اقتصاد ایران همچنان گرفتار رکود تورمی، بزرگترین تحریمهای طول تاریخ و فساد و رانتخواری است. در این شرایط سخت که میلیونها ایرانی اسیر فقر و فلاکتاند، صدها میلیارد تومان از بودجه سال آینده کشور به حوزههای علمیه و دیگر نهادهای مذهبی اختصاص یافتهاست (رجوع شود به مقاله «آیتالله خامنهای؛ نگرانِ «روحانیت و خود»، و نه نگرانِ «مردم»»).
به جای بستن کمربندها و بسیج ملی حول توسعه و سرمایهگذاری در زیرساختها که به کاهش تورم و بیکاری و افزایش رشد اقتصادی منتهی شود، سرمایههای ملی صرف حوزههای دینی، روحانیت و قدرتنمایی منطقهای از طریق مذهب میشود.
راهپیمایی میلیونی اربعین سال جاری شاهد زنده این مدعا است (رجوع شود به مقاله «پیادهروی ۲۰ میلیونی اربعین: جنگ قدرت و هزینههای ناموجه»). در این نکته شکی وجود ندارد که همان گونه که در این شرایط سخت، گروهی با سفرهای تفریحی پرخرج به اروپا و آمریکا و... سرمایههای کشور را به جیب دیگر کشورها میریزند، میلیونها تن از مردم نیز حاضرند برای باورهای مذهبی خود سفر کرده و هزینههای آن را متقبل شوند.
اما آنان که از مسائل و مشکلات اجتماعی تلخ جامعه اطلاع دارند، و آنان که میدانند که در صورت تداوم تحریمها چه آینده هولناکی در برابر مردم ایران قرار دارد، باید مردم را تشویق به کار و سرمایهگذاری کنند. یعنی چیزی شبیه فرایندی که ماکس وبر در اخلاق پروتستانی و روح سرمایهداری تبیین کردهاست.
بازسازی قبر ائمه در عراق توسط ايران
«ستاد بازسازی عتبات عاليات» در عراق در سال ۱۳۸۲ تشکيل گرديد. تشکيل اين ستاد پيرو "رهنمودهای مقام معظم رهبری" بوده است. وظيفه اين ستاد، «بازسازی عتبات عاليات و اماکن مذهبی عراق و ديگر کشورها و انجام خدمات علمی، فرهنگی، آموزشی، بهداشتی، عمرانی و فعاليتهای انسان دوستانه می باشد». منابع مالی و دارايی های ستاد، از «کمک های مالی داوطلبانه از سازمان های دولتی و غير دولتی و ساير اشخاص خیّر» تأمين می شود.
به روايت رئيس ستاد، وقتی ايران کار بازسازی عتبات را آغاز می کند، «واقعاً گرد و غبار غربت بر اين قبور مطهر کاملاً مشهود بود». قطع برق، کمبود آب، تخريب بسياری از اماکن، وضعيت بد بهداشتی، و... برخی از ويژگی های آن دوره اند. کار بازسازی تاکنون در سه مرحله انجام شده و در حال انجام است:
مرحله اول: اقدامات ترميمی ظرف ۳-۲ سال: رفع مشکل آب، ايجاد سيستمهای هواساز، راه اندازی سيستمهای صوتی، روشنايی، و همچنين تهيه فرش و نظافت.
مرحله دوم: ساخت حسينيه حيدری در نجف، ساخت صحن و رواق ابوطالب که فضای زيارتی را به چهار برابر افزايش داد، سنگ کاری حرم کربلا، ساخت مجتمع خدماتی سيدالشهدا و بيمارستان امام سجاد. تعويض طلای گنبدهای مطهر کاظمين، سنگ کاری صحن اصلی، و توسعه مسجد صفوی که ظرفيت پذيرش زوار را به ۵ برابر افزايش داد. در سامرا نيز آيينه کاری، طلا کاری گنبد، سنگ کاری داخل و مرمت ايوانها انجام شد.
مرحله سوم: طرح های توسعه ای بزرگ: اجرای بزرگترين پروژه عمرانی ستاد در نجف که فضای زيارتی حرم حضرت علی را به شدت توسعه میدهد. در طرح جديد، صحن حرم، فاطمه زهرا نام گذاری شده است. مساحت آن حدود ۲۲۰ هزار متر مربع است. طراحی فرش های اين حرم به مساحت ۱۲ هزار متر مربع انجام شده است. احداث صحن حضرت زينب در کربلا ديگر پروژه اين مرحله است.
کار ساخت ضريح حضرت عباس، که ابعاد آن مشابه ضريح فعلی است، از سال ۸۹ آغاز شده و با اتمام ساخت قطعات مختلف قلمزنی شده از قبيل لچکیهای پنجرهها، گلدانیهای بدنه و گوی ماسوره، در مراحل پايانی ساخت قرار دارد و انتظار میرود تا پايان سال جاری تکميل شده و جايگزين شود. در ساخت اين ضريح که ۱۴ پنجره دارد جهت جلوگيری از کدر شدن آن از نقره با عيار۹۹۹ و طلا با عيار ۲۴ استفاده شده است.
مرحله چهارم: طرح های آينده: «ترفيع گنبد و لاغرسازی ستونهای حرم اباعبدالله(ع)»، «طلاکاری ۴ گلدسته حرم کاظمين» و «بازسازی باب القريش و بابالقبله»، «طراحی و مشارکت در اجرای پروژه صحن صاحبالزمان» و همچنين «طراحی و اجرای پروژه صحن امام رضا»، «دارالضيافه کوچک و بزرگ»، «درمانگاه» و «تکميل پروژه مسقف شرقی و غربی حرم امام کاظم و امام جواد» در کاظمين، «اجرای طرحهای توسعه حرم امامين عسکرين» در سامرا «بازسازی حرم سلمان فارسی در مداين»و ...
توجيه مسئولان ايرانی برای اين همه هزينه اين است که همه عتبات ائمه اطهار در عراق توسط مردم و دولت ايران در طول تاريخ ساخته شده اند. سه طرح ديگر ستاد به شرح زير است:
ساخت مجتمع اقامتی حضرت زهرا واقع در کربلا که از سال ۹۱ به بهره برداری رسيده است.
پروژه اقامتی، رفاهی و درمانی در حال ساخت سيد الشهدا با حدود ۲۱ هزار متر مربع محوطه و ۱۴ هزار متر مربع زير بنا .
پروژه ساخت صحن جديدی به نام حضرت زينب در کربلا با ۱۶۰ هزار متر مربع وسعت با هدف گسترش فضای زيارتی حرم امام حسين در دست اقدام است.
رقابت ایران و عربستان سعودی بر سر اسلام
رقابت «اسلام وهابی» خاندان آل سعود و «اسلام شیعی» جمهوری اسلامی، بخشی از جنگ قدرت ایران و عربستان سعودی است. راهپیمایی و تجمع چند میلیونی اربعین سال جاری در برابر تجمع دو میلیونی حج بخشی از نمایش قدرت بود.
اینک نمایش قدرت از طریق دین، به ساختن اماکن مذهبی کشیدهاست. عربستان سعودی در حال گسترش مسجدالحرام است. جمهوری اسلامی هم طرحهای بزرگتری را پیگیری میکند.
اخیراً شاکری، رئیس کمیته عمران شورای اسلامی شهر تهران، به همراه چمران و تعدادی از استادان دانشگاه امیرکبیر، جهت بازدید صحن حضرت زهرا در نجف، به عراق سفر کردهاند. پس از بازگشت از سفر، شاکری در مورد فعالیتهای گسترده «ستاد بازسازی عتبات عالیات» در عراق، گفتهاست که هیچ صحنی به نام حضرت زهرا در جهان ثبت نیست.
ساختن صحن حضرت زهرا، با حدود ۲۲۰ هزار متر مربع زیربنا و یک ساختمان ۴ طبقه، «بزرگترین مجموعه صحن و سرای زیارتی در جهان اسلام» خواهد بود. او تأکید میکند که: «حتی توسعه مسجدالحرام نیز از نظر سطوح زیربنایی به اندازه آن نیست». مطابق پیشبینی، این پروژه تا پایان سال ۱۳۹۴ به بهرهبرداری خواهد رسید.
نام گذاری این صحن به نام حضرت زهرا به تأیید آیتالله سیستانی و آیتالله خامنهای رسیدهاست. به گفته شاکری، «همه نیروهای متخصص، مدیران و کارگران» طرح در حال انجام طرح «ایرانی» صحن حضرت زهرا هستند.
در ایام مراسم راهپیمایی میلیونی اربعین، دراین صحن روزانه به حدود ۳۰ هزار نفر غذا و اسکان داده و شبها حداقل بیش از ۲۰ هزار نفر در ساختمانها و محوطه صحن اسکان داده میشد.
پرسش: هزینه ساختن صحن حضرت زهرا با حدود ۲۲۰ هزار متر مربع زیربنا و فقط ۱۲ هزار متر مربع فرش چقدر است؟ این یکی از بودجههای کلانی است که ایران در عراق هزینه کردهاست.
همان گونه که در بالا آمد، مطابق اساسنامه «ستاد بازسازی عتبات عالیات»، درآمدهای این نهاد از منابع مردمی و دولتی تأمین میشود. احمد سالک- رئیس کمیسیون فرهنگی مجلس- نیز در حاشیه سفر به کربلا گفتهاست: «دولت و مجلس باید ستاد بازسازی را در برنامهریزی بهتر برای فرصت حضور در عراق یاری کنند. ما در این زمینه طرحی داریم که انشاءالله در مجلس آن را طرح خواهیم کرد».
شاکری میگوید: «امیدواریم با آزادسازی بقعههای متبرکه در سوریه و به فضل خدا با آزادسازی قبور بقیع بتوانیم بازسازی قبور بقیع و سوریه را به عهده بگیریم».
مقایسه عراق و ایران
عراق تحت تحریم اقتصادی بانکی و نفتی و بیمهای قرار ندارد. ایران تحت تحریم، بازارهای نفتی خود را از دست داده و نیازمند ۵۰۰- ۴۰۰ میلیارد دلار سرمایهگذاری در بخش نفت و گاز خود است. عراق رتبه دوم صادرات نفت اوپک را از آن خود کردهاست.
فقط به درآمدهای نفتی چهار سال اخیر عراق بنگرید:
۲۰۱۱- ۷۱ میلیارد دلار
۲۰۱۲- ۹۴ میلیارد دلار
۲۰۱۳- ۹۰ میلیارد دلار
۲۰۱۴- ۷۰ میلیارد دلار (حدود)
جمعیت عراق حدود یک سوم جمعیت ایران است. ایران در مقابله با گروه تروریستی داعش به کمک عراق و اقلیم کردستان عراق شتافتهاست. سلاح در اختیار آنان گذاشته و تعدادی از نیروهایش در این راه کشته شدهاند. میلیاردها دلار نیز از طریق زائران و بازسازی عتبات به عراق کمک کردهاست.
عراق در شرایط اضطراری ایران چه کمکی به ایران کرده و یا خواهد کرد؟ احتمالاً کمکهایی بوده که راقم این سطور از آنها اطلاعی ندارد.
آیتالله خامنهای و دیگر رهبران جمهوری اسلامی به دنبال برساختن «عقبه استراتژیک جمهوری اسلامی» در عراق، سوریه، لبنان، یمن، فلسطین، افغانستان، و... هستند. این هزینههای کلان در این شرایط سخت به همین منظور صورت میگیرد.
علی شمخانی- دبیر شورای عالی امنیت ملی- در مراسم تشییع جنازه سردار حمید تقوی، که به دست داعش در عراق کشته شد، گفتهاست:
«شایعهپراکنان بیمار این روزها به ترویج این سؤال میپردازند که چه نسبتی بین سامرا و حمید تقوی وجود دارد و ما را چه کار به این که در عراق و سوریه چه میگذرد؛ پاسخ این سؤال روشن است اگر تقویها در سامرا خون ندهند ما باید در سیستان، آذربایجان، شیراز و اصفهان خون بدهیم».
شمخانی به نقش برجسته راهپیمایی میلیونی اربعین سال جاری در عراق اشاره کرده و آن را محصول همین جان باختنها به شمار میآورد. میگوید:
«دستاوردهای ناشی از قربانی دادن در راه انقلاب دستاوردی نیست که ملت ما به راحتی دست از آن بشوید و اربعین امسال و آن راهپیمایی باشکوه ثمره همین خونهاست و این خونها آینده منطقه را روشنتر خواهد کرد».
سردار سلامی، جانشین فرمانده کل سپاه پاسداران، هم گفتهاست:
«امروز مشاهده میکنیم که ظرفیتهای انقلاب اسلامی از ایران به عراق متصل شدهاست و ما در عراق یک ارتش مردمی متصل به انقلاب داریم که دهها برابر بزرگتر از حزبالله لبنان از لحاظ کمیت است. در سوریه نیز به عنوان حلقه محوری مقاومت بر روی زمین یک ارتش مردمی متصل به انقلاب اسلامی با الگوی تفکر بسیجی داریم. در یمن جایی که پاشنه سیاستهای شبه جزیره آمریکا است انصارالله همانند حزبالله با منطق انقلاب اسلامی عملکننده در فضای ژئوپلتیک ما است».
اتحاد جماهیر سوسیالیستی شوروی، روزی دارای بزرگترین ارتش جهان بود و بر سراسر کشورهای اروپای شرقی سیطره داشت. اما بزرگترین ارتش جهان و پیشرفتهترین سلاحهای نظامی نتوانست مانع فروپاشی آن رژیم و تجزیه آن کشور شود. حتی اصلیترین رهبران آن رژیم نیز دیگر به آن ایدئولوژی باور نداشتند و اگر چه دارای «توان» سرکوب بودند، اما فاقد «اراده» سرکوب شده بودند.
همه ایرانیان آرزو دارند که ایران به کشوری قدرتمند تبدیل شود. اما اگر ایران به کره شمالی- که هزاران تن از مردمش از گرسنگی میمیرند- یا سوریه دیگری تبدیل شود، خود و مردمش نابود خواهند شد. ایران وقتی قدرتمند میشود که «امنیت ملی» و «منافع ملیاش» تضمین شود. «امنیت ملی» و «منافع ملی» ایران با نظامی دموکراتیک و ملتزم به حقوق بشر- که روابطی صلحآمیز با کشورهای منطقه، و روابطی دوستانه با دولتهای غربی، خصوصاً دولت آمریکا داشته باشد- تأمین خواهد شد.
دشمنان ایران نمیخواهند که ایران دارای نظامی دموکراتیک و ملتزم به حقوق بشر شده و روابطی دوستانه و مستحکم با آمریکا داشته باشد. سود آنان در تداوم دشمنی ایران و آمریکا است.