چند روز پس از انتشار نثری شعرگونه از گونتر گراس، نویسنده و شاعر آلمانی برنده جایزه نوبل ادبیات که در آن «توان هسته‌ای اسرائیل» و «لفاظی‌های» سران اسرائیل را در مورد گزینه نظامی در برابر تأسیسات هسته‌ای ایران مورد انتقاد قرار داده و وقوع جنگی در منطقه را فاجعه‌بار نامیده‌است، اکنون که دولت اسرائیل آقای گراس را «عنصر نامطلوب» اعلام کرده‌است، این ماجرا ابعادی تازه گرفته‌است.
الی ییشای، وزیر کشور اسرائیل که از سران حزب راستگرای مذهبی «شاس» است، یکشنبه اعلام کرد که گونتر گراس از دیدگاه اسرائیل «عنصر نامطلوب» توصیف شده‌است.
وزارت کشور اسرائیل در بیانیه یکشنبه خود تأکید کرد که اطلاق عبارت «عنصر نامطلوب» در مورد گونتر گراس به راستی «شایسته» اوست زیرا وی از حامیان هیتلر نیز بوده‌است.
در دستور وزارت کشور اسرائیل همزمان با «نامطلوب» توصیف شدن گونتر گراس، هر گونه ورود این نویسنده آلمانی از این مقطع زمانی به بعد به خاک اسرائیل نیز «ممنوع» اعلام شده‌است.
به‌نظر می‌رسد که وزیر کشور اسرائیل مجری دستورهای نخست وزیر کشور خود بوده است؛ بنیامین نتانیاهو پنج‌شنبه گذشته در اقدامی بی سابقه به این نثر شعرگونه گونتر گراس واکنش نشان داده و در بیانیه‌ای گفته بود که خوب است که آقای گراس با اقدام خود که جمهوری اسلامی ایران و اسرائیل را مقایسه کرده‌است، «شرم کند».
الی ییشای، وزیر کشور اسرائیل در بیانیه شخصی خود نیز یکشنبه نوشت «گراس با این کار خود بر آتش کینه علیه کشور و ملت اسرائیل دمیده‌است تا موجب پیشبرد همان اندیشه‌هایی شود که زمانی که عضو اساس بوده‌است، برای آن به هیتلر خدمت می‌کرد».
وزیر کشور اسرائیل با این پیش‌بینی که اقدام گونتر گراس موجب خشنودی جمهوری اسلامی ایران خواهد شد، افزود «اگر آقای گراس می‌خواهد به انتشار آثار منحرف ادامه دهد، پیشنهاد من این است که این کار را در ایران انجام دهد زیرا در ایران است که او حتی دوستدارانی در حاکمیت جمهوری اسلامی خواهد یافت».
آنگاه نوبت آویگدور لیبرمن، وزیر خارجه و رئیس یک حزب راستگرای اسرائیل بود که یکشنبه در برابر میکروفون رادیو اسرائیل، گونتر گراس را مورد انتقاد قرار دهد و حتی بگوید «در چارچوب روشنفکرنمایی غربی که بخاطر مطرح شدن نامشان، هر ملاکی را زیر پا می‌گذارند، آقای گراس که از خاطره‌ها فراموش شده بود حال در کهنسالی این بار برای مطرح شدن نامش، ملت یهودی را به قربانگاهی که مجنونان پریشان‌احوال یهودستیز در آن خیمه زده‌اند، برده‌است».
همه این مقامات اسرائیل به این واقعیت اشاره کرده‌اند که گونتر گراس در نوجوانی خود عضو اساس (گردان شبه نظامی تحت نظارت آدولف هیتلر) بود اما این بخش از زندگی خود را حتی زمانی که در سال ۱۹۹۹ برنده نوبل ادبیات شد، پنهان کرد ولی در کتاب خاطراتی که در سال ۲۰۰۶ منتشر کرد، این بخش از زندگی خود را فاش نمود و پس از آن انتقادهای زیادی در سراسر جهان بویژه در اروپا و خود آلمان از کمیته نوبل نیز مطرح شد که چرا به یک عضو پیشین اس.اس نوبل اعطاء کرده‌است.
گونتر گراس فاش کرده بود که نه تنها عضو اس.اس بوده‌است بلکه در شاخه «اساس مسلح» در آخرین سال جنگ جهانی دوم در سال ۱۹۴۵ در کنار نیروهای هیتلری مجری مأموریت‌های محوله بوده‌است. در حالی که «اساس» به‌گونه‌ای نیروی بسیجی سپاه پاسداران هیتلر بود، «اساس مسلح» را می‌توان با شاخه قدس سپاه پاسداران مقایسه کرد زیرا «یگان جنگجوی اساس» بود.
در آن انتقادهای گسترده جهانی در سال ۲۰۰۶ به گونتر گراس نیز به‌شدت حمله می‌شد که چرا ده‌ها سال عضویت خود را در اس.اس پنهان کرده است؟، چه بسا که از آن زمان به بعد، گونتر گراس تا حد زیادی در حاشیه قرار گرفت و نامش کمتر در کشورش و نیز در جهان مطرح بود اما از هفته گذشته با ماجرای انتشار نثر شعرگونه سیاسی او، نام او یکباره در سرخط مهمترین رخدادهای عالم ادبی و نیز بخشی از دنیای سیاست قرار گرفته‌است.
در همین حال بسیاری از روشنفکران اسرائیلی به‌ویژه نویسندگان و شاعران پرآوازه اسرائیل از هر گونه موضع‌گیری منفی علیه گونتر گراس خودداری کرده‌اند.
آوی پریمور سفیر پیشین اسرائیل در آلمان نیز در مصاحبه با رسانه‌های آلمانی تأکید کرده بود که هرگز نمی‌توان یکباره گونتر گراس را ضد یهودی نامید ولی اینکه او در مقام مقایسه اسرائیل و ایران برآمده‌است، مرتکب اشتباه شده‌است.
بسیاری از رسانه‌های اسرائیل نیز در بحث‌هایی از اینکه مقامات دولت کشورشان چنین موضع‌گیری‌هایی کرده‌اند، ابراز شگفتی کرده و آنها را به رفتاری که موجب افزایش انتقادها از اسرائیل می‌شود، متهم کرده‌اند.
از جمله شبکه ملی تلویزیون اسرائیل و نیز روزنامه اسرائیلی هاآرتص از این موضع‌گیری تعجب کرده‌اند. هاآرتص دوشنبه با لحنی طعنه‌آمیز نوشت: «وزیر کشور و وزیر خارجه با یکدیگر مسابقه گذاشتند که کدامشان لحن تندتری علیه گونتر گراس بگیرد».
از زمان انتشار نثر شعرگونه گونتر گراس، وی از سوی بسیاری از مقامات آلمان و روشنفکران و نویسندگان کشور خود نیز مورد انتقادهای شدید قرار گرفته‌است و ده‌ها مقاله علیه وی در رسانه‌های اروپایی منتشر شده‌است.
روزنامه هاآرتص دوشنبه نوشته‌است: «کشور آلمان از راست به چپ و از بالا به پایین، به طرزی چشم‌بسته در کنار اسرائیل قرار گرفته‌است و خرد و کلان در این کشور گراس را محکوم کرده و همگی با اسرائیل ابراز همبستگی کرده‌اند و حتی وزیر خارجه آلمان شخصاً روز یکشنبه گفت که مقایسه کردن اسرائیل و ایران با یکدیگر نه تنها امری خردمندانه نیست بلکه یک هرزه‌گویی مزخرف است».
مارسل رایخ رنیتسکی، منقد مشهور عرصه ادبیات آلمان نیز مطلب گراس را «تهوع‌آور» نامیده‌است. تنها دورترین حاشیه‌های سیاست و جامعه آلمان مانند حزب نئونازی و کمونیست‌های پیشین آلمانی گراس را مورد حمایت قرار دادند.
در ایران
در ایران جواد شمقدری، معاون سینمایی وزارت ارشاد ایران، یکشنبه با نادیده گرفتن همه انتقادهایی که در نثر شعرگونه گونتر گراس از خود جمهوری اسلامی ایران به عمل آمده بود، زبان به ستایش از آقای گراس گشود.
گونتر گراس در نثر شعرگونه با نام «آنچه باید گفت»، ملت ایران را «خلقی اسیر شده» که به «هلهله‌های اجباری» از سوی «مردی گزافه‌گو» وادار می‌شود و ایران را سرزمینی مبدل شده به «قلمرو حاکمی خودبین» نامیده بود اما جواد شمقدری در نامه‌ای به گراس، نوشته‌است: «جاری شدن مسئولیت انسانی و تاریخی‌تان را از قالب واژگان و ادبیاتی که به زیبایی هشدار می‌دهد، خواندم».
سال گذشته نیز که فیلمسار هلندی لارس فان تریه در جشنواره کن فرانسه خود را یک «نازی که می‌تواند هیتلر را درک کند» نامید، شمقدری در نامه‌ای به مدیر جشنواره، از فان تریه نیز در حالی که با موجی از انتقادهای جهانی روبرو شده بود، حمایت کرده بود.
جمهوری اسلامی ایران همواره از افرادی در جهان که علیه اسرائیل صف‌آرایی می‌کنند، پشتیبانی قوی می‌کند که نمونه آن در حمایت همه‌جانبه از روژه گارودی، نویسنده فرانسوی انکارکننده هولوکاست بود.
فارس، خبرگزاری سپاه پاسداران ایران، نیز گونتر گراس را «شاعری برجسته» نامیده و نوشته‌است: «رژیم صهیونیستی از این شعر عصبانی شده‌است ولی هفتاد راهپیمایی در حمایت از گراس انجام شده‌است». اما این خبرگزاری نیز به انتقادهای گراس از حکومت ایران اشاره‌ای نکرده‌است.
گفتنی است که قریب به اتفاق آثار گراس در دهه‌های گذشته به زبان عبری نیز بازگردان شده و در اسرائیل انتشار یافته‌اند.
حتی کتاب خاطرات گراس با نام «کندن پوست پیاز» همین سال گذشته به زبان عبری در اسرائیل منتشر شد که به مناسبت آن نیز در آن زمان مورد مصاحبه روزنامه هاآرتص قرار گرفت و در پاسخ به این پرسش که چرا بخش تاریک زندگی خود در مورد عضویت در اس.اس را ده‌ها سال پنهان کرده بود، او پاسخی جنجالی‌تر داده و گفته بود «همانگونه که ملت یهود در هولوکاست رنج دید، این رنج‌ها شامل حال ملت آلمان نیز بود و کشورم بخاطر داشتن مسئولیت در فجایع جنگ جهانی دوم، فجایع بس بزرگ‌تری را، حتی پس از جنگ جهانی دوم، تحمل کرده‌است...».
گونتر گراس تنها چهره جنجالی نیست که در سال‌های اخیر از سوی دولت‌های اسرائیل «عنصر نامطلوب» معرفی شده است؛ او اکنون به فهرست برخی از چهره‌هایی می‌پیوندد که بخاطر فعالیت‌های ضد اسرائیلی خود، از حق ورود به اسرائیل نیز منع شده‌اند.
گراس در روزهای اخیر در مصاحبه‌هایی در کشورش درصدد تعدیل انتقادهای خود از اسرائیل برآمده و گفته بود که اگر قبلاً بیشتر فکر می‌کرد شاید خوب بود که به جای انتقاد از دولت کنونی اسرائیل نام اسرائیل را چند بار در آن مطلب خود مطرح نمی‌کرد و نیز گفت که منظورش حمله به یهودیان و موجودیت اسرائیل نبوده‌است.
الی ییشای، وزیر کشور اسرائیل که از سران حزب راستگرای مذهبی «شاس» است، یکشنبه اعلام کرد که گونتر گراس از دیدگاه اسرائیل «عنصر نامطلوب» توصیف شده‌است.
وزارت کشور اسرائیل در بیانیه یکشنبه خود تأکید کرد که اطلاق عبارت «عنصر نامطلوب» در مورد گونتر گراس به راستی «شایسته» اوست زیرا وی از حامیان هیتلر نیز بوده‌است.
در دستور وزارت کشور اسرائیل همزمان با «نامطلوب» توصیف شدن گونتر گراس، هر گونه ورود این نویسنده آلمانی از این مقطع زمانی به بعد به خاک اسرائیل نیز «ممنوع» اعلام شده‌است.
به‌نظر می‌رسد که وزیر کشور اسرائیل مجری دستورهای نخست وزیر کشور خود بوده است؛ بنیامین نتانیاهو پنج‌شنبه گذشته در اقدامی بی سابقه به این نثر شعرگونه گونتر گراس واکنش نشان داده و در بیانیه‌ای گفته بود که خوب است که آقای گراس با اقدام خود که جمهوری اسلامی ایران و اسرائیل را مقایسه کرده‌است، «شرم کند».
الی ییشای، وزیر کشور اسرائیل در بیانیه شخصی خود نیز یکشنبه نوشت «گراس با این کار خود بر آتش کینه علیه کشور و ملت اسرائیل دمیده‌است تا موجب پیشبرد همان اندیشه‌هایی شود که زمانی که عضو اساس بوده‌است، برای آن به هیتلر خدمت می‌کرد».
وزیر کشور اسرائیل با این پیش‌بینی که اقدام گونتر گراس موجب خشنودی جمهوری اسلامی ایران خواهد شد، افزود «اگر آقای گراس می‌خواهد به انتشار آثار منحرف ادامه دهد، پیشنهاد من این است که این کار را در ایران انجام دهد زیرا در ایران است که او حتی دوستدارانی در حاکمیت جمهوری اسلامی خواهد یافت».
آنگاه نوبت آویگدور لیبرمن، وزیر خارجه و رئیس یک حزب راستگرای اسرائیل بود که یکشنبه در برابر میکروفون رادیو اسرائیل، گونتر گراس را مورد انتقاد قرار دهد و حتی بگوید «در چارچوب روشنفکرنمایی غربی که بخاطر مطرح شدن نامشان، هر ملاکی را زیر پا می‌گذارند، آقای گراس که از خاطره‌ها فراموش شده بود حال در کهنسالی این بار برای مطرح شدن نامش، ملت یهودی را به قربانگاهی که مجنونان پریشان‌احوال یهودستیز در آن خیمه زده‌اند، برده‌است».
همه این مقامات اسرائیل به این واقعیت اشاره کرده‌اند که گونتر گراس در نوجوانی خود عضو اساس (گردان شبه نظامی تحت نظارت آدولف هیتلر) بود اما این بخش از زندگی خود را حتی زمانی که در سال ۱۹۹۹ برنده نوبل ادبیات شد، پنهان کرد ولی در کتاب خاطراتی که در سال ۲۰۰۶ منتشر کرد، این بخش از زندگی خود را فاش نمود و پس از آن انتقادهای زیادی در سراسر جهان بویژه در اروپا و خود آلمان از کمیته نوبل نیز مطرح شد که چرا به یک عضو پیشین اس.اس نوبل اعطاء کرده‌است.
گونتر گراس فاش کرده بود که نه تنها عضو اس.اس بوده‌است بلکه در شاخه «اساس مسلح» در آخرین سال جنگ جهانی دوم در سال ۱۹۴۵ در کنار نیروهای هیتلری مجری مأموریت‌های محوله بوده‌است. در حالی که «اساس» به‌گونه‌ای نیروی بسیجی سپاه پاسداران هیتلر بود، «اساس مسلح» را می‌توان با شاخه قدس سپاه پاسداران مقایسه کرد زیرا «یگان جنگجوی اساس» بود.
در آن انتقادهای گسترده جهانی در سال ۲۰۰۶ به گونتر گراس نیز به‌شدت حمله می‌شد که چرا ده‌ها سال عضویت خود را در اس.اس پنهان کرده است؟، چه بسا که از آن زمان به بعد، گونتر گراس تا حد زیادی در حاشیه قرار گرفت و نامش کمتر در کشورش و نیز در جهان مطرح بود اما از هفته گذشته با ماجرای انتشار نثر شعرگونه سیاسی او، نام او یکباره در سرخط مهمترین رخدادهای عالم ادبی و نیز بخشی از دنیای سیاست قرار گرفته‌است.
در همین حال بسیاری از روشنفکران اسرائیلی به‌ویژه نویسندگان و شاعران پرآوازه اسرائیل از هر گونه موضع‌گیری منفی علیه گونتر گراس خودداری کرده‌اند.
آوی پریمور سفیر پیشین اسرائیل در آلمان نیز در مصاحبه با رسانه‌های آلمانی تأکید کرده بود که هرگز نمی‌توان یکباره گونتر گراس را ضد یهودی نامید ولی اینکه او در مقام مقایسه اسرائیل و ایران برآمده‌است، مرتکب اشتباه شده‌است.
بسیاری از رسانه‌های اسرائیل نیز در بحث‌هایی از اینکه مقامات دولت کشورشان چنین موضع‌گیری‌هایی کرده‌اند، ابراز شگفتی کرده و آنها را به رفتاری که موجب افزایش انتقادها از اسرائیل می‌شود، متهم کرده‌اند.
از جمله شبکه ملی تلویزیون اسرائیل و نیز روزنامه اسرائیلی هاآرتص از این موضع‌گیری تعجب کرده‌اند. هاآرتص دوشنبه با لحنی طعنه‌آمیز نوشت: «وزیر کشور و وزیر خارجه با یکدیگر مسابقه گذاشتند که کدامشان لحن تندتری علیه گونتر گراس بگیرد».
از زمان انتشار نثر شعرگونه گونتر گراس، وی از سوی بسیاری از مقامات آلمان و روشنفکران و نویسندگان کشور خود نیز مورد انتقادهای شدید قرار گرفته‌است و ده‌ها مقاله علیه وی در رسانه‌های اروپایی منتشر شده‌است.
روزنامه هاآرتص دوشنبه نوشته‌است: «کشور آلمان از راست به چپ و از بالا به پایین، به طرزی چشم‌بسته در کنار اسرائیل قرار گرفته‌است و خرد و کلان در این کشور گراس را محکوم کرده و همگی با اسرائیل ابراز همبستگی کرده‌اند و حتی وزیر خارجه آلمان شخصاً روز یکشنبه گفت که مقایسه کردن اسرائیل و ایران با یکدیگر نه تنها امری خردمندانه نیست بلکه یک هرزه‌گویی مزخرف است».
مارسل رایخ رنیتسکی، منقد مشهور عرصه ادبیات آلمان نیز مطلب گراس را «تهوع‌آور» نامیده‌است. تنها دورترین حاشیه‌های سیاست و جامعه آلمان مانند حزب نئونازی و کمونیست‌های پیشین آلمانی گراس را مورد حمایت قرار دادند.
در ایران
در ایران جواد شمقدری، معاون سینمایی وزارت ارشاد ایران، یکشنبه با نادیده گرفتن همه انتقادهایی که در نثر شعرگونه گونتر گراس از خود جمهوری اسلامی ایران به عمل آمده بود، زبان به ستایش از آقای گراس گشود.
گونتر گراس در نثر شعرگونه با نام «آنچه باید گفت»، ملت ایران را «خلقی اسیر شده» که به «هلهله‌های اجباری» از سوی «مردی گزافه‌گو» وادار می‌شود و ایران را سرزمینی مبدل شده به «قلمرو حاکمی خودبین» نامیده بود اما جواد شمقدری در نامه‌ای به گراس، نوشته‌است: «جاری شدن مسئولیت انسانی و تاریخی‌تان را از قالب واژگان و ادبیاتی که به زیبایی هشدار می‌دهد، خواندم».
سال گذشته نیز که فیلمسار هلندی لارس فان تریه در جشنواره کن فرانسه خود را یک «نازی که می‌تواند هیتلر را درک کند» نامید، شمقدری در نامه‌ای به مدیر جشنواره، از فان تریه نیز در حالی که با موجی از انتقادهای جهانی روبرو شده بود، حمایت کرده بود.
جمهوری اسلامی ایران همواره از افرادی در جهان که علیه اسرائیل صف‌آرایی می‌کنند، پشتیبانی قوی می‌کند که نمونه آن در حمایت همه‌جانبه از روژه گارودی، نویسنده فرانسوی انکارکننده هولوکاست بود.
فارس، خبرگزاری سپاه پاسداران ایران، نیز گونتر گراس را «شاعری برجسته» نامیده و نوشته‌است: «رژیم صهیونیستی از این شعر عصبانی شده‌است ولی هفتاد راهپیمایی در حمایت از گراس انجام شده‌است». اما این خبرگزاری نیز به انتقادهای گراس از حکومت ایران اشاره‌ای نکرده‌است.
گفتنی است که قریب به اتفاق آثار گراس در دهه‌های گذشته به زبان عبری نیز بازگردان شده و در اسرائیل انتشار یافته‌اند.
حتی کتاب خاطرات گراس با نام «کندن پوست پیاز» همین سال گذشته به زبان عبری در اسرائیل منتشر شد که به مناسبت آن نیز در آن زمان مورد مصاحبه روزنامه هاآرتص قرار گرفت و در پاسخ به این پرسش که چرا بخش تاریک زندگی خود در مورد عضویت در اس.اس را ده‌ها سال پنهان کرده بود، او پاسخی جنجالی‌تر داده و گفته بود «همانگونه که ملت یهود در هولوکاست رنج دید، این رنج‌ها شامل حال ملت آلمان نیز بود و کشورم بخاطر داشتن مسئولیت در فجایع جنگ جهانی دوم، فجایع بس بزرگ‌تری را، حتی پس از جنگ جهانی دوم، تحمل کرده‌است...».
گونتر گراس تنها چهره جنجالی نیست که در سال‌های اخیر از سوی دولت‌های اسرائیل «عنصر نامطلوب» معرفی شده است؛ او اکنون به فهرست برخی از چهره‌هایی می‌پیوندد که بخاطر فعالیت‌های ضد اسرائیلی خود، از حق ورود به اسرائیل نیز منع شده‌اند.
گراس در روزهای اخیر در مصاحبه‌هایی در کشورش درصدد تعدیل انتقادهای خود از اسرائیل برآمده و گفته بود که اگر قبلاً بیشتر فکر می‌کرد شاید خوب بود که به جای انتقاد از دولت کنونی اسرائیل نام اسرائیل را چند بار در آن مطلب خود مطرح نمی‌کرد و نیز گفت که منظورش حمله به یهودیان و موجودیت اسرائیل نبوده‌است.
