی و مدنی صورت گرفته باشد، به ویژه آزادی اندیشه، آزادی عقیده و مذهب، آزادی بیان و اطلاعات، آزادی تجمع و ایجاد انجمن.
ب - اگر بازداشت فرد صرفاً به دلایل سیاسی بدون ارتکاب هرگونه بزه صورت گرفته باشد.
ج - اگر، به دلایل سیاسی، مدت زمان بازداشت فرد یا شرایط بازداشت وی به روشنی خارج از چارچوب‌های متناسب با اتهام یا جُرم اثبات شده شخص باشد.
د - اگر، به دلایل سیاسی، شرایط دستگیری فرد در مقایسه با دیگران تبعیض آمیز بوده باشد؛ یا اگر بازداشت فرد در نتیجه روندی غیرعادلانه بوده و به انگیزه‌های سیاسی مقام‌ها مرتبط باشد.
دو) دومین گروه زندانیان گروه اول به اضافه زندانیان سیاسی را شامل می‌شود که پرونده‌شان به نوعی جزء سیاسی را در بر دارد٬ چه از جهت انگیزه فعلِ شخص زندانی، نوعِ فعل و یا انگیزه مقامات.
در این زمینه رادیو فردا با رضا قاضی‌نوری٬ محقق و سخنگوی فارسی زبان «اتحاد برای ایران» گفت‌و‌گو کرده و نخست از او پرسیده است که چرا این سازمان اکنون تصمیم به این اقدام گرفته است.
رضا قاضی‌نوری: بعد از انجام یک تحلیل دقیق درباره سود و زیان چنین اقدامی بود که متوجه شدیم حکومت ایران در برابر فشار گسترده و پیوسته بین‌المللی در زمینه حقوق بشر واکنش نشان می‌دهد. بارها و بارها، از زندانیان سیاسی شنیده‌ایم که توجه و پیگیری افکار عمومی در قبال پرونده‌های آنها رفتار بهتر مأموران و آزادی نهایی‌شان را به دنبال داشته است. موردِ یوسف ندرخانی، سکینه آشتیانی، رکسانا صابری و مازیار بهاری تنها چند نمونه از موارد اخیر زندانیان سیاسی هستند که حکم‌شان تقلیل یافت یا به دلیل فشار بین‌المللی آزاد شدند. این بانکِ اطلاعاتی به جامعه ایرانیان و نیز جامعه جهانی کمک می‌کند که از زندانیان سیاسی ایران در برابر شکنجه و بدرفتاری حمایت کنند و آزادی‌شان را سرعت بخشند.
بانک اطلاعاتی یاد شده همچنین به ما این امکان را می‌دهد که برای همه زندانیان سیاسیِ شناخته شده فعالیت کنیم. تمرکز بر روی پرونده‌های مدافعانِ حقوق بشر، یا افرادی که با خطر مجازات اعدام مواجه هستند، برای چهره بخشیدن به جنبش حقوق بشری درون ایران بسیار حیاتی است، همچنان که برای محافظت از کسانی که در وخیم‌ترین شرایط به سر می‌برند. با این همه بدون دسترسی به اطلاعات و برنامه‌های مشخص٬ فعالیت و دفاع از همه زندانیان سیاسی میسر نخواهد بود، به ویژه دربندانِ گمنامی که در زندان به سر می‌برند و حکومت وجودشان را کتمان می‌کند. به باور ما لازم است که برای آزادی همه زندانیان سیاسی اسناد مورد نیاز گردآوری شود و برای آزادی‌شان فعالیت کرد. برای نیل به این هدف بایستی به کمک جامعه بین‌الملل و با استفاده از اطلاعات دقیق، جامع و قابل راستی‌آزمایی صدایی ثابت، پیوسته و فراگیر ایجاد کرد.
آیا تاکنون یک چنین بانک اطلاعاتیای درباره زندانیان سیاسی ایران تهیه نشده است؟
دو سال پیش وقتی کارمان را آغاز کردیم، تحقیق جامعی درباره دیگر بانک‌های اطلاعاتی انجام دادیم. پروژه‌ها و بانک‌های اطلاعاتیای موجود است، اما بیشترشان پروژه‌ها و اطلاعاتی مَقطَعی بودند که تحول‌های جدید را شامل نمی شدند. البته این کارها از جهت تاریخی قابل توجه بود، اما برای اهدافی که برشمردم، یک بانک اطلاعاتی جامع که به صورت پیوسته و منظم به روزگردانی شود مورد نیاز بود.
برای تهیه این بانک اطلاعاتی از چه منابعی استفاده می‌کنید؟
اتحاد برای ایران داده‌های مربوط به بانک اطلاعات زندانیان سیاسی را از طریق تیمی آگاه متشکل از پژوهشگران ایرانی گردآوری کرده است. بسیاری از اعضای گروه، خودشان جزو کُنشگران حقوق بشری یا از زندانیان سیاسی سابق هستند. برای جمع کردن و بررسی این داده‌ها گروه اتحاد برای ایران در تماس مستقیم و مداوم با خانواده‌ها و دوستان زندانیان سیاسی، به علاوه کنشگران حقوق بشری و گروه‌های سیاسی، دینی و قومی درون و بیرون ایران است. اطلاعات درون این بانک اطلاعاتی از طریق چندین منبع قابل استناد بازبینی می‌شوند - که شامل تماس با اشخاص، اعضای خانواده، رسانه‌ها و دیگر سازمان‌های مردم نهاد است.
برای زندانیان عقیدتی از قبیل بهاییان، درویش‌ها و مسیحی‌ها چه اقدامی انجام داده‌اید؟
تعریف ما از «زندانی سیاسی» به وضوح همه زندانیان عقیدتی را در برمی‌گیرد. تعریف زندانی سیاسی برای سازمان «اتحاد برای ایران» دو گروه را شامل می شود:
یک) زندانیانی که از آزادی فردی خود محروم شده اند، (طبق مصوبه شورای اروپا):
الف - اگر بازداشت فرد در نقض یکی از تضمین‌های مُصرح در کنوانسیون بین‌المللی حقوق سیاسی و مدنی صورت گرفته باشد، به ویژه آزادی اندیشه، آزادی عقیده و مذهب، آزادی بیان و اطلاعات، آزادی تجمع و ایجاد انجمن.
ب - اگر بازداشت فرد صرفاً به دلایل سیاسی بدون ارتکاب هرگونه بزه صورت گرفته باشد.
ج - اگر، به دلایل سیاسی، مدت زمان بازداشت فرد یا شرایط بازداشت وی به روشنی خارج از چارچوب‌های متناسب با اتهام یا جُرم اثبات شده شخص باشد.
د - اگر، به دلایل سیاسی، شرایط دستگیری فرد در مقایسه با دیگران تبعیض آمیز بوده باشد؛ یا اگر بازداشت فرد در نتیجه روندی غیرعادلانه بوده و به انگیزه‌های سیاسی مقام‌ها مرتبط باشد.
دو) دومین گروه زندانیان گروه اول به اضافه زندانیان سیاسی را شامل می‌شود که پرونده‌شان به نوعی جزء سیاسی را در بر دارد٬ چه از جهت انگیزه فعلِ شخص زندانی، نوعِ فعل و یا انگیزه مقامات.
