۲۲ بهمن امسال لااقل از يک جنبه با سال‌های گذشته متفاوت است؛ حالا اصلاح‌طلبان هم مانند سال‌هايی که دولت و مجلس را در اختيار داشتند، از مردم دعوت کرده‌اند تا نه در اعتراض بلکه در حمايت از نظام جمهوری اسلامی در راهپيمايی سالگرد پيروزی انقلاب ۱۳۵۷ شرکت کنند.
در دوران رياست جمهوری محمود احمدی‌نژاد، اصلاح‌طلبان کمتر به طور گسترده از مردم برای شرکت در راهپيمايی ۲۲ بهمن دعوت می‌کردند.
سعيد بشيرتاش، تحليلگر مسائل سياسی و تاريخی به راديو فردا می‌گويد: «اصلاح‌طلبان نگاهی معطوف به قدرت دارند. آنها می‌خواهند به هر طريقی شده وارد ساختار قدرت در جمهوری اسلامی شوند و با رياست جمهوری حسن روحانی، اين جناح تلاش می‌کند تا خود را معتقد و باورمند به نظام نشان دهد و بتواند زمينه را برای در دست گرفتن چند ده کرسی از مجلس آينده فراهم کند.»
به جز سيدمحمد خاتمی، ریيس جمهوری اسبق ايران که از مردم خواسته در راهپيمايی روز ۲۲ بهمن مانند «تمام سال‌ها که دلبستگی خود به اصل انقلاب را نشان داده‌اند، به آن اهتمام بورزند»، شورای هماهنگی جبهه اصلاحات و مجمع روحانيون مبارز از مشهورترين گروه‌های اصلاح‌طلب‌اند که با صدور بيانيه‌های جداگانه‌ای از مردم خواسته‌اند در راهپيمايی سالگرد ۲۲ بهمن شرکت کنند.
جبهه مشارکت ايران اسلامی هم «با تبريک اين مناسبت بزرگ به همه ملت ايران» از «عموم مردم کشور» درخواست کرده تا برای «تجديد بيعت با آرمان‌های اصيل خود، با حضور پر شور و با سردادن شعارهای "استقلال، آزادی، جمهوری اسلامی" ، "نه شرقی، نه غربی، جمهوری اسلامی" و "الله اکبر"، اراده خود را بر تداوم سربلندی ايران نشان دهند.»
مجمع روحانيون مبارز هم در بيانيه خود گفته که «بزرگداشت و حضور مبارک مردم نشانه دلبستگی ملت به انقلاب عظيمی است که منشاء عظمت و عزت بوده است و نبايد به هيچ وجه به نفع جريان و گرايش خاصی مصادره شود.»
به اعتقاد اين گروه‌های اصلاح‌طلب، راهپيمايی ۲۲ بهمن فرصت مناسبی برای نشان دادن حمايت مردم از دولت نوپای حسن روحانی است که تحت فشار سياسی و تبليغاتی شديد مخالفانش قرار دارد.
اما آقای بشيرتاش معتقد است که «وقتی شرکت مردم و حتی افرادی که واقعا معترض هستند در راهپيمايی ۲۲ بهمن، شامل هيچ بار و رفتار اعتراضی نباشد، حکومت به راحتی می‌تواند بگويد که تمام شرکت کنندگان در حمايت از اقدامات و سياست‌های آن به ميدان آمده‌اند.»
درگیر شدن «ناخواسته»
آن دسته از نيروهای سياسی که به اصلاح‌طلب معروفند و خود را در حلقه معتقدان و باورمندان به قرائت محمد خاتمی از اصلاح‌طلبی عنوان می‌کنند، سال‌ها است که بر پايبندی، اعتقاد و التزام خود به انقلاب اسلامی و نظام جمهوری اسلامی ناشی از آن تاکيد می‌کنند.
آنها خود را جزيی از انقلاب اسلامی و از پديدآورندگان آن می‌دانند نه عليه آن. اساسا اتهامی که اين جريان به مخالفان اصولگرای خود وارد می‌کند، اين است که اين اصولگرايان و محافظه‌کاران‌اند که با رفتار نامناسب، انقلاب و جمهوری اسلامی را از مسير اصلی خود دور کرده‌اند.
آنها خود را جزيی از انقلاب اسلامی و از پديدآورندگان آن می‌دانند نه عليه آن. اساسا اتهامی که اين جريان به مخالفان اصولگرای خود وارد می‌کند، اين است که اين اصولگرايان و محافظه‌کاران‌اند که با رفتار نامناسب، انقلاب و جمهوری اسلامی را از مسير اصلی خود دور کرده‌اند.
اين جريان، اغلب، از دوران رهبری روح‌الله خمينی به عنوان «دوران طلايی» نام می‌برد و معتقد است که اگرچه پس از درگذشت رهبر نخست جمهوری اسلامی، «انحرافاتی» در حکومتداری به وجود آمد اما راه برطرف کردن اين انحرافات، اصلاح تدريجی و مسالمت‌جويانه نظام است و براندازی آن را به شدت و قاطعانه رد می‌کند.
اما اعتراض ميرحسين موسوی و مهدی کروبی، دو نامزد اصلاح‌طلبان در انتخابات رياست جمهوری سال ۸۸ به نتايج انتخابات، بخشی از اصلاح‌طلبان را نيز وارد چالشی نه چندان کوتاه مدت با ديگر نهادهای قدرت در جمهوری اسلامی کرد.
آقای بشيرتاش معتقد است اصلاح‌طلبان در سال ۸۸ «ناخواسته در عملی انجام شده» قرار گرفتند.
به گفته اين تحليلگر مسائل سياسی، ایستادگی ميرحسين موسوی و مهدی کروبی بدون اينکه اصلاح‌طلبان آمادگی ذهنی يا حتی علاقه‌ای داشته باشند، باعث ورود ناخواسته اين جناح به دعوای سال ۸۸ شد.
آقای بشيرتاش معتقد است اصلاح‌طلبان در سال ۸۸ «ناخواسته در عملی انجام شده» قرار گرفتند.
به گفته اين تحليلگر مسائل سياسی، ایستادگی ميرحسين موسوی و مهدی کروبی بدون اينکه اصلاح‌طلبان آمادگی ذهنی يا حتی علاقه‌ای داشته باشند، باعث ورود ناخواسته اين جناح به دعوای سال ۸۸ شد.
شايد بتوان سخنان محمد خاتمی در ارديبهشت ۱۳۹۰ را يکی از اولين نشانه‌های تمايل جناح اصلاح‌طلب برای پايان دادن به خصومت به وجود آمده با رهبر ايران دانست.
ریيس جمهوری اسبق ايران که دولتش به دولت اصلاحات مشهور بود در آن هنگام گفت که اگر در وقايع پس از سال ۸۸ «ظلمی» صورت گرفته، هم مردم آن را ببخشند و هم نظام و رهبری.
آقای خاتمی چند ماه پس از آن، در اقدامی ناگهانی و در حالی که از فراهم نبودن شرايط برای شرکت اصلاح‌طلبان در انتخابات مجلس نهم سخن گفته بود، در روستايی اطراف دماوند، رای خود را به صندوق انداخت.
به گفته سعید بشیرتاش «اگر غير از شخص موسوی و کروبی، فرد ديگری کانديدای اصلاح‌طلبان در انتخابات نهم رياست جمهوری بود، کار این جریان اصلا به اينجا نمی‌کشيد و اصلاح‌طلبان به همين دليل، تلاش می‌کند تا خود را به شکلی از اين دعوا کنار بکشد.»
نشان دادن «حسن نیت» یا «عقب نشینی»
جنبش اعتراضی پس از انتخابات رياست جمهوری سال ۸۸ به «جنبش سبز» مشهور شد هرچند حکومت آن را «فتنه» می‌داند. کانديداهای معترض به نتايج آن انتخابات، از زمستان سال ۱۳۸۹ يعنی حدود سه سال است که در خانه‌های خود محبوس شده‌اند.
حبس خانگی ميرحسين موسوی، مهدی کروبی و زهرا رهنورد از زمانی آغاز شد که به جای دعوت از طرفداران خود برای شرکت در راهپيمايی ۲۲ بهمن سال ۸۹ از آنها خواستند تا روز ۲۵ بهمن، تظاهراتی اعتراضی در حمايت از انقلاب‌های مردم مصر و تونس برپا کنند.
تظاهرات آن روز حاميان جنبش سبز لااقل در تهران سه کشته بر جای گذاشت.
جبهه مشارکت در روز ۲۳ بهمن آن سال گفت که «بر خلاف مصر، سقوط رژيم، موضوع اجماعی جنبش سبز نيست و "ملت ايران" خواهان اصلاحات برای مصون سازی نظام از سقوط است.»
اين تشکل اصلاح‌طلب از مردم خواست تا «در صورت صدور مجوز راهپيمايی» توسط وزارت کشور در تظاهرات شرکت کنند. دو روز بعد، شرکت کنندگان در تظاهرات اعتراضی، شعارهای تندی عليه رهبر جمهوری اسلامی و ولايت فقيه سر دادند.
دعوت اصلاح‌طلبان از مردم برای شرکت در راهپيمايی ۳۵امين سالگرد ۲۲ بهمن نيز اختلافات زيادی ميان بدنه جوان‌تر اين جناح و افرادی که خود را هنوز سبز می‌دانند، ايجاد کرده است.
درون شبکه‌های اجتماعی در روزهای اخير، بحث‌های زيادی در موافقت يا مخالفت با اين اقدام در جريان بوده است.
موافقان معتقدند که با نشان دادن «حسن نيت» به حکومت است که می‌توان زمينه را برای آزادی رهبران جنبش سبز و زندانيان سياسی مساعد کرد اما مخالفان می‌گويند که عقب‌نشينی‌های پی در پی در برابر نظامی سرکوبگر که هنوز بسياری از افراد زندانی‌شده در وقايع پس از سال ۸۸ را در حبس نگه داشته، نتيجه عکس می‌دهد.
يکی از مخالفان در فيس‌بوک خود نوشته که اگر وضعيت اينطور پيش برود، بعيد نيست که اصلاح‌طلبان در سال آينده از طرفداران خود بخواهند که در سالگرد راهپيمايی ۹ دی هم شرکت کنند تا حسن نيت بيشتر خود را به حکومت نشان دهند.
سعيد بشيرتاش معتقد است که «ادامه حصر موسوی و کروبی به همان ميزان که برای آقای خامنه‌ای دشوار است برای اصلاح‌طلبان نيز دشوار است چون با ادامه این وضعیت، نمی‌توانند به راحتی و به طور کامل با رهبر جمهوری اسلامی سازش کنند.»
