دور تازه مذاکرات ایران و گروه پنج به علاوه یک، در حالی در وین آغاز می شود که روزنامه آمریکایی وال استریت جورنال گزارش داده است، ایران موفق نشده به بخش بزرگی از پولی که بر مبنای توافق ژنو باید تحویل می گرفت، دسترسی پیدا کند.
این روزنامه در گزارشی اختصاصی که در پی مصاحبه با مقام های کشورهای مختلف و مسئولان بانکها نوشته شده، آورده است که در روز سوم فوریه اولین بخش از ۴ و ۲ دهم میلیارد دلار از بانکی ژاپنی به بانکی سوئیسی منتقل شده است و بنا بر این گزارش تا این لحظه این پول از بانک خارج نشده است.
وال استریت جورنال می نویسد که سختی راه برای دستیابی ایران به این بخش محدود از دارایی هایش، نشان دهنده چالشهای عملی در مقابل کشوری است که به شدت به وسیله تحریم های پیچیده بین المللی در سیستم بانکی منزوی شده است.
درباره این گزارش و مشکلات ایران، رادیو فردا ، با مهرداد عمادی کارشناس اقتصادی در بریتانیا گفتگو کرده است. آقای عمادی ابتدا به موانع اصلی پیش روی ایران اشاره می کند.
مهرداد عمادی: دو مانع بزرگ وجود دارد، يکی از این موانع، واهمه بانک‌های خارجی عمدتا‌ً بانک‌های غربی و حتی بانک‌های کره‌ای، از ياری دادن در بخش انتقال اين پول است.
بانک ها سال ها زير ذره بين بودن و بانک‌های سويسی، بریتانيايی، حتی آلمانی با جريمه‌های بسيار سنگين خزانه‌داری آمريکا روبرو شدند.
اين امر ترس بسيار بزرگی در بانکها بوجود آورده است.
اين يک بخش‌اش است. بخش دومش اين است که در بعضی از کشورهای غربی هنوز اين مسئله از طرف بانک مرکزی آن کشورها به بانکها اعلام نشده است.
چون فقط مقامات تحريم گفتند که اين مبلغ بخشی از راه حل است. اين مثلا‌ً در آلمان، در فرانسه، در اتريش، در بريتانيا اين احتياج هست... يا در کره جنوبی، که بانک مرکزی اين را اعلام کند به صورت يک نوشته که اين مبلغ بدون اشکال است انتقالش به ايران. و متاسفانه لااقل در سه مورد بانک‌های مرکزی اين کار را نکردند.
اما آقای عمادی، کارشناسان ايران و ۵+۱ پيش از به اجرا درآمدن توافق ژنو که در ماه آذر بر سرش توافق شد، جلسات متعددی رفتند و صحبت کردند درباره ساز و کار اجرايی اين توافق. که الان حدود سه ماه از آغاز به اجرايش می‌گذرد و دو ماه و خورده‌ای فرصت از اجرای اين توافق مانده که اين آزاد شدن بخشی از اموال بخشی از اين توافق بوده. فکر می‌کنيد که يعنی درباره اين موضوعات در اين باره صحبت نشده بود بين کارشناسان و برنامه ريزی برايش نشده بود ؟
من تصور می‌کنم شايد صحبت شده بوده وليکن به اندازه کافی که به مديران انتقال پولی بانکها رسيده باشد و در آنجا ديده باشد... خب الان برای مثال اگر کامرس بانک آلمان يا اگو بانک فرانسه بخواهد اين کار را انجام دهد چه چيزهايی چه مدارکی و دستورالعمل‌هايی لازم است.
نمايندگان ايران تصور نمی‌کردند اين نياز باشد. به خاطر اينکه ممنوعيت يا ايجاد سد انتقال‌ها از دفتر مديريت تحريم‌ها که هماهنگی خزانه داری آمريکا و اروپا بود انجام شد و اينها تصور می‌کردند اين دو دفتر اين دو بخش وقتی با اعلاميه مشترک اعلام می‌کنند که اين پول الان ديگر آزاد است بانکها هم اين را دنبال می‌کنند.
واقعيتش اين است که وقتی شما يک چراغ قرمز به بانکها نشان بدهيد به صورت کلی تمام بانکها ممنوع هستند، اگر بخواهيد چراغ سبز نشان بدهيد آن چراغ سبز بايد حالا لااقل به بانک‌های اصلی از کانال بانک مرکزی آن کشورها مستقيم منتقل شود. اين امر صورت نگرفته است.
خبرگزاری‌های ايران نوشته اند که يک تيم مشاوره حقوقی به سرپرستی اميرحسين زمان نيا از معاونان اسبق وزير خارجه ايران همراهی می‌کند تيم مذاکره کننده هسته‌ای را از مذاکراتی که از فردا سه شنبه آغاز می‌شود. فکر می‌کنيد که حضور يک تيم مشاوره حقوقی به همين جهت هست برای بررسی يک همچو موانعی هست؟
من تصور می‌کنم بله. تجربه من از اضافه کردن اين تيم این است که ايران به مسايل يا موانع حقوقی که در عمل باعث شدند که اين انتقال‌ها و اين آزاد شدن سپرده‌های ايران انجام نشود، نه تنها آگاه شده بلکه خواستار مشارکت مستقيم در برداشتن اين ها است.
و تيم ايران من انتظار دارم کاری که خواهند کرد گزارشی خواهند داد از اين مشکلات و پاسخ‌های دريافت شده از بانکها برای انجام ندادن اين معاملات. من تصور می‌کنم بخش اين سو که بخش غرب و مقامات خزانه داری هستند بايد اين را به صورت صريح همراهی کنند. چون توافق اصلی انجام شده که اين پول ديگر نبايد مشکلی داشته باشد. آوردن يک همچو گروهی در تيم ايران نهايتا‌ً من تصور می‌کنم باعث خواهد شد که يک مقدار راه‌حل‌های عملی زودتر يافت شوند.
