مدیر شبکه «دو» تلویزیون دولتی ایران، در پی پخش یکی از قسمت‌های برنامه تلویزیونی «فیتیله» (فیتیله‌ای‌ها)، به دلیل آنچه «توهین به آذری‌های ایران» عنوان شده، دو نفر را توبیخ و یکی از مقام‌های نظارتی را از کار برکنار کرده است.
پیشتر صدا و سیما در بیانیه‌ای اعلام کرده بود که پخش برنامه «فیتیله» متوقف شده است.
واکنش‌ها و برخی انتقادها در شبکه‌های اجتماعی به پخش یک قسمت از این مجموعه در ۱۵ آبان ماه باز می‌گردد. در این قسمت از برنامه تلویزیونی ویژه کودکان، که هدف از آن آموزش و لزوم مسواک زدن عنوان شده است، یکی از بازیگران از فرچه به جای مسواک استفاده می‌کند.
بازیگران، پدر و پسری، که در یک هتل به سر می‌برند، به زبان ترکی و فارسی حرف می‌زنند. آنها نقش آذری‌های ایران را بازی می‌کنند.
واکنش‌ها به این بخش از برنامه «فیتیله»، علاوه بر شبکه‌های اجتماعی و گروهی از شهروندان، به استانداری و مجلس شورای اسلامی نیز کشیده شد.
خبرگزاری فارس ۱۷ آبان ماه، از اسماعیل جبارزاده، استانداد آذربایجان شرقی، نقل کرده است که «از برنامه پخش شده از شبکه دوم صدا و سیما، بسیار متاسف و متاثر شدم».
به گفته این مقام دولتی موضوع در گفت‌وگو با معاونت امنیتی و انتظامی وزارت کشور و نیز معاونت سیاسی وزارت کشور مطرح شده و شخص وزیر کشور نیز رسماً در جریان قرار گرفته است.
محمد اسماعیل سعیدی، نماینده تبریز در مجلس شورای اسلامی، نیز با انتقاد از این برنامه تلویزیونی گفته است «توهین به مردم آذربایجان توهین به کل مردم ایران است».
مسعود پزشکیان، دیگر نماینده مجلس از تبریز، نیز در وب‌سایت خود خواسته است تا فورا «تمهیدات لازم جهت جلوگیری از این حرکات تفرقه‌انگیز و تنش‌زا در بین اقوام ایرانی انجام پذیرد».
در همان روز که واکنش‌ها به مجلس و استانداری کشیده شد، روابط عمومی رادیو تلویزیون دولتی ایران، در اطلاعیه‌ای ضمن اعلام توقف پخش «فیتیله» گفت که محمدرضا جعفری‌جلوه، مدیر شبکه دو تلویزیون ایران، در نامه‌های جداگانه‌ای مدیر گروه کودک و نوجوان و مدیر پخش این شبکه را توبیخ و جانشین مدیر پخش و مسئول نظارت نهایی برنامه‌های شبکه را توبیخ و از مسئولیت خود برکنار کرده است.
علیرضا آقایی، تهیه‌کننده «فیتیله‌ای‌ها» در بیانیه‌ای گفته است «مفهوم نمایش مورد اشاره در زمینه آموزش استفاده مسواک بوده و مانند نمایش‌های دیگر، ترکیبی فانتزی از گویش و لهجه‌های مختلف در فضای نمایش استفاده شده است و این به معنای جسارت به قوم و یا لهجه خاصی نیست».
او ضمن پوزش‌خواهی از «سوءتفاهم پیش آمده» گفته است بازیگران «فیتیله‌ای‌ها» خود اصالتا از اقوامی آذری، گیلک و لر هستند و «هیچ‌گاه به خاستگاهی که از آن برآمده‌اند توهین نمی‌کنند».
ثبت یک شکایت از مدیران صدا و سیما در دادسرای رسانه
اما در رویدادی دیگر در ارتباط با پخش بحث‌برانگیز این برنامه تلویزیونی، شکایت‌نامه‌ای علیه برخی از مدیران سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی، در دادسرای فرهنگ و رسانه ثبت شده است.
جعفر افشارنیا، وکیل پایه یک دادگستری، که از جمله وکالت پرونده برخی از فعالان آذری را بر عهده داشته، در صفحه فیس‌بوک خود تصویری از این شکایت‌نامه و همچنین برگه اعلام وصول آن در دادسرای فرهنگ و رسانه را منتشر کرده است.
این شکایت‌نامه، علیه محمد سرافراز رئیس صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران، محمدرضا جعفری جلوه مدیر شبکه دو سیما، محمد مسلمی کارگردان و بازیگر برنامه فیتیله، و علیرضا آقایی تهیه‌کننده این برنامه تنظیم شده و خواستار رسیدگی به دو اتهام «توهین به ترک‌ها» و «تشویش اذهان عمومی» است.
آقای افشارنیا یادآور شده که با دستور سرپرست دادسرای فرهنگ و رسانه، موضوع جهت رسیدگی به شعبه ۴ بازپرسی ارجاع شده و «اقدامات قانونی جهت تعقیب کیفری نامبردگان» آغاز شده است.
برنامه تلویزیونی «فیتیله» با عنوان‌های مشابه از سال ۱۳۸۱ از شبکه ۲ تلویزیون دولتی ایران پخش می‌شود.
بخش تازه این مجموعه با کارگردانی محمد مسلمی و بازی علی فروتن، حمید گلی و خود آقای مسلمی، در ساعت دو بعد از ظهر روزهای جمعه پخش شده است.
این گروه یک فیلم سینمایی با عنوان «فیتیله و ماه پیشونی» نیز تهیه کرده است که در سال ۱۳۹۱ اکران شد.
