شیرکو معارفی؛ زندانی کُرد دیگری در انتظار اعدام

تنها چند روز از اعدام احسان فتاحیان، جوان ۲۷ ساله کرد می‌گذرد. و اینک در میان مدافعان حقوق بشر و کنشگران اجتماعی و مدنی نگرانی از اعدام شیرکو معارفی دوچندان شده است. شیرکو معارفی، سی ساله ، زندانی کرد دیگری است که کم و بیش با همان اتهام‌هایی روبه‌رو ست که احسان فتاحیان با آن‌ها روبه‌رو بود؛ «عضویت در یکی از گروه‌های مخالف جمهوری اسلامی». شیرکو معارفی به گفته پدرش با گروه «کوموله» در ارتباط بوده است. اما این ارتباط باز هم به گفته پدر شیرکو معارفی «از روی ناچاری و برای پیدا کردن شغل و کسب درآمد» بوده است. و به گفته وکیل او «کوموله» مدت‌هاست که مشی مسلحانه ندارد.

شیرکو معارفی سال گذشته در شهر سقز دستگیر شد. در نامه‌ای سرگشاده که گفته می‌شود پدر و مادر آقای معارفی نوشته‌اند آمده است: «ما اعضای خانواده معارفی بر این باوریم که اگر شیرکوه مرتکب اعمالی شده است که از نظر قوانین جمهوری اسلامی‌ جرم محسوب می‌شوند نیزبر اساس همان قوانین اسلامی‌می‌توان به او فرصت داد، فرصت دوباره زیستن و دوباره بودن را.»

سازمان عفو بین‌الملل نیز در بیانیه‌ای از مقام‌های ایرانی خواسته است جلوی حکم اعدام شیرکو معارفی و حبیب‌ الله لطیفی، زندانی کرد دیگر را بگیرند.

در بیانیه عفو بیین‌الملل صدور این احکام برای زندانیان کرد «انتقام از ترورها و تلاش‌هایی برای ترور مقام‌های استان کردستان» عنوان شده است. رسانه‌های ایران بین روزهای ۱۸ تا ۲۸ شهریور خبر از ترور و تلاش برای ترور مقام‌هایی در استان کردستان داده بودند. نماینده استان کردستان در مجلس خبرگان، رئیس شورای شهر سنندج و یک روحانی سنی مذهب که در انتخابات ۲۲ خرداد ماه از محمود احمدی نژاد حمایت کرده بود در جریان ترورهای شهریور ماه کشته شدند. مقام‌های ایرانی گروه «پژاک» و «بنیادگرایان سنی مذهبی که با سرویس‌های اطلاعاتی بیگانه در ارتباطند» را مسئول ترورها عنوان کرده است. با این همه هنوز هیچ گروه یا فردی مسئولیت این ترورها را بر عهده نگرفته است.
با وجود اینکه گفته می‌شود همینک چندین محکوم به مرگ کرد در انتظار اجرای حکم به سر می‌برند، اما نگرانی‌ها بیش از بیش متوجه آن است که شیرکو معارفی در نزدیک زمانی پای چوبه دار رود.

محمد سعید معارفی، پدر شیرکو، پس از آخرین تماس تلفنی با فرزندش به رادیو فردا می‌گوید:

[شیرکو] گفت خوبم، بد نيستم، ناراحت نباشيد انشاء الله چيزی نمی‌شود و چيز خاص ديگری نگفت.

• آيا او در جای خاصی نگهداری می‌شود؟

گفت ما چند نفر که سياسی هستيم از وقتی که آمده‌ايم، همه در يک اتاق هستيم.

• پيش از اين اخباری منتشر شده بود درباره اين که شيرکو به اعدام محکوم شده است. آيا شما اين خبر را تاييد می‌کنيد؟

بله، به اعدام محکوم شده ولی اين حکم برای شيرکو نبود و نمی‌دانم چرا قاضی چنين حکمی‌برای او صادر کرده است.

• منظورتان از اين که می‌گوييد اين حکم برای شيرکو نبوده، چيست؟

چون او کاری نکرده است، نه درگيری بوده و نه شاکی دارد.

• شما در نامه خود نوشته‌ايد که شيرکوه با يکی از احزاب مخالف جمهوری اسلامی‌ همکاری داشته است.

بله، او با کومله بود. شيرکو به خاطر بيکاری گفت می‌رود سليمانيه، او را فريب داده‌اند و به او گفته اند بايد با ما همکاری کنی تا بتوانی در سليمانيه بمانی و کار کنی، او هم عضو شده بود. يک بار هم او را به آبادی‌های منطقه ماموريت فرستاده بودند، اما برای تبليغ کردن نه برای جنگ.

• آيا شما و وکيل شيرکوه در جريان محاکمه او قرار داشتيد؟

من در جريان قرار نداشتم ولی وکيل او در جريان بوده است. آقای شيخی، وکيل شيرکو، نسبت به قضيه بی‌تفاوت بود يعنی پرونده را پيگيری نکرده بود و تا قبل از اين که حکم صادر کنند اصلاً نرفته بود به دادگاه سر بزند و پرونده را پيگيری کند.

• آيا به تازگی با شيرکو ملاقاتی داشته‌ايد؟

بله، روز چهارشنبه با او ملاقات داشتيم.

• شيرکو درباره حکمش به شما چيزی گفت؟

نه او اصلاً حرفی نمی‌زند. ما هم نامه نوشته‌ايم، ولی فعلاً هيچ جوابی نيامده است که آيا در حکمش تخفيفی می‌دهند يا نه.

• اگر هيچ جوابی نگيريد چه اقدامی‌خواهيد کرد؟

ما هيچ راه چاره‌ای نداريم.



خلیل بهرامیان، وکیل شیرکوه معارفی است. «نگرانی‌های» وی نیز پس از اعدام احسان فتاحیان دوچندان شده است. و -آنگونه به رادیو فردا می‌گوید- رئیس قوه قضائیه تا به حال «برخوردی منفعلانه» داشته است.

خلیل بهرامیان: مدتی قبل اينها به من مراجعه و استمداد کردند. من وقتی موضوع را شنيدم متاسف شدم چون دراين چند روز احسان را اعدام کردند و اکنون هم می‌خواهند شيرکوه را اعدام کنند. استنباط من اين است که يک ماجراجويی پشت اين کارها خوابيده تا منطقه کردستان را به هر طريقی متشنج کنند، ولی نمی‌دانم چه سوء استفاده‌ای می‌خواهند از اين وضعيت بکنند. مقام‌های جمهوری اسلامی‌ بايد دقت کنند که اين اعدام‌ها علاوه بر اين که با هيچ يک از موازين قانونی مطابقت ندارد، بلکه اين عمل می‌تواند آرامش منطقه و آرامش کشور را متزلزل کند. اين مسئله از هر نظر به ضرر کشور است، چه از نظر سياسی و اجتماعی و چه از نظر رشد و توسعه.

من به رئيس قوه قضاييه که تا کنون نسبت به همه چيز منفعلانه برخورد کرده، می‌گويم اگر قدرت مقابله با مسايل را نداريد بايد کار را به فرد ديگری بسپاريد.

اين عملکرد قوه قضاييه ماجراجويانه است و بايد دست اين قضات را از چنين پرونده‌هايی کوتاه کنند. قاضی بايد دانا، مدبر و آينده‌نگر باشد و به استقلال و آرامش کشور بيش از هر چيز توجه داشته باشد.

اگر کسی يک تفنگ دستش باشد که محارب به حساب نمی‌آيد و با کشتن آدم‌ها که نمی‌شود جامعه را درست کرد. جامعه متعلق به انسان والا است و با مرگ انسان نمی‌توان جامعه انسانی را اصلاح کرد. اين عمل مغاير تمامی‌ ضوابط و حتی ضوابط اسلامی‌ است.

• آقای بهراميان! اتهام شيرکوه معارفی چيست؟

اين‌ها گويا مربوط به حزب کومله بودند. حزب کومله چند سال است که مشی مسلحانه خود را کنار گذاشته است. اين‌ها آمده بودند تا با مردم ارتباط برقرار کرده و به اصطلاح تبليغ کنند، اما تبليغ که محاربه محسوب نمی‌شود.

هر عمل خلافی مجازات خاصی دارد، ولی در مورد تبليغ اصلاً مجازات معنی ندارد زيرا امری است ذهنی که يا مردم قبول می‌کنند يا نمی‌کنند. اين طور جامعه را تحت فشار گذاشتن هرگز به مصلحت کشور نيست.

• گويا حکم اعدام او صادر شده و اکنون درسلول انفرادی است؟

پدرش پيش من آمد و گفت حکم اعدام برای شيرکو صادر شده، ولی متاسفانه وقتی پيش من آمدند که تشريفات دادرسی گذشته بود.

هر چند که رسيدگی در اين نوع پرونده‌ها بايد با اصل ۱۶۸ قانون اساسی منطبق باشد و دادگاه بايد به صورت علنی و با حضور هيئت منصفه برگزار شود. اما اصلاً در اين مسايل قانون رعايت نمی‌شود و دستگاه قضايی دچار مشکلات عميقی است و هيچ يک از آقايانی که به عنوان رئيس قوه قضاييه آمده اند حساسيتی دراين زمينه به خرج نداده و نسبت به اجرای قانون اساسی به خصوص حقوق ملت منفعل هستند.

• آقای بهراميان! نام حبيب الله لطفی هم به عنوان کسی که حکم اعدام برايش صادر کرده اند، ذکر شده است. آيا اين افراد وکيل مدافع دارند؟

زمان شاه در پرونده‌های سياسی- امنيتی وکلای دادگستری نمی‌توانستند از متهمان دفاع کنند و يک عده ارتشی از عوامل خودشان بودند که در دادگاه حکم صادر می‌کردند، اما فشارها باعث شد که وکلا وارد صحنه شوند و در اواخر دوران شاه، من، آقای زرافشان و آقای پگاه توانستيم در مورد پرونده دانشجويان دانشگاه آريامهر (دانشگاه شريف) در نقش موثری ايفا کنيم.

اکنون هم وکلايی را در اين پرونده‌ها می‌آورند تا دکور دادگاه را به صورت قانونی جلوه دهند، اما به استدلال وکلا توجهی نمی‌شود. تشريفات آيين دادرسی و تشريفات محاکماتی بايد بر اساس اصل ۱۶۸ قانون اساسی با حضور هيئت منصفه و دادگاه علنی باشد، در صورتی که نقش وکلا تنها تشريفاتی است تا آقايان در جهان بگويند وکيل دادگستری در دادگاه حضور دارد، اما در حقيقت به حرف و استدلال وکيل توجهی نمی‌شود.

• آيا تاريخ اجرای حکم مشخص شده است؟

حکم، تاريخ اجرا ندارد و هر زمان آقايان بخواهند می‌تواند حکم را اجرا کنند.