«تسليم شدن به معنی شکست نيست، بلکه تقبيح يک دولت سنگدل است.» اين بخشی از جملات سه استاد دانشگاه در هنگ کنگ است که جنبش اشغال در مرکز هنگ کنگ را پايه گذاری کردند و بيش از دو ماه در اين مکان دوام آوردند.
حال آنها می گويند می خواهند جنبش را وارد مرحله ای تازه کنند و از همين رو تصميم به تسليم شدن در مقابل پليس گرفته اند. در حالی رهبران جنبش اشغال تصميم به برچيدن چادرهايشان گرفته و می خواهند به تقويت شبکه هايشان بپردازد، که يکی از گروههای همراه، جنبش دانشجويان هنگ کنگ بزرگترين گروهيست که همچنان در خيابان است و از روز دوشنبه برخی از رهبرانش دست به اعتصاب غذا زده اند.
درباره تازه ترين تحولات در هنگ کنگ و سابقه آن، هانا کاويانی ، با لی چئوک يان گفتگو کرده است. آقای لی ۵۸ ساله، از اعضای شورای قانونگذاری هنگ کنگ است و در عين حال از اعضای حزب کارگر و اتحاديه های کارگری است و از جمله دمکراسی خواهان شناخته شده هنگ کنگ است.
آقای لی، پيش از آنکه به موضوع اعتراضات در خيابانهای هنگ کنگ بپردازيم، شما عضو شورای قانونگذاری هنگ کنگ هستيد، و در عين حال از فعالان دمکراسی خواه. ممکن است توضيح دهيد که چگونه اين دو را در کنار هم انجام می دهيد؟
من شخصا مدت زيادی ، حدودا سی سال است که برای دستيابی به دمکراسی فعاليت می کنم. پيش از واگذاری از بريتانيا به چين ما در اين راستا تلاش می کرديم، متاسفانه بريتانيا، تغييرات دمکراتيک را پياده نکرد، و بيش از ۱۹۹۷ ( زمان واگذاری) تنها نيمی از شورای قانونگذاری توسط مردم انتخاب می شدند، و می توانم بگويم پس از ۹۷ ، دولت چين به نوعی سيستم استعماری بريتانيا را به ارث برد، و تا امروز دمکراسی ای در هنگ کنگ وجود ندارد. و ۱۷ سال پس از واگذاری،امروز ما در چنين وضعيتی با شورای قانونگذاری گير کرده ايم که من هم عضوی از آن هستم.
همچنان نيمی از اعضا با رای مردم،و نيم ديگر توسط افراد پرنفوذ در عرصه های حرفه ای و اقتصادی با رابطه ای نزديک با پکن انتخاب می شوند. در نتيجه می توانيد متوجه شويد که چه فضای اندکی در اختيار مردم برای انتخاب نمايندگان است و از همين رو ما خواستار تغيير هستيم.
شما می گوييد در هنگ کنگ دمکراسی وجود ندارد. اما وقتی وضعيت را با خود چين مقايسه کنيم، می بينيم که مردم از آزادی هايی از جمله آزادی تجمع، يا اعتراض، در هنگ کنگ برخوردارند. اين را چگونه ارزيابی می کنيد؟نظرتان درباره اين تفاوت چيست؟
خب مسلما تحت فرمول «يک کشور دو سيستم » ،نوعی از خودمختاری به هنگ کنگ اعطا شد و آزادی تجمع،بيان و مطبوعات وجود دارد. در نتيجه اين موضوع است که می توانيم،راهپيمايی هايی ترتيب دهيم يا جامعه مدنی را برای دستيابی به اهداف دمکراتيک، گرد هم آوريم. در چين يک آزادی بيان حداقلی هم وجود ندارد، دمکراسی خواهان چينی که از حق خود مبنی بر آزادی بيان استفاده کرده اند، همه زندانی شده اند، از جمله برنده جايزه نوبل صلح، ليو شائوبو، که به يازده سال حبس محکوم شده، و پنج سال است که زندانی است.
در نتيجه در مقايسه مسلما هنگ کنگ با چين تفاوت دارد، اما با اين وجود،ما نيز در هنگ کنگ درگير يک دمکراسی نيمه هستيم. مدير اجرايی هنگ کنگ را مردم انتخاب نمی کنند. ما می خواهيم اين را تغيير دهيم، و دولت چين قول داده بود که ما می توانيم به صورت مستقيم مدير اجرايی را در سال ۲۰۱۷ انتخاب کنيم، و ما منتظر يک تغيير بوديم.
دقيقا، چين در زمان تحويل گرفتن هنگ کنگ از بريتانيا، وعده اين انتخاب مستقيم و دادن حق رای به مردم هنگ کنگ را داده بود و حال اعتراضات اين چند ماه اخير به اين دليل است که پکن تصميم به نظارت بيشتر بر انتخابات گرفته است. با چنين وضعی آيا راهی به پيش وجود دارد؟
جای تاسف دارد که دولت چين از طريق کنگره ملی خلق، اين تصميم را گرفت. تصميم به اينکه شايد ما حق رای داشته باشيم، اما دولت چين نامزدها را برای ما دست چين می کند، آن هم به بهانه حفظ امنيت ملی؛ چرا که ممکن است رای عمومی در هنگ کنگ به انتخاب يک رهبر دمکراسی خواه منجر شود. ما می خواهيم دولت چين تصميم بر نظارت بر انتخابات را پس بگيرد و اجازه دهد مردم هنگ کنگ نظام سياسی خود را داشته باشند. ۶۵ روز جنبش اشغال هنگ کنگ اين را می خواهد،اما متاسفانه پکن به اين درخواست ها پاسخ نداده است، و از مديران اجرايی هنگ کنگ هم پيشنهاد خاصی دريافت نکرديم که ما را راضی کند که قدم در راه دستيابی به دمکراسی بر می داريم.
شما از اعضای حزب کارگر هستيد و با اتحاديه ها هم کار می کنيد. ما درباره اعتراضات هنگ کنگ بيشتر درباره جنبش اشغال از يک سو و دانشجويان از سوی ديگر شنيديم. ممکن است نگاهی داشته باشيم، به گروههايی که اعتراضات در هنگ کنگ را تا اينجا پيش برده اند؟
درسته، اشغال و دانشجويان و رهبرانشان بخش بزرگی هستند.
اما جامعه مدنی ، فارغ از دسته بندی ها و احزاب سياسی ، مدافعان حقوق زنان و برخی از کليساها، همه از حرکت دمکراسی خواهانه دانشجويان حمايت کرده اند. بسياری از معترضان در خيابان جوانان هستند. نسل تازه ای از کنشگران در هنگ کنگ پديده آمده، جوانانی که الزاما اعتراضات پيشين را به خاطر ندارند، اما از تصميم حکومت مرکزی چين درباره انتخابات عصبانی هستند. در کنار اين جوانان، خب مسلما گروه ديگری هم هستند که افرادی مسن ترند و تجربه سالها فعاليت های دمکراسی خواهانه را دارند.
اين دو گروه چگونه با يکديگر کار می کنند؟ شما از نسلی هستيد که بيست و پنج سال پيش و تيان آن من را به خاطر داريد، در حاليکه اين نسل تازه، الزاما چيزی در اين زمينه نمی داند. آيا دچار اختلاف نظر با اين نسل جوان نمی شويد؟
هم بله و هم خير. تاکتيک هايی وجود دارد، که می توانند مورد توافق همگی واقع شوند. مثلا ما بسيار خوشحال شديم که مردم هنگ کنگ می توانند به خيابان بيايند، و اماکنی در شهر را هم به اشغال خود در آورند تا نارضايتی خود را به حاکمان هنگ کنگ نشان دهيم. مردم تلاش می کنند تا از ابزار نافرمانی مدنی که دولت آنها را اقدامات غيرقانونی می خواند استفاده کنند تا برای دستيابی به دمکراسی تلاش کنند. اما مطمئننا تفاوت نظرهايی هم وجود دارد. اينکه مثلا تا کجا يک اقدام را ادامه دهيم. ما و مسلما دانشجويان همواره بر حرکت صلح آميز و بی خشونت تاکيد می کنيم. اما هستند کسانی که معتقدند ما بايد سرسخت تر باشيم و از شيوه های اعتراضی شديدتری استفاده کنيم.
به عنوان سوال آخر آقای لی، به هر حال اين جنبش اعتراضی در هنگ کنگ چند ماهی دوام آورده، و توجه جامعه بين المللی را هم به خود جلب کرده است. شما چه چشم اندازی برای اين جنبش می بينيد؟ آيا اين جنبش می تواند به خواسته هايش يا بخشی از آنها دست يابد؟
ما خودمان به اين موضوع واقف هستيم، دستيابی به آنچه که خواستار آن هستيم، بسيار سخت است؛ اينکه کنگره ملی خلق چين، تصميم خود را تغيير دهد. در نتيجه شايد ما آنچه که می خواهيم را امروز به دست نياوريم، اما مطمئننا موفقيت هايی به دست آمده است و آن بيداری نسل جديد هنگ کنگ است. شما نمی توانيد برای مدتی طولانی با نسل جوان بجنگيد. آنها رشد می کنند و تلاش های دمکراسی خواهانه را ادامه می دهند و تعدادشان در آينده بيشتر می شود. در نتيجه شايد در اين نبرد پيروز نشويم،اما در دراز مدت ما پيروز خواهيم بود چون مردم بيدار شده اند.
