شايد کاربرد کلمه نسلکشی در توصيف کشتار سربرنيتسا در جريان جنگهای يوگسلاوی سابق برای سياستمداران روس و متحدانشان در بالکان تهاجمی و اهانت آميز باشد ولی سياستمداران ساير کشورها در سازمان ملل متحد چنين مشکلی ندارند.
در مجمع عمومی سازمان ملل متحد و مباحث مربوط به قطعنامهای به مناسبت بيستمين سالگرد کشتار هشت هزار مرد و پسر مسلمان بوسنی در سربرنيتسا که روز اول ژوييه جريان داشت، بان کی مون، دبيرکل سازمان ملل متحد به صراحت از کلمه «نسلکشی» استفاده کرد.
علاوه بر او سرج برامرتز، رييس دادگاه سازمان ملل متحد که مجرمان اين کشتار را محاکمه میکند و سامانتا پاور، نماينده آمريکا که در زمان وقوع کشتار سربرنيتسا در ژوييه ۱۹۹۵ به عنوان يک خبرنگار در بوسنی فعاليت میکرد، از اين عبارت استفاده کردند.
اما اين آبيسادا دوديچ بود که در سخنرانی خود با اشاره به جنبههای عاطفی و شخصی اين حادثه جمعيت حاضر در مجمع عمومی سازمان ملل متحد را به شدت تحت تاثير قرار داد. او از نسل کودکان خردسالی است که همزمان با وقوع کشتار سربرنيتسا مجبور شدند از خانه و کاشانه خود بگريزند. او از خاطرات دوران کودکی، هراس، کشتار و آتشسوزی صحبت کرد و گفت که خانواده او نيز مثل هزاران خانواده ديگر اميدوارند که روزی باقیمانده اجساد عزيران آنها پيدا شود.
آبيسادا دوديچ گفت: «اطلاق هر کلمه ديگری به غير از نسلکشی، مثل قتل عام، فاجعه و کشتار، به آنچه که در سربرنيتسا اتفاق افتاد، نه تنها احتمال تکرار چنين حوادثی را افزايش میدهد بلکه باعث تقويت موضع کسانی میشود که اين نسلکشی و مبارزه مردم بوسنی برای استقلال را انکار میکنند.»
یادبود قربانیان سربرنیتسا
ميرسادا کولاکوويچ، سفير بوسنی در سازمان ملل متحد که رياست اين جلسه بزرگداشت را برعهده داشت گفت: «انکار، آخرين مرحله از وقوع و پذيرش نسلکشی است.»
او افزود: «انکار در واقع يک شيوه کشتن مضاعف است که طی آن ابتدا قربانيان کشته میشوند و بعد تلاش میشود خاطره اين اعمال وحشتناک محو شود.»
جلسه بزرگداشت قتل عام ژوييه ۱۹۹۵ در سربرنيتسا با وجود مخالفت نمايندگان روسيه، صربستان و صربهای بوسنی با استفاده از کلمه نسلکشی در قطعنامه مجمع عمومی برگزار شد.
به عنوان نمونه، نخست وزير صربستان حادثه سربرنيتسا را «يک جنايت بزرگ و هولناک» توصيف کرد ولی حاضر نشد آن را نسلکشی بنامد.
بريتانيا متنی را برای اين قطعنامه پيشنهاد کرده که در آن به شديدترين شکل ممکن نسلکشی در سربرنيتسا را محکوم میکند.
در متن پيشنهادی بريتانيا اشاره میشود که دادگاه رسيدگی به جرائم جنگی يوگسلاوی سابق در سال ۲۰۰۴ و ديوان بينالمللی عدالت در حکم خود در سال ۲۰۰۷ اعلام کردند که قتل عام سربرنيتسا يک نسلکشی بوده است.
متيو ريکرافت، سفير بريتانيا در سازمان ملل محد که سابقا فرستاده ويژه اين کشور در بوسنی بود، خطاب به شرکت کنندگان در جلسه مجمع عمومی گفت که ناتوانی سازمان ملل متحد در حفاظت از جان افرادی که در منطقه امن و مورد حفاظت اين نهاد در سربرنيتسا زندگی میکردند، هنوز هم برای سازمان ملل متحد يک خاطره تلخ و شرمآور است.
سفير بريتانيا افزود که هدف از قطعنامه ای که قرار است هفته آينده تصويب شود زنده کردن اختلافات تلخ گذشته و يا سرزنش يک گروه خاص نيست بلکه ادای احترام به قربانيان، همبستگی با خانوادههای آنها و درخواستی برای آشتی است.
دولت روسيه که با صربستان مناسبات نزديکی دارد، يک متن ديگر برای اين قطعنامه پيشنهاد کرده که در آن نه کلمه نسلکشی به کار برده شده و نه به سربرنيتسا اشارهای شده است.
پيتر ليچف، جانشين سفير روسيه در سازمان ملل متحد چند روز پيش گفت که متن پيشنهادی بريتانيا اختلاف برانگيز است و فقط روی بخشی از حوادث جنگ يوگسلاوی سابق تمرکز دارد.
او افزود: متن پيشنهادی روسيه فراگيرتر و آشتی جويانه تر است.
در شديدترين جملاتی که در اين متن آمده حوادث مربوط به جنگ در يوگسلاوی سابق و کشار سريرنيتسا با عباراتی مثل «جنايات بسيار جدی و منبع نگرانی برای جامعه بينالمللی» توصيف میشود.