در چند هفته گذشته، بار ديگر بحث احتمال حمله نظامی به ايران بر سر برنامه اتمی اش در مطبوعات جهان بازتابی گسترده داشته است.
اگرچه اين گزارش ها با واکنش منفی و تکذيب سياستمداران غربی همراه بود، اما همچنان تاکيد شده است که گزينه نظامی بر سر ميز باقی می ماند.
همزمان، شورای حکام آژانس بين المللی انرژی اتمی نيز در پی نشستی در وين، با صدور قطعنامه ای، از ادامه برنامه اتمی ايران ابراز نگرانی عميق کرد. آژانس پيشتر در آخرين گزارش خود گفته بود که ايران بر جنبه نظامی انرژی اتمی تحقيقاتی را انجام داده است.
راديوفردا در گفت و گو با الن اير سخنگوی فارسی زبان وزارت خارجه آمريکا تلاش کرده تا پاسخی برای اين پرسش های اساسی بيابد: احتمال حمله نظامی تا چه حد است؟ گام بعدی آمريکا چه خواهد بود؟
آقای اير، می بينيم که گزارش اخير آژانس بين المللی اتمی هر چه بيشتر بر جنبه احتمال نظامی بودن برنامه هسته ای ايران متمرکز شده است. آيا اقدامات آمريکا در قبال ايران هم راستا با گزارش آژانس تغيير می کند؟
اصل مطلب اين است که اين موضع، موضع آمريکا نيست. اين موضع آژانس و جامعه بين المللی است که ابهام جدی در مورد ماهيت برنامه هسته ای ايران وجود دارد. جامعه جهانی می خواهد که ايران طبق تعهدات بين المللی اش برای رفع اين ابهامات کاری بکند. از اين نظر بايد نشان دهد که ماهيت برنامه هسته ايش، صرفا صلح آميز است.
خوب؛ در گزارش اخير آژانس بر جنبه نظامی بودن برنامه اتمی ايران تاکيد شده است. آيا قرار است که واکنش آمريکا با توجه به گزارش جديد آژانس نسبت به ايران قاطع تر باشد يا اينکه همان واکنش های قبلی را ادامه خواهد داد؟
ما همراه با جامعه بين المللی، همراهی ، مشورت و همکاری می کنيم تا ايران را ترغيب و متقاعد کنيم که طبق تعهدات بين المللی اش عمل کند. همان طور که رئيس جمهور اوباما چند بار گفته اند، بايد با تشديد فشار بر ايران کاری کنيم تا انشاالله درک کند که بايد تغيير موضع بدهد.
قرار است اين فشارها از چه راهی به ايران وارد شود؟ اقدام بعدی آمريکا در اين راستا چه خواهد بود؟
چيز سرّی که در ميان نيست. آقای اوباما بر سياست تشديد فشار تاکيد کردند.
از چه راهی؟
يکی از عللی که ما با هم پيمانانمان مشورت می کنيم همين است. يعنی ما بايد به طور دسته جمعی با باقی اعضا جامعه بين المللی مشورت کنيم تا بتوانيم راهی را پيدا کنيم که بتوان ايران را متقاعد کرد تا تعهداتش را انجام بدهد. يعنی ما بايد هم با گروه کشورهای ۱+۵ و هم با بقيه جامعه بين المللی مشورت و همفکری کنيم؛ چرا که ما واقعا نگران عدم پايبندی ايران به تعهدات بين المللی اش هستيم.
مسئله تحريم انرژی عليه ايران از مدت ها پيش مطرح بوده است. طی چند هفته اخير مسئله تحريم بانک مرکزی ايران هم مطرح شده است. آمريکا تا چه حد اين گزينه ها را عملی می بيند؟
گزينه های مختلفی مطرح است. همان طور که عرض کردم، يکی از دلايلی که ما بايد با بقيه اعضا جامعه بين المللی و ساير هم پيمانانمان مشاوره و همفکری کنيم، تا نه به شکل انفرادی بلکه به طور دسته جمعی در قبال ايران وارد عمل بشويم. چون اگر به طور هماهنگ و با هم عمل کنيم، فشار به مراتب بيشتر خواهد شد. اراده آهنين جامعه بين المللی اين است که ايران بايد به اين درخواست ها تن بدهد. و در اين مسير تکاليف و وظايفش را انجام بدهد.
پرسش من اين است که تحريم بانک مرکزی که اين روزها در گزارش های متفاوتی به آن اشاره شده، در دستور کار دولت آمريکا قرار دارد يا خير؟ به عنوان يک گزينه جدی به آن فکر می کنند يا خير؟
همزمان؛ هم در داخل کنگره آمريکا و هم در سطح بين المللی با برخی کشورهای دنيا مشاوره هايی در حال انجام است تا بهترين گزينه برای تشديد فشار بر ايران انتخاب شود. هنوز نتيجه ای معلوم و مشخص نشده است اما ما کماکان در حال گفت و گو هستيم. هم در داخل آمريکا و هم با متحدانمان.
فکر می کنيد که تشديد تحريم ها بر مردم چه تاثيراتی خواهد گذاشت؟ ما پيام های زيادی از مردم دريافت می کنيم، مبنی بر اينکه تحريم های قدرت های جهانی و سازمان ملل، بر زندگی مردم تاثيرات منفی بيشتری گذاشته است تا بر عملکرد جمهوری اسلامی.
همان طور که قبلا هم عرض کردم، واقعا هدف ما از اعمال تحريم ها فشار بر دولت ايران و نشانه گرفتن فعاليت غير مشروع و غير قانونی دولت ايران است. مردم ايران هدف ما نيستند. بله. اين غير قابل انکار است که تا اندازه ای موفق نشده ايم و مردم ايران تا اندازه ای دارند چوب دولت خودشان را می خورند. ولی ما سعی می کنيم که اين تحريم ها هدفمند بشوند. تا مردم ايران بيشتر از اين دچار مشکلات نشوند.
آقای اير، همزمان با بحث تحريم ها، اين روزها صحبت از اقدام نظامی عليه ايران است. اين گزينه تا چه حد در آمريکا جدی است؟ اين که آمريکا بخواهد در حمله ای نظامی بر عليه ايران شرکت کند.
همه ما گفته ايم و باز هم می گوييم که بهترين راه حل برای اين مشکل، يک راه حل از طريق ديپلماتيک است.الان هم ما بر راه حل ديپلماتيک تمرکز می کنيم، والسلام. همان طور که رئيس جمهور اوباما به کرّات اظهار کرده اند، ما سعی می کنيم يک راه حل ديپلماتيک برای حل اين معضل پيدا کنيم و سعی می کنيم که انشاالله ايران را به پای ميز مذاکرات برگردانيم، تا با جديت و حسن نيت با ما برای رسيدن به يک راه حل ديپلماتيک مذاکره کند.
حالا اگر آن «انشاالله» عملی نشد و ايران به پای ميز مذاکره نيامد، و به هر حال مسائل به سمت و سويی نرفت که اين مسئله از راه ديپلماتيک حل شود، آيا در آن صورت به اقدام نظامی هم انديشيده شده است؟
چندين بار پرزيدنت اوباما فرموده اند که گر چه تمام گزينه ها روی ميزاست، ولی ما تلاش می کنيم که ايران را ترغيب کنيم تا پای ميز مذاکره برگردد و با ما مذاکره کند.
اين که «همه گزينه ها روی ميز هستند ولی ما ترجيح می دهيم که از مسير ديپلماتيک وارد شويم» يعنی چه؟ وقتی همه گزينه ها روی ميز هستند يعنی گزينه اقدام نظامی هم روی ميز قرار دارد. پس قاعدتا ممکن است يک زمانی نوبت به گزينه اقدام نظامی هم برسد. آن زمان کی خواهد بود؟
نه. اين شمائيد که اين فرضيات را می بافيد. من اين را نگفتم. من می گويم که الان تمام تلاش و تمرکز ما در مسير انتخاب راه حل ديپلماتيک است.
ولی شما گفتيد که همه گزينه ها روی ميز است.
نه. من نگفتم. اين را آقای اوباما گفتند و من حرف ايشان را تکرار می کنم.
درست است. آقای اوباما...
همان طور که پرزيدنت اوباما چند بار فرمودند و خانم کلينتون، وزير امور خارجه آمريکا هم بر آن تاکيد کردند، همه ما سعی می کنيم که با تعامل سازنده با ايران و در چهارچوب همان مذاکرات کشورهای ۱+۵ تلاش می کنيم تا يک راه حل ديپلماتيک پيدا کنيم.
حالا اگر اسرائيل بخواهد عليه ايران وارد يک حمله يک جانبه شود، واکنش آمريکا چه خواهد بود؟
معذرت می خواهم . ولی پاسخ به اين اگر و مگرها ما را به جايی نمی برد.
ولی اين احتمالات برای مردم ايران خيلی مهم است.
همان طور که حضورتان عرض کردم الان تمام تلاش ما راه حل ديپلماتيک است. يعنی ما از هيچ تلاشی فروگذار نمی کنيم تا ايران را ترغيب کنيم تا پای ميز مذاکره برگردد.
آقای اير، علت طرح اين سوالات از شما اين است که در روزهای اخير و همچنين در روزهای گذشته، گزارش های بسياری درباره احتمال حمله منتشر شده است. مثلا روزنامه وال استريت جورنال هفته پيش نوشته بود که آمريکا قصد دارد برای مقابله احتمالی با ايران، بمب های پيشرفته سنگرکوب به امارات متحده عربی بفروشد. شما در اين مورد خبری داريد؟
ببينيد! من اصلا وقت ندارم به تمام شايعات و اخبار روزنامه های مختلف پاسخ بدهم. راجع به وضعيت ايران در شرايط فعلی اصل مطلب اين است که جامعه بين المللی در مورد ماهيت اصلی برنامه هسته ای در ايران نگرانی های جدی دارد. آمريکا و بقيه اعضای جامعه بين المللی با هم تلاش می کنيم تا ايران را ترغيب کنيم، تا به پای ميز مذاکرات برگردد تا به يک راه حل ديپلماتيک برسيم.
