موضوع صدور اجازه بازدید فوری نمایندگان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی از پارچین، پیش از اعلام جدول زمانی گفتوگوهای بعدی در تهران پیرامون فعالیت‌های مشکوک اتمی و رفع ابهام‌ها، مانع از دست یافتن به توافق روشن در مذاکرات دو روزه اتمی در وین شد.
روز دوشنبه، ۲۱ ماه مه، آخرین فرصت ایران برای نجات مذاکرات مهم‌تر اتمی در بغداد خواهد بود.
در پایان گفتوگوهای دو روزه وین بین هرمن ناکارتس، معاون مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، و علی‌اصغر سلطانیه، سفیر جمهوری اسلامی در آژانس، بیانیه مشترکی انتشار نیافت و دو طرف تنها به اعلام توافق برای تجدید دیدار در روز دوشنبه ۲۱ مه بسنده کردند.
با این وجود متن پیش‌نویس مذاکرات بی‌نتیجه مانده ماه فوریه نمایندگان آژانس در تهران که غیر رسمی انتشار یافته، و همچنین نامه رسمی سلطانیه به خالد رحمان، سفیر دائمی مصر در آژانس و رئیس گروه کشور‌های غیرمتعهد، به تاریخ ۲۹ فوریه، و پیوست‌های آن، موضوع مذاکرات بی‌نتیجه مانده نیمه ماه فوریه در تهران را که اینک در وین در دست پیگیری است، روشن می‌سازد.
در این دور تازه از مذاکرات، بازدید از پارچین به صورت بازدارنده‌ای جدی، تاکنون مانع از حصول توافق پیرامون قبول یک مدالیته تازه بین ایران و آژانس به منظور پاسخ‌گویی به پرسش‌های آژانس شده است.
بی‌نتیجه ماندن مذاکرات دوشنبه آینده در وین، علی‌رغم آمادگی جامعه جهانی برای رسیدن به توافق‌های قابل ملاحظه با ایران، گفتوگوهای تهران و نمایندگان گروه ۱+۵ را که قرار است دو روز بعد در بغداد صورت گیرد در خطر قرار خواهد داد.
در اولین گام، انتظار می‌رود جامعه اروپا موافقت خود را با ادامه صدور بیمه‌نامه از سوی مراکز بیمه در لندن، برای محموله‌های نفتی ایران که راهی مقصد‌های غیر اروپایی می‌شوند، از ابتدای ماه ژوئیه و حداقل به مدت ۶ ماه بعد از آن اعلام دارد.
تصمیم به منع صدور بیمه‌نامه برای محموله‌های نفتی ایران از ابتدای ماه ژوئیه آینده، که مقصد‌های غیر اروپایی را نیز در برمی‌گیرد، تاکنون به کاهش پیشگیرانه خرید نفت ایران توسط چند کشور آسیایی منجر شده، و لغو این تصمیم می‌تواند ثبات نسبی را به بازار صادرات نفت خام ایران بازگرداند.
مشکل پارچین
یک اختلاف عمده ایران و آژانس پیرامون بازدید فوری از پارچین و کسب اطلاعات دقیق در مورد کار‌شناسان خارجی و داخلی شاغل در برنامه‌های اتمی ایران، پیش از توافق بر سر جدول زمان‌بندی (مدالیته) برای رفع ابهام‌هاست.
اختلاف دیگر آژانس با ایران در مورد تداوم پرسش‌ها در آینده، و بازگشت به پرسش‌های پیشین، در صورت بروز ابهام‌های تازه است.
ایران علاقه‌مند است صدور اجازه بازدید از پارچین را در گرو توافق پیرامون مدالیته بعدی نگاه داشته و بعد از پاسخ‌گویی به ابهام‌ها، پرونده سوال یا ابهام مربوط (من‌جمله فعالیت در پارچین یا هر مرکز بازدید شده دیگر را) برای همیشه مختومه اعلام کند.
یک استدلال روشن در جهت رد خواسته ایران، بر پایه کارکرد مقطعی مدالیته‌ای قرار دارد که پیشتر و در زمان اشتغال علی لاریجانی در منصب دبیری شورای امنیت جمهوری اسلامی به موقع اجرا گذاشته شد.
شکل گرفتن ابهام‌های تازه ناشی از انجام آزمایش‌های تازه در مقاطع بعدی نشان داد که انجام بازرسی از مراکز پیشتر بازرسی شده نظامی – اتمی ایران، من‌جمله پارچین در آینده ضروری خواهد بود.
موضوع دیگر مربوط به بازدید از پارچین است که شواهد موجود از نصب یک محفظه انفجاری برای آزمون شلیک نوترونی در آن حکایت دارد.
این مرکز در سال ۲۰۰۵ دو بار توسط نمایندگان آژانس مورد بازدید قرار گرفته، و اینک در نتیجه دست یافتن به اطلاعات تازه، آژانس تجدید بازدید از آن و نمونه‌برداری از خاک در داخل محوطه مشکوک را بار دیگر ضروری می‌بیند.
نتایج پاکسازی
یکی از نگرانی‌های ایران در مورد بازدید احتمالی ماموران آژانس از پارچین، کشف ذرات اتمی، و اثبات مبادرت به شلیک اتمی در محفظه انفجاری است.
گفته می‌شود که ایران از مدتی قبل مشغول خاک‌برداری، شستشو و پاکسازی در پارچین به منظور آماده ساختن آن برای بازدید احتمالی آینده است.
علی‌اصغر سلطانیه اعلام کرده است که «بازدید از پارچین موضوع مهمی نیست، ولی می‌باید در قالب یک توافق جامع (مدالیته) صورت گیرد».
دیوید آلبرایت نیز که پرونده اتمی ایران را از نزدیک تعقیب می‌کند اخیرا در سایت خبری مرکز بین‌المللی تحقیقات استراتژیکی (آی اس‌ای اس) مدعی شده که آثار آلودگی اتمی در پارچین را می‌توان با توسل به «خاک‌برداری و شستشوی محل و پاکسازی کامل» از میان برد.
با این وجود، پارچین هم‌چنان می‌تواند به عنوان مدرک اثبات فعالیت‌های نظامی ایران برای دست یافتن به بمب اتمی مورد استفاده قرار گیرد.
کار‌شناسان معتبر با سابقه فعالیت بیشتر از آقای آلبرایت در مراکز اتمی، مانند رابرت کلی، بازرس سابق آژانس و عضو پیشین برنامه تولید بمب اتمی آمریکا در «لیورمور» و «لس‌آلاموس» در جهت عکس ادعای آقای آلبرایت، طی گفت‌وگویی با موسسه خدمات خبری (آی پی اس) تائید می‌کند که زدودن آثار مبادرت به شلیک نوترونی امکان‌پذیر نیست.
ایران پیشتر در تهران و محل شرکت موسوم به «کالای الکترونیک» به خاک‌برداری به منظور پاکسازی آلودگی‌های اتمی ناشی از استفاده از سانتریفیوژهای پی ۱ مبادرت نموده بود. با این وجود ماموران آژانس آلودگی‌ها را ثبت کردند و ایران متعاقباً مدعی شد که آلودگی ناشی از کارکرد قبلی سانتریفیوژهای دست دوم وارداتی در پاکستان بوده است.
در مورد آلودگی‌های اتمی در منطقه شیان لویزان نیز با وجود خاک‌برداری با حجم بالا، این آلودگی‌ها کشف شد و ایران طی مدالیته پیشین در مورد این مرکز تحقیقاتی پاسخ‌هایی در اختیار ماموران آژانس قرار داد.
ایران حتی در صورت خاک‌برداری، شستشو و پاکسازی محل نیز قادر به محو کامل ذرات باقی‌مانده پس از مبادرت به شلیک احتمالی نوترونی نخواهد بود. از این لحاظ ایران در صورت انجام آزمایش شلیک نوترونی در لویزان، ناگزیر از ارائه دلایلی است که در نهایت می‌باید به قبول ترک فعالیت‌های مشابه در آینده و دادن اجازه نظارت آژانس بر این تعهد بینجامد.
ایران تا روز دوشنبه فرصت خواهد داشت که با قبول صدور اجازه بازدید از پارچین، مذاکرات جاری اتمی با آژانس را به نتایج اولیه رسانده، و از این راه مسیر رسیدن به توافق‌های مهم‌تر دو روز بعد آن با گروه ۱+۵ در بغداد را هموار سازد.
در صورت به نتیجه نرسیدن مذاکرات با آژانس در وین، ایران فرصت استفاده به‌موقع از سنگین‌تر شدن نسبی کفه به نفع خود در درون گروه ۱+۵ را که بعد از تغییر رئیس جمهور فرانسه و به قدرت رسیدن اولاند شکل گرفته، از دست خواهد داد.
در صورت به نتیجه نرسیدن مذاکرات وین، جو مذاکرات در بغداد ملتهب خواهد شد.
روز دوشنبه، ۲۱ ماه مه، آخرین فرصت ایران برای نجات مذاکرات مهم‌تر اتمی در بغداد خواهد بود.
در پایان گفتوگوهای دو روزه وین بین هرمن ناکارتس، معاون مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، و علی‌اصغر سلطانیه، سفیر جمهوری اسلامی در آژانس، بیانیه مشترکی انتشار نیافت و دو طرف تنها به اعلام توافق برای تجدید دیدار در روز دوشنبه ۲۱ مه بسنده کردند.
با این وجود متن پیش‌نویس مذاکرات بی‌نتیجه مانده ماه فوریه نمایندگان آژانس در تهران که غیر رسمی انتشار یافته، و همچنین نامه رسمی سلطانیه به خالد رحمان، سفیر دائمی مصر در آژانس و رئیس گروه کشور‌های غیرمتعهد، به تاریخ ۲۹ فوریه، و پیوست‌های آن، موضوع مذاکرات بی‌نتیجه مانده نیمه ماه فوریه در تهران را که اینک در وین در دست پیگیری است، روشن می‌سازد.
در این دور تازه از مذاکرات، بازدید از پارچین به صورت بازدارنده‌ای جدی، تاکنون مانع از حصول توافق پیرامون قبول یک مدالیته تازه بین ایران و آژانس به منظور پاسخ‌گویی به پرسش‌های آژانس شده است.
بی‌نتیجه ماندن مذاکرات دوشنبه آینده در وین، علی‌رغم آمادگی جامعه جهانی برای رسیدن به توافق‌های قابل ملاحظه با ایران، گفتوگوهای تهران و نمایندگان گروه ۱+۵ را که قرار است دو روز بعد در بغداد صورت گیرد در خطر قرار خواهد داد.
در اولین گام، انتظار می‌رود جامعه اروپا موافقت خود را با ادامه صدور بیمه‌نامه از سوی مراکز بیمه در لندن، برای محموله‌های نفتی ایران که راهی مقصد‌های غیر اروپایی می‌شوند، از ابتدای ماه ژوئیه و حداقل به مدت ۶ ماه بعد از آن اعلام دارد.
تصمیم به منع صدور بیمه‌نامه برای محموله‌های نفتی ایران از ابتدای ماه ژوئیه آینده، که مقصد‌های غیر اروپایی را نیز در برمی‌گیرد، تاکنون به کاهش پیشگیرانه خرید نفت ایران توسط چند کشور آسیایی منجر شده، و لغو این تصمیم می‌تواند ثبات نسبی را به بازار صادرات نفت خام ایران بازگرداند.
مشکل پارچین
یک اختلاف عمده ایران و آژانس پیرامون بازدید فوری از پارچین و کسب اطلاعات دقیق در مورد کار‌شناسان خارجی و داخلی شاغل در برنامه‌های اتمی ایران، پیش از توافق بر سر جدول زمان‌بندی (مدالیته) برای رفع ابهام‌هاست.
اختلاف دیگر آژانس با ایران در مورد تداوم پرسش‌ها در آینده، و بازگشت به پرسش‌های پیشین، در صورت بروز ابهام‌های تازه است.
ایران علاقه‌مند است صدور اجازه بازدید از پارچین را در گرو توافق پیرامون مدالیته بعدی نگاه داشته و بعد از پاسخ‌گویی به ابهام‌ها، پرونده سوال یا ابهام مربوط (من‌جمله فعالیت در پارچین یا هر مرکز بازدید شده دیگر را) برای همیشه مختومه اعلام کند.
یک استدلال روشن در جهت رد خواسته ایران، بر پایه کارکرد مقطعی مدالیته‌ای قرار دارد که پیشتر و در زمان اشتغال علی لاریجانی در منصب دبیری شورای امنیت جمهوری اسلامی به موقع اجرا گذاشته شد.
شکل گرفتن ابهام‌های تازه ناشی از انجام آزمایش‌های تازه در مقاطع بعدی نشان داد که انجام بازرسی از مراکز پیشتر بازرسی شده نظامی – اتمی ایران، من‌جمله پارچین در آینده ضروری خواهد بود.
موضوع دیگر مربوط به بازدید از پارچین است که شواهد موجود از نصب یک محفظه انفجاری برای آزمون شلیک نوترونی در آن حکایت دارد.
این مرکز در سال ۲۰۰۵ دو بار توسط نمایندگان آژانس مورد بازدید قرار گرفته، و اینک در نتیجه دست یافتن به اطلاعات تازه، آژانس تجدید بازدید از آن و نمونه‌برداری از خاک در داخل محوطه مشکوک را بار دیگر ضروری می‌بیند.
نتایج پاکسازی
یکی از نگرانی‌های ایران در مورد بازدید احتمالی ماموران آژانس از پارچین، کشف ذرات اتمی، و اثبات مبادرت به شلیک اتمی در محفظه انفجاری است.
گفته می‌شود که ایران از مدتی قبل مشغول خاک‌برداری، شستشو و پاکسازی در پارچین به منظور آماده ساختن آن برای بازدید احتمالی آینده است.
علی‌اصغر سلطانیه اعلام کرده است که «بازدید از پارچین موضوع مهمی نیست، ولی می‌باید در قالب یک توافق جامع (مدالیته) صورت گیرد».
دیوید آلبرایت نیز که پرونده اتمی ایران را از نزدیک تعقیب می‌کند اخیرا در سایت خبری مرکز بین‌المللی تحقیقات استراتژیکی (آی اس‌ای اس) مدعی شده که آثار آلودگی اتمی در پارچین را می‌توان با توسل به «خاک‌برداری و شستشوی محل و پاکسازی کامل» از میان برد.
با این وجود، پارچین هم‌چنان می‌تواند به عنوان مدرک اثبات فعالیت‌های نظامی ایران برای دست یافتن به بمب اتمی مورد استفاده قرار گیرد.
کار‌شناسان معتبر با سابقه فعالیت بیشتر از آقای آلبرایت در مراکز اتمی، مانند رابرت کلی، بازرس سابق آژانس و عضو پیشین برنامه تولید بمب اتمی آمریکا در «لیورمور» و «لس‌آلاموس» در جهت عکس ادعای آقای آلبرایت، طی گفت‌وگویی با موسسه خدمات خبری (آی پی اس) تائید می‌کند که زدودن آثار مبادرت به شلیک نوترونی امکان‌پذیر نیست.
ایران پیشتر در تهران و محل شرکت موسوم به «کالای الکترونیک» به خاک‌برداری به منظور پاکسازی آلودگی‌های اتمی ناشی از استفاده از سانتریفیوژهای پی ۱ مبادرت نموده بود. با این وجود ماموران آژانس آلودگی‌ها را ثبت کردند و ایران متعاقباً مدعی شد که آلودگی ناشی از کارکرد قبلی سانتریفیوژهای دست دوم وارداتی در پاکستان بوده است.
در مورد آلودگی‌های اتمی در منطقه شیان لویزان نیز با وجود خاک‌برداری با حجم بالا، این آلودگی‌ها کشف شد و ایران طی مدالیته پیشین در مورد این مرکز تحقیقاتی پاسخ‌هایی در اختیار ماموران آژانس قرار داد.
ایران حتی در صورت خاک‌برداری، شستشو و پاکسازی محل نیز قادر به محو کامل ذرات باقی‌مانده پس از مبادرت به شلیک احتمالی نوترونی نخواهد بود. از این لحاظ ایران در صورت انجام آزمایش شلیک نوترونی در لویزان، ناگزیر از ارائه دلایلی است که در نهایت می‌باید به قبول ترک فعالیت‌های مشابه در آینده و دادن اجازه نظارت آژانس بر این تعهد بینجامد.
ایران تا روز دوشنبه فرصت خواهد داشت که با قبول صدور اجازه بازدید از پارچین، مذاکرات جاری اتمی با آژانس را به نتایج اولیه رسانده، و از این راه مسیر رسیدن به توافق‌های مهم‌تر دو روز بعد آن با گروه ۱+۵ در بغداد را هموار سازد.
در صورت به نتیجه نرسیدن مذاکرات با آژانس در وین، ایران فرصت استفاده به‌موقع از سنگین‌تر شدن نسبی کفه به نفع خود در درون گروه ۱+۵ را که بعد از تغییر رئیس جمهور فرانسه و به قدرت رسیدن اولاند شکل گرفته، از دست خواهد داد.
در صورت به نتیجه نرسیدن مذاکرات وین، جو مذاکرات در بغداد ملتهب خواهد شد.
