پروژه ممانعت از اکران برخی آثار سینمایی در سال ۹۴، با انتشار اخباری مبنی بر تحریم نمایش فیلم سینمایی «خانه دختر» توسط سینماهای زیرمجموعه حوزه هنری و شهرداری تهران کلید خورده است.
«خانه دختر» موضوعی مرتبط با مسئله «بکارت» در جامعه ایران دارد که نمایش آن سال گذشته در جشنواره فجر با برخی حواشی همراه شد؛ پس از جشنواره هم برخی سایت‌ها و رسانه‌ها، این اثر را هم مثل برخی دیگر از آثار، به سیاه‌نمایی متهم کردند و خواستار توقیف آن شدند.
فیلم «خانه دختر» پس از حضور در جشنواره فجر، به گفته تهیه‌کننده‌اش با اعمال ۳۰ ثانیه اصلاحیه، پروانه نمایش گرفته و برای نمایش عمومی آن در فصل بهار برنامه‌ریزی شده است.
اما با نزدیک شدن به موعد اکران فیلم «خانه دختر»، برخی اخبار و گزارش‌ها حاکی از آن است که حوزه هنری و شهرداری در پی تحریم این فیلم هستند.
بحث تحریم فیلم‌های سینمایی از سوی برخی نهادهای صاحب سینما در ایران، از سال ۹۱ و با جلوگیری از اکران تعدادی از آثار سینمایی دارای پروانه نمایش از سوی حوزه هنری و شهرداری تهران آغاز شد.
در آن سال فیلم‌هایی مانند «بی‌خود و بی‌جهت»، «پذیرایی ساده»، «من مادر هستم»، «خوابم میاد» و «من همسرش هستم» اجازه نمایش در پردیس‌های سینمایی زیر مجموعه شهرداری و همچنین سینماهای متعلق به حوزه هنری را پیدا نکردند.
این ماجرا در نیمه اول سال ۹۲ هم به صورت محدودتری ادامه یافت و دو فیلم به جا مانده از اکران سال ۹۱، «پل چوبی» و «برف روی کاج‌ها»، همچنان در لیست تحریم گنجانده شدند.
این رویه اما در نیمه دوم سال ۹۲ و سال ۹۳ تداوم نیافت و فیلم‌هایی که فرصت اکران عمومی پیدا کردند، در همه سینماهای ایران و ظرفیت نمایشی آنها، روی پرده رفتند.
اما اتفاقی که در سال ۹۳ رخ داد، فراتر از ممانعت چند نهاد صاحب سینما برای تحریم برخی آثار بود؛ در این سال مجلس و در راس آن کمیسیون فرهنگی وارد عمل شد و با ارسال نامه و تهدید وزیر به استیضاح، از وزارت ارشاد خواست تا بعضی فیلم‌های سینمایی اکران نشوند.
نتیجه این امر هم عقب‌نشینی مسئولان ارشاد و سازمان سینمایی دربرابر فشارها بود و همچنین بی‌اعتبار شدن پروانه نمایش‌های صادر شده توسط این نهادِ متولی فرهنگ و هنر ایران.
در سال گذشته فیلم‌هایی مانند «عصبانی نیستم» و «قصه‌ها» با وجود اعلام‌های قبلی، اکران نشدند و «خانه پدری» هم تنها یکی دو روز فرصت نمایش پیدا کرد.
با وجود اینکه هم وزیر و هم سخنگوی ارشاد، جلوگیری از نمایش این آثار را همیشگی ندانستند و اکران آنها را منوط به انجام برخی اصلاحات عنوان کردند، اما به نظر می‌رسد توقیف این چند فیلم تا مدتی نامعلوم به طول بیانجامد.
«خانه دختر»؛ اولین ممنوعه در سال ۹۴
با اینکه فیلم‌های تولید شده در سال ۹۳ به خاطر حواشی متعدد آثار ساخته شده در سال قبلش، از فیلترهای نظارتی مختلفی عبور کرده‌اند اما به نظر می‌رسد باز هم در آن میان آثاری هستند که برای اکران با مخالفت‌هایی مواجه شوند.
«خانه دختر» ساخته شهرام شاه‌حسینی و با فیلم‌نا‌مه‌ای از پرویز شهبازی، اولین نمونه از دخالت نهادهای غیرمسئول در مسائل فرهنگی در سال ۹۴ است.
فیلمی که با نگاه خاص اجتماعی پرویز شهبازی نوشته شده و گفته می‌شود شرط دادن پروانه ساخت به این اثر، قرار گرفتن کارگردان دیگری به جز خود شهبازی پشت دوربین بوده است.
شهرام شاه‌حسینی که در کارنامه‌اش چند فیلم کمدی – تجاری مانند «کلاغ‌پر»، «آقای هفت رنگ» و «زن‌ها فرشته‌اند» وجود دارد، در مورد فیلمش گفته است که هیات انتخاب جشنواره فجر آن را بدون هیچ‌گونه مخالفتی وارد بخش مسابقه کرده‌اند و حتی به لحاظ مضمونی مورد تشویق هم قرار داده‌اند.
فیلم «خانه دختر» اما در میان نامزدهای منتخب داوران جشنواره فجر حضور نداشت. آن هم طبق گفته کارگردانش، به دلیل کنار گذاشته شدن از داوری‌ها: « فشارها و حاشیه‌ها باعث شد سال گذشته فیلم ما را از داوری جشنواره فجر کنار بگذارند؛ هرچند دوست داشتیم کارمان بهتر دیده شود، اما به احترام آرامش جشنواره از خواسته خود گذشتیم و سکوت کردیم.»
«خانه دختر» سال گذشته برای شرکت در جشنواره فجر، پروانه نمایش دریافت کرده بود و البته به گفته تهیه‌کننده‌اش محمد شایسته، یک‌بار دیگر هم پس از آن ممیزی شد: «فیلم ما پروانه نمایش دارد و تمام سوتفاهم‌های قبلی را برطرف کردیم و دوباره پروانه نمایش گرفتیم.»
آن‌گونه که این تهیه‌کننده به روزنامه «هفت صبح» چاپ تهران گفته است، «خانه دختر» حتی با وجود تحریم هم به نمایش درخواهد آمد: «حتی اگر حوزه هنری لطف کنند و فیلم را تحریم کنند، باز هم این فیلم را اکران می‌کنیم.»
البته این مسئله به شرطی است که مخالفت‌ها صرفا به تحریم و از دست دادن چندین سالن سینما ختم شود و سایر نهادها برای جلوگیری کلی از نمایش فیلم، دست به‌کار نشوند.
اواخر سال گذشته، حجت‌الله ایوبی، رئیس سازمان سینمایی با اشاره به اتفاقات رخ داده پیرامون نمایش برخی فیلم‌ها، گفته بود که سال ۹۴، همانند سال ۹۳، سال صبر خواهد بود، اما سال سکوت نخواهد بود.
تاکنون مسئولین وزارت ارشاد و سازمان سینمایی، اظهارنظری درباره اقدام احتمالی حوزه هنری و شهرداری برای تحریم فیلم «خانه دختری» انجام نداده‌اند.
