دایره المعارف ایرانیکا می‌نویسد که نخستين ايرانى - آمريكایی، «حاج سياح» بود كه در قرن نوزده میلادی به اين كشور رفت و به دريافت شهروندى آمريكا نائل شد، گرچه تا سال‌ها پس از درگذشتش تابعيت دوگانه او در پرده اسرار باقى ماند.
تاريخ دقيق نخستين مهاجرت ايرانى‌ها به سرزمينى كه تا نيم قرن پيش با نام فرانسوى «اتازونى» در ايران ناميده مى‌شد روشن نيست، ولى تاريخ مهاجرت انبوه ايرانيان به آمريكا مشخص و تنها قدمتى تقريبا ۳۰ ساله دارد.
حدود ۳۰ سال پيش و در آستانه انقلاب ایران كه موجب اين مهاجرت بزرگ شد، ايرانيان بيشتر در ايالت خوش آب و هواى كاليفرنيا اسكان يافتند، ولى امروزه در تمام ايالت‌هاى پنجاه گانه ايالات متحده مى‌توان خانواده‌هاى ايرانى چندى را سراغ گرفت.
ايرانيان طى سه دهه گذشته به فعاليت‌هاى گوناگون در عرصه‌هاى عمومى و بخش خصوصى پرداختند، سازمان‌ها و انجمن‌هاى اجتماعى اختصاصى و حرفه‌اى غيردولتى برپا كردند و به عنوان نيرويى پويا و تأثيرگذار در جامعه آمريكا شأن والائى يافتند. از جمله سازمان‌هايى كه به همت ايرانيان در آمريكا برپا شد، ائتلاف امور اجتماعی آمریکایی- ایرانی ها یا «انجمن پايا» است.
نام این سازمان برگرفته از حروف نخست نام انگليسى اين سازمان است: The Public Affairs Alliance of Iranian Americans
بنيان‌گذار اين سازمان دكتر بابک حقوقى است، يک حقوقدان مهاجر ايرانى كه اشتياق صميمانه‌اى براى سازمان دادن به فعاليت‌هاى ايرانيان در امور عمومى جامعه آمريكا دارد.
دكتر حقوقى درباره هدف تاسيس «پايا» به رادیو فردا مي‌گويد: «هدف از تأسيس سازمان «پايا» در حقيقت سه چيز است، «كاميونيتى بيلدينگ» [ ساختن اجتماع]، «ايميج بيلدينگ» [عرضه تصویر مثبت] و «اينفلوانس بيلدينگ» [افزایش نفوذ] كه هر كدام را به اختصار توضيح مى‌دهم.»
وی می افزاید که «كاميونيتى بيلدينگ» به اين معنى كه ما تخمين مى‌زنيم حدود يک ميليون ايرانى- آمريكايى در اين كشور به سر مى‌برند و تلاش ما اين است كه آنها را دورهم جمع كنيم، سازمانى بسازيم كه از تعداد اعضاى بالايى برخوردار باشد، هزارها، بلكه ده‌ها هزار عضو كه به جامعه ما وجهه بيشترى مى‌دهد.
آقای حقوقی ادامه می دهد که «ايميج بيلدينگ» به اين معناست كه ما ظرف سه دهه گذشته كه عموما به آمريكا مهاجرت كرديم، گرچه دستاوردهاى شخصى بسيارى داشتيم و جزو موفق‌ترين گروه‌هاى قومى آمريكا بوديم، به دلایل متعدد و بيشتر سياسى، وجهه‌اى كه از ايرانى‌ها در ذهن بسيارى از آمريكايى‌ها شكل گرفته لزوما وجهه بسيار مثبتى نيست و اين خلاف ارزش‌هاى ما، خلاف دستاوردهاى ما و خلاف آن چيزى است كه ما در عرض اين سى سال توانستيم به جامعه آمريكا ارائه دهيم.
وی می افزاید: « راجع به «اينفلوانس بيلدينگ» هم توضيح مختصرى بدهم كه هدف ما در نهايت اين است كه از نفوذ سياسى براى پيشبرد منافع و خواسته‌هاى جامعه ايرانى - آمريكائى برخوردار باشيم.»
به گفته این حقوقدان ایرانی-آمریکایی، «سازمان «پايا» فعاليت خود را از اول ماه مه ۲۰۰۸ شروع كرد. در اين مدت كوتاه، دستاوردهاى خوبى داشتيم و استقبالى كه جامعه ايرانى - آمريكايى از این سازمان کرد بيش از آن چيزى بوده كه توقع داشتيم.»
رودى بختيار، چهره معروف تلويزيونى و گوينده پيشين اخبار در شبكه‌هاى سى‌ان‌ان و فاكس، مدير روابط عمومى سازمان «پايا» است.
خانم بختيار در مورد بزرگداشت چهره‌هاى موفق و نامدار ايرانى مى‌گويد:
«ببینید در علم پزشكى، آقاى دكتر جمشيد قاجار يک تكنيک جديد براى جراحى مغز اختراع كرده، خانم دكتر ثابتى كارهايى كه الان دارد مى‌كند ممكن است روزى بيماری‌هايى مانند مالاريا و توبوكلوسيت كه تاكنون هيچ دانشمندى نتوانسته درمان‌شان كند، اين خانم جوان ممكن است پاسخ بدهد. دكتر نادرى را به خاطر بياوريد كه در پروژه فتح كره مريخ چه نام درخشانى در تاريخ فضاشناسى از خود به جا گذاشته، در صنعت بازی‌هاى ويديوئى نگاه كنيد به يكى از بزرگ‌ترين بازی‌ها به نام «وار كراش» که پسرى به نام شهرام دبيرى كه در اورنج كانتى كاليفرنيا زندگى مى‌كند تهيه‌كننده اين بازى است. »
«ما می خواهیم نسل جوان به ایرانی بودن افتخار کند»
پردیس ثابتی دانشمند جوان ایرانی به دنبال پاسخ برای بیماری‌هایی مانند مالاریاست که تا کنون هیچ دانشمندی نتوانسته راه حلی برای درمان آنها بیابد. خانم بختیار می گوید: ما بايد به اين دستاوردها افتخار كنيم و مى‌خواهيم كه اين نسل جوان اينها را ببينند و از آنها آگاه بشوند و به ايرانى بودن خويش افتخار كنند. ما ايرانيان خيلى به آمريكا خدمت مى‌كنيم و خيلى اينجا را دوست داريم. وقتى مى‌گويند آمريكائى ايرانى‌تبار، کسی بی‌خودى نبايد به احمدى‌نژاد، خامنه‌اى و مابقى اشاره كند، اينها آمريكائي ايرانى‌تبار نيستند، بايد بگويند اميد كردستانى، یكى از مديران شرکت گوگل یا انوشه انصارى، نخستين بانوى [توریست] فضانورد.
وی می افزاید: «اگر ما خودمان به معرفى دستاوردها و شخصيت‌هاى تاثيرگذار ايرانى اقدام نكنيم، هيچ كس ديگرى اين كار را براى ما نخواهد کرد. برنامه ديگرى هم درست كرديم كه داستان خود اين ايرانيان آمريكائى موفق است، داستان مهاجرت آنهاست به اسم «پرفكت استورى» یا داستان عالى در آمريكا.»
بى‌اغراق مى‌توان گفت كه ايرانيان در آمريكا، غير از ميدان سياست، در عرصه‌هاى گوناگون دانش، تكنولوژى، اقتصاد، مديريت، صنعت و هنر به موفقيت‌هاى چشمگيرى نائل شده‌اند و در سى سال تلاش در اين سرزمين بيش از هفتصد ميليارد دلار توليد ثروت كرده‌اند. دستاوردهايى كه شايد بى‌نظير باشد و اين همه ميسر نشده است مگر با بهره گرفتن از امكانات جامعه آزاد آمريكا كه در آن تلاش انسان‌ها قدر مى‌بيند و ثمر می‌گيرد.
