آيا تصويب لايحه توقف سرقت اينترنتی موسوم به سوپا (SOPA) در کنگره آمريکا می‌تواند بر کاربران ايرانی شبکه جهانی تاثير بگذارد؟ آيا به اجرا گذاشتن سوپا فيس‌بوک، يوتيوب و بسياری از سايت‌های اينترنتی را از بين خواهد برد؟
بسياری از شرکت‌های اينترنتی و کارشناسان بر اين باورند که تصويب سوپا يعنی «ساختن ديوار اينترنتی» در جهان و پايان شبکه‌های اجتماعی به شکلی که وجود دارند.
روز پنج‌شنبه در پی اعتراض بسياری از وب‌سايت‌های مهم از جمله ويکي‌پديا و گوگل به قانون پيشنهادی در کنگره آمريکا در مبارزه با آن چه «سرقت اينترنتی» (سوپا) نام گرفته است ادامه مباحث اعضای مجلس نمايندگان در اين مورد متوقف شده است.
کاخ سفيد از ابتدا با يک چنين طرحی مخالفت کرده و اعلام کرده است که در صورت تصويب آن در مجلس نمايندگان، باراک اوباما ممکن است از اختيارات ويژه رياست جمهوری استفاده کرده و آن را وتو کند، ولی نکته اینجاست که رای دو سوم اعضای سنای آمریکا می‌تواند رای باراک اوباما را خنثی کند.
پيرامون جنبه‌های گوناگون اين اختلاف نظر بين سايت‌های بزرگ اينترنتی و قانون‌گذاران آمريکا نظر ايتن زاکرمن، مدير «مرکز رسانه‌های مدنی» در انستيتو تکنولوژی ماساچوست (MIT) و از بنيان‌گذاران سازمان «صداهای جهانی» در دانشگاه هاروارد را جويا شديم.
در برخی از رسانه‌ها گفته می‌شود که گويا اين اختلاف در حقيقت نمادی از جنگ بين استودیوهای غول‌آسای هاليوود با موسسات بزرگ اينترنتی است. به نظر شما اين نبرد بين چه کسانی است؟
به اعتقاد من اين برداشت تا حدی درست است. برخی از طراحان و مدافعان اصلی لايحه توقف سرقت اينترنتی در حقيقت شرکت‌های بزرگ توليد محصولات صوتی و تصويری يا استوديوهای فيلم‌سازی هستند.
نسخه‌برداری و نشر اين محصولات بدون پرداخت حقوق معنوی به اين صنعت ضربات مالی بزرگی به آنها می‌زند. به نظر اين بخش عدم پرداخت حقوق معنوی اين محصولات تهديد بزرگی برای موجوديت اين صنايع است.
اما در مقابل شرکت‌های اينترنتی به نشر آزادانه‌تر اين محصولات نياز دارند و ديدگاه آنها در مورد نشر بدون اجازه اين محصولات متفاوت است، برخی آن را مشکلی بزرگ و برخی ديگر آن را مسئله‌ای فرعی و کوچک می‌دانند. اما همه مخالفان اين قانون در يک نکته اتفاق نظر دارند و آن اين است که با هدف ممانعت از «سرقت اينترنتی» در حقيقت به گردش اطلاعات روی شبکه ضربه وارد خواهد شد.
برخی می‌گويند که اگر حکومت آمريکا چنين قانونی را تصويب کند این به معنای مرگ شبکه‌های اجتماعی مثل فيس‌بوک يا يوتيوب خواهد بود. شما با چنين ارزيابی موافقيد؟
اگر اين قانون بر اساس پيشنهادی که اکنون نوشته و تنظيم شده است مورد تصويب قرار بگيرد فعاليت اين شبکه‌های اجتماعی به شکل فعلی بسيار دشوار خواهد شد.
به نظر می‌رسد که اين لايحه جديد از تمامی قوانين موجود در آمريکا برای حمايت و تضمين حقوق معنوی محصولات سرگرمی فراتر می‌رود. به اين معنا که فرضا اگر يک کاربر شبکه توئيتر پيامی حاوی يک لينک به محصولات دارای حق معنوی را ارسال کند شبکه توئيتر مسئول شناخته خواهد شد. چنين شرايطی برای کار شبکه‌های اجتماعی بسيار پرمخاطره خواهد بود. به احتمال زياد تصويب يک چنين قانونی نوآوران عرصه اينترنت را به شدت خواهد ترساند و بنابراين جلوی نوآوری در اين عرصه را خواهد گرفت.
فرض کنيد که يک شهروند ايرانی يک قطعه فيلم يا موسيقی را که دارای کپی‌رايت يا حق معنوی است روی شبکه‌های اجتماعی در ايران با دوستان خود سهيم می‌شود. در این صورت چه اتفاقی برای اين سايت خواهد افتاد؟
طبق پيش‌نويس پيشنهادی در لایحه نمايندگان آمريکا شرکت‌های ارائه‌کننده خدمات و ارتباطات اينترنتی مجبور خواهند شد که دسترسی به يک چنين وب‌سايت‌هايی را در ایران مسدود کنند. در این حالت نهادهای وابسته به دولت آمريکا ناگزير خواهند شد مثل نمونه چين يا ايران برای کنترل شبکه اينترنت «فایروال» درست کنند. (۱)
بسياری از کارشناسان اين قانون پيشنهادی را با مقررات رايج در کشورهای استبدادی نظير چين و ايران مقايسه می‌کنند. دليل اين مقايسه چيست؟
اين مقايسه فقط تا حدی درست است. بله، در اين حالت از ارائه‌کنندگان ارتباطات اينترنتی خواسته خواهد شد که به دليل نشر برخی مضامين وب‌سايت‌های مسئول را مسدود کنند.
البته اين کار فقط در مواردی صورت خواهد گرفت که مقررات مربوط به رعايت حقوق معنوی محصولات در آمريکا نقض شود. شايد در چين يا ايران اين کار حتی در مواردی هم صورت می‌گيرد که طبق قانون منع نشده‌اند. در هر صورت نگرانی اصلی در مورد پيش‌نويس این قانون جنبه‌های ديگر آن است، مثل محدوديتی که اين شرايط برای نشر اطلاعات روی وب‌سايت‌های جستجوگر ايجاد می‌کند و عملا دستيابی بسياری از مشترکان را به اطلاعات مورد نياز خود ناممکن خواهد کرد.
(۱) فایـروال نام روشی برای جلوگيری از دستيابی غيرمجاز به يک سيستم رايانه‌ای است.
