انتقاد مجدد از وضعیت حقوق بشر ایران در گزارش سالانه آمریکا

وزارت خارجه آمریکا در گزارش سالانه خود، از وضعیت حقوق بشر در ایران انتقاد کرده است.

این وزارت‌خانه به مواردی مانند محدودیت‌های شدید علیه آزادی‌های مدنی، محدودیت در امکان انجام انتخاباتی آزادانه از طریق صلح‌آمیز و در فرایندی عادلانه و استفاده فزاینده از حکم اعدام برای نوجوانان و یا جرایمی که حتی به عنوان «جرایم جدی» شناخته نمی‌شوند، به عنوان مهم‌ترین مشکلات حقوق بشری در ایران اشاره کرده‌است.

گزارش سالانه (سال ۲۰۱۵) وزارت خارجه آمریکا، به وضعیت حقوق بشر در کشورهای جهان می‌پردازد و بخشی بزرگی از گزارش امسال نیز به منطقه خاورمیانه و کشورهایی مانند اسرائیل و مناطق فلسطینی، عربستان سعودی، سوریه یا ایران اختصاص داده شده‌است.

​وزارت خارجه آمریکا می‌گوید علاوه بر مشکلات عمده‌ حقوق بشری در ایران، مسائل دیگری مانند رفتارهای غیرانسانی و شدیدا خشن، حکم قطع عضو، خشونت‌هایی که جنبه‌های سیاسی دارند، شرایط نابسامان و خطرناک زندان‌ها، در ایران رایج است.

به گفته این وزارت‌خانه برخی بازداشت‌ها بدون حکم قضایی و خودسرانه است، قوه قضائیه‌ای فاقد استقلال است، روند‌های قضائی عادلانه نیست و گاهی همین روند غیرعادلانه به صدور حکم اعدام می‌انجامد؛ زندانیانی سیاسی در بند هستند، روزنامه‌نگاران هدف خشونت و بازداشت قرار می‌گیرند، سانسور بر رسانه‌های سایه افکنده و یا مقام‌های دانشگاهی تحت محدودیت‌های شدید قرار می‌گیرند.

وزارت خارجه ایالات متحده از فساد اقتصادی، یا فقدان شفافیت در دولت، ایجاد محدودیت در تحقیقات سازمان‌های فرادولتی و بین‌المللی از دیگر مشکلات حقوق بشری ایران نام برده‌است.

این وزارت‌خانه می‌گوید قانونا و از نظر اجتماعی، تبیعض‌هایی علیه زنان، اقلیت‌های تباری و دینی، همجنس‌گرایان، دگرجنس‌گونه‌گان یا دوجنس‌گرایان وجود دارد، تحریکات ضد-یهودی در ایران رواج دارد، قاچاق انسان و محدودیت‌های شدید علیه حقوق کارگری در این کشور دیده می‌شود.

در اولین بخش از بندهای تفصیلی این گزارش سالیانه، موضوع اعدام‌ها که تا کنون انتقادهای گوناگونی را علیه تهران همراه داشته، مورد توجه قرار گرفته است.

ایران می‌گوید صدور حکم اعدام بر اساس قانون شرع انجام می‌گیرد؛ شمار عمده‌ای از اعدام‌ها در ایران مربوط به قاچاقچیان مواد مخدر است. جرمی که از منظر بین‌المللی، اعدام از شدت آن نمی‌کاهد و اکنون به عنوان «جدی‌ترین جرایم» بشری شناخته نمی‌شود. [بیشتر بخوانید]

وزارت خارجه آمریکا با اشاره به برآوردهای «مرکز اسناد حقوق بشر ایران» شمار اعدام‌ها در سال ۲۰۱۵ میلادی را ۹۶۴ مورد عنوان کرده‌است؛ «احکامی که بنا بر گزارش‌ها، بسیاری از آنها در روندی بدون در نظر گرفتن اصول اولیه دادرسی صادر شده‌اند».

وزارت خارجه آمریکا از صدور حکم اعدام برای نوجوانان در ایران نیز انتقاد کرده و به گزارش‌هایی اشاره کرده که می‌گویند «۴ مورد» از اعدام‌ها در مورد کسانی صورت گرفته که زیر سن قانونی مرتکب جرم شده‌اند.

به گفته این وزارت‌خانه قانون برای چیزهایی مانند «محاربه»، «فساد فی‌الارض»، «اقدام علیه امنیت ملی» یا جرایمی مانند قتل، تجاوز، قاچاق مواد مخدر یا حتی اتهام‌هایی مانند توهین به آیت‌الله خامنه‌ای و آیت‌الله خمینی، حکم اعدام در نظر گرفته‌است. در عین حال از اتهام «محاربه با خدا» برای صدور حکم اعدام برای زندانیان سیاسی نیز استفاده می‌شود.

گزارش سالیانه وزارت خارجه ایالات متحده، به طور تفصیلی به موراد دیگری از «نقض حقوق بشر» در ایران نیز پرداخته‌است؛ مواردی مانند «ناپدید شدن» افراد به دلایل سیاسی، آزادی بیان، آزادی دسترسی به اینترنت، آزادی‌های دانشگاهی و فرهنگی، شکنجه و رفتارهای غیرانسانی، شرایط زندان‌ها و بازداشتگاه‌ها، وجود چندین سازمان امنیتی موازی که متهم به نقض مکرر حقوق بشر هستند یا حضور بیش از هزار زندانی عقیده در ایران.

به گفته وزارت خارجه آمریکا شورای غیر انتخابی نگهبان، به طور شدیدی در ورود نامزدها مختلف به انتخابات در ایران ممنوعیت ایجاد می‌کند.

این وزارت‌خانه در عین حال به انتخابات ریاست‌جمهوری سال ۱۳۹۲ اشاره کرده و می‌گوید با وجود آنکه نتیجه رسمی در مورد پیروزی حسن روحانی، موازی با تمایلات مردم ایران بوده، اما هچنان سازوکار انتخاباتی در ایران از استانداردهای بین‌المللی به دور است.

وزارت خارجه ایالات متحده می‌گوید دولت ایران گام‌هایی را برای تحقیق، دادگاهی کردن یا مجازات برخی از مقام‌های مسئول در نقض حقوق بشر، در بدنه حکومت یا سازمان‌های امنیتی، برداشته است. با این همه همچنان در همه بخش‌ها، مقام‌های دولتی و امنیتی، به طور گسترده‌ای از مجازات مصون مانده‌اند.

ایالات متحده آمریکا اشاره کرده است که گزارش آن، به طور قابل توجهی بر اساس منابع فرادولتی غیرآمریکایی بنا شده است. آمریکا در ایران سفارت‌خانه ندارد.

ایران هنوز به گزارش اخیر واکنشی نشان نداده است، اما در موارد پیشین این انتقادها را رد کرده، و گاه واکنش‌های شدیدی نیز به انتشار آنها نشان داده‌است.