گزارشی از رادیو اروپای آزاد/رادیو آزادی:
مقامات بین‌المللی ابتدا اعلام کردند که سقوط هواپیمای ام‌اچ ۱۷ یک سانحه بوده‌است. اما اکنون به این نتیجه رسیده‌اند که این هواپیما توسط یک موشک زمین به هوا سرنگون شده‌است. کی‌یف، جدایی‌طلبان اوکراین را متهم می‌کند و مسکو مسئولیت آن را متوجه اوکراین می‌داند. اما شواهدی که تا این مقطع مشخص شده چه می‌گویند؟
هواپیما با چه نوع موشکی سرنگون شده و موشک از کجا شلیک شده‌است؟
به نظر می‌رسد روسیه و اوکراین در مورد نوع موشکی که هواپیما را سرنگون کرده توافق دارند. مشاور وزیر کشور اوکراین و وزارت دفاع روسیه هر دو گفته‌اند یک موشک پیشرفته «بوک» (Buk) بوده‌است. بوک اس‌اِی ۱۱، یک موشک زمین به هوای میان‌برد ساخت روسیه با کلاهک انفجاری قوی است که برد آن حدود ۲۸ کیلومتر است و روی خودروهای موشک‌انداز نصب می‌شوند.
کارشناسان نظامی می‌گویند جدایی‌طلبان اوکراین در مناطق تحت کنترل خود در شرق کشور، تاکنون با موشک‌اندازهای دستی چند هواپیمای نظامی اوکراین را سرنگون کرده‌اند. به نظر این کارشناسان، برد موشک‌اندازهای دستی برای هدف‌گیری هواپیمای مسافربری کافی نیست. هواپیمای ام‌اچ ۱۷ در ارتفاع ۱۰ کیلومتری در پرواز بود. قفط سامانه‌های موشکی «بوک» و «اس ۳۰۰» دارای برد کافی برای هدف گرفتن هواپیماهای بلندپرواز هستند. و از میان این دو نوع، توجه کارشناسان تا به حال بر موشک بوک اس‌ای ۱۱ متمرکز شده‌است.
موشک بوک ساخت روسیه و از سلاح‌های اعلام شده در زرادخانه ارتش‌های اوکراین و روسیه است. مسکو می‌گوید هرگز جدایی‌طلبان اوکراین را مسلح نکرده‌است. با این حال رسانه‌های دولتی روسیه، اواخر ژوئن گزارش دادند که جدایی‌طلبان اوکراین ادعا کرده‌اند سامانه‌های موشکی بوک در اختیار دارند.
تقریباً در همان زمان، «جمهوری خلق دونتسک» یا دولت جدایی‌طلبان شرق اوکراین، در پیامی که در شبکه توئیتر منتشر شد ادعا کرد موشک‌انداز «بوک» در اختیار دارد، اما پس از سرنگون شدن هواپیمای ام‌اچ ۱۷، این پیام از روی شبکه توئیتر برداشته شد.
روزنامه «یوکرایینسکا پراودا» روزنامه اصلی اوکراین، در تاریخ ۱۷ ژوئن عکسی از کاروان شبه نظامیان جدایی‌طلب شامل موشک‌انداز «بوک» را منتشر کرد. این ستون نظامی به سمت پادگان مرزی دمیتریوکا در حال حرکت بود که بخشی از قلمرو شورشیان در ناحیه دونتسک است و ارتش اوکراین و از جمله سلاح‌های موشک‌انداز آن هیچگاه به این مناطق وارد نشده‌اند.
اگر دو طرف موشک «بوک» دارند، کدام طرف آنرا شلیک کرده است؟
با وجود اینکه ارتش اوکراین صاحب موشک «بوک» است، ولی دلیل قانع‌کننده‌ای مبنی بر اینکه از این موشک استفاده کرده باشد در دست نیست چون نیروهای شورشی هواپیما در اختیار ندارند.
یکی از فرماندهان شبه نظامیان به نام ایگور گیرکین که گفته می‌شود یکی از مأموران سازمان اطلاعاتی روسیه است، ظاهرا روز ۱۷ ژوئیه مسئولیت پرتاب موشک را به عهده گرفته‌است. البته ظاهرا در آن موقع او اطلاع نداشته که یک هواپیمای مسافربری بین‌المللی را هدف گرفته‌اند و نه یک هواپیمای ترابری ارتش اوکراین را.
در روز واقعه ساعت ۵:۵۰ بعد از ظهر به وقت مسکو، یعنی کمی پیش از انتشار خبر سرنگونی هواپیمای مسافربری، ایگور گیرکین با انتشار پیامی روی وب‌سایت شورشیان نوشت که یک هواپیمای نظامی اوکراین را سرنگون کرده‌اند. خبرگزاری‌های روسیه از جمله ایتارتاس با عجله این گزارش را منتشر کردند ولی به جای ایگور گیرکین از قول شاهدان عینی ماجرا را خبر دادند.
مقامات اوکراین نیز یک نوار صوتی را منتشر کرده‌اند که به ادعای آنها مکالماتی میان فرماندهان شورشیان و افسران ارتش روسیه است. در بخشی از مکالمات یک فرمانده شورشی می‌گوید: «یک هواپیما را سرنگون کرده‌ایم.» و در قسمت دیگری گفته می‌شود که جنگجویان قفقازی این کار را کرده‌اند. او سپس ادامه می‌دهد: «خلاصه کنم، افتضاح شده، چون هواپیما غیرنظامی است.» او به این نکته اشاره می‌کند که هویت یکی از اجساد تشخیص داده شده و یک دانشجوی اندونزیایی است. این شواهد این استدلال را تقویت کرده که اگر شلیک موشک از سوی شورشیان اوکراین صورت گرفته باشد آنها اشتباهاً این کار را کرده‌اند.
در درگیری‌های اوکراین که دادن اطلاعات غلط، به یک روش معمول بدل شده، ارزیابی در مورد موثق بودن پیام توئیتری که به ایگور گیرکین از رهبران شورشیان نسبت داده شده و یا فیلم ویدئویی کار دشواری است. اما با توجه به اینکه جدایی‌طلبان با انتشار خبری مسئولیت سرنگون کردن دو هواپیمای جنگی اوکراین در روزهای ۱۴ و ۱۶ ژوئیه را به عهده گرفتند، سوءظن به دخالت آنها در سرنگونی هواپیمای مسافربری خطوط هوایی مالزی قوت می‌گیرد.
