مسأله «مرگ»، تعريف دقيق اين حقيقت زندگی و زمان به وقوع پيوستن آن، هميشه از مهمترين پرسش های بشر بوده است. تصور کنيد با انجام يک آزمايش خون به شما بگويند، مثلاً، حدود ۱۲ سال ديگر بر روی اين کُره خاکی وقت داريد.
دانشمندان می گويند به چنين امکانی دست يافته اند و شرکتی در بريتانيا نيز از هم اکنون با دريافت چهارصد پوند به افراد اطلاع می دهد که با چه سرعتی در حال پير شدن هستند.
روزنامه «ايندپندنت» گزارشی در اين مورد دارد که خلاصه ای از آن به شرح زير است:
دانشمندان موفق شده اند برای نخستين بار آزمايش فوق را بر روی جمعيتی از پرندگان در حيات وحش انجام دهند. آزمايش ياد شده نشان داده که هر پرنده با چه سرعتی در حال پير شدن است.
نحوه انجام آزمايش به اين ترتيب بوده است که طول متوسط پايانه فيزيکی کروموزوم های خطی موسوم به «تلومر» را اندازه گيری می کنند. تلومرها در طول زندگی ارگانيسم های زنده و هر مرتبه تقسيم سلولی کوتاه تر شده و در آستانه مرگ به کوتاهترين طول خود می رسند.
پژوهشگران به اين نتيجه رسيده اند که تلومرها را می توان در واقع نوعی ساعت داخلی بدن به شما آورد، ساعتی که با تعيين سن بيولوژيکی در برابر سن تقويمی انسان بسيار دقيق تر عمل می کند و تخمين مناسبی از ميزان واقعی پيری است.
بر پايه اين يافته علمی برخی از کارشناسان زيست شناسی به اين نتيجه رسيده اند که با استفاده از آزمايش های تلومر می توانند نه تنها سرعت پيرشدن فرد را اندازه گيری کنند که احتمالاً خواهند توانست زمان باقی مانده وی را برای زنده ماندن نيز معين کنند.
آزمايش های تلومر پيش از اين بر روی حيوانات آزمايشگاهی به طور گسترده انجام شده بود ولی برای نخستين بار است که اين آزمايش بر روی حيوانات آزاد در حيات وحش انجام می شود. در همين حال دست کم يک شرکت بريتانيايی نيز اعلام کرده که بر روی افرادی که مايلند از زمان تخمينی باقی مانده عمر خود با خبر شوند آزمايش تلومر را انجام می دهد. اين شرکت مبلغ ۴۰۰ پوند را به عنوان هزينه چنين آزمايشی در نظر گرفته است.
از اين سو نيز دانشمندانی که بر روی پرندگان آزاد آزمايش کردند به اين نتيجه رسيده اند که آزمايش فوق به دقت طول عمر حيوان را معين کرده است. اين محققان تعدادی چکاوک را در يکی از جزاير سيشلز برای انجام آزمايش خود انتخاب کردند.
ديويد ريچاردسون از دانشگاه آنجليای شرقی می گويد: «ما مشاهده کرديم که طول تلومر شاخص بهتری از سن تقويمی برای تخمين طول عمر به شمار می رود. بدين ترتيب با اندازه گيری طول تلومر راه جديدی برای اندازه گيری سن بيولوژيکی افراد پيدا کرده ايم - که چقدر از زمان خود را پشت سر گذاشته است.»
پژوهشگران طول متوسط تلومر پرندگان را بر روی جمعيتی ۳۲۰ عددی از چکاوک ها انجام دادند. اين پرندگان در جزيره کازين، يکی از جزاير کشور سيشلز، زندگی می کردند و به مدت ۲۰ سال تمام تحت نظر پرنده شناسان قرار داشتند و تاريخچه هر پرنده به طور دقيق ثبت شده و موجود بود.
در گزارش اين پژوهش که در نشريه تخصصی «مولکولار اکولوژی» منتشر شد آمده است: «يافته های ما از نخستين سند روشن و غيرمبهم از رابطه ميان طول تلومر و مرگ و مير در حيات وحش پرده بر داشته و اثباتی است بر رابطه ميان کوتاه شدن طول تلومر به عنوان شاخصی از سن بيولوژيکی در برابر سن تقويمی ارگانيسم های زنده.»
انجام اين تحقيق بر روی جمعيتی از پرندگان وحشی در يک جزيره از آن جهت اهميت دارد که هيچ شکارچی طبيعی و مهاجرتی برای اين قبيل پرندگان وجود ندارد. اين حقيقت بدان معناست که دانشمندان می توانستند با فراغ بال به بررسی رابطه ميان طول تلومر و طول عمر طبيعی اين پرندگان بپردازند.
دکتر ريچاردسون می افزايد: «می خواستيم ببينيم که در طول عمر کامل يک پرنده چه اتفاقی رخ می دهد، به همين دليل چکاوک های سيشلز را انتخاب کرديم که هيچ شکارچی ای [طبيعی] آنها را تهديد نمی کند و به دليل موقعيت جغرافيايی محل زيست آنها هر پرنده را می توان در سراسر طول عمرش تا دوران کهولت حيوان دنبال کرد.»
اين استاد دانشگاه آنجليای شرقی در ادامه توضيح می دهد: «ما بررسی کرديم که آيا در هر سن بخصوص می توان با استفاده از طول تلومر زمان مرگ را در حيوان تخمين زد. به اين نتيجه رسيديم که تلومرهای کوتاه و يا به سرعت در حال کوتاه شدن شاخص درستی برای پرندگانی بودند که ظرف يک سال می مُردند.»
به گفته دکتر ريچاردسون از ديگر نتايج اين پژوهش آن بود که «پرندگانی که تلومرهای بلندتری داشتند مدت زمان بيشتری زندگی می کردند.» و آن گونه که اين پژوهشگر می گويد: «پيش از اين پژوهش دانشمندان بر اين باور بودند که کوتاه شدن تلومرها با سرعتی ثابت در افراد انجام صورت می گيرد و طول تلومر را به عنوان ساعت داخلی برای اندازه گيری سن تقويمی ارگانيسم های حيات وحش مورد بررسی قرار داد.»
ديويد ريچاردسون تأکيد می کند با وجود آنکه طول تلومرها با افزايش سن تقويمی کوتاه می شود، سرعت اين روند در ميان افراد مختلف هم سن و سال تفاوت دارد. يکی از دلايل چنين حالتی وجود استرس های زيستی متفاوت و ميزان چالش ها و فشاری است که افراد مختلف در زندگی تجربه می کنند.
دانشمندان می گويند به چنين امکانی دست يافته اند و شرکتی در بريتانيا نيز از هم اکنون با دريافت چهارصد پوند به افراد اطلاع می دهد که با چه سرعتی در حال پير شدن هستند.
روزنامه «ايندپندنت» گزارشی در اين مورد دارد که خلاصه ای از آن به شرح زير است:
دانشمندان موفق شده اند برای نخستين بار آزمايش فوق را بر روی جمعيتی از پرندگان در حيات وحش انجام دهند. آزمايش ياد شده نشان داده که هر پرنده با چه سرعتی در حال پير شدن است.
نحوه انجام آزمايش به اين ترتيب بوده است که طول متوسط پايانه فيزيکی کروموزوم های خطی موسوم به «تلومر» را اندازه گيری می کنند. تلومرها در طول زندگی ارگانيسم های زنده و هر مرتبه تقسيم سلولی کوتاه تر شده و در آستانه مرگ به کوتاهترين طول خود می رسند.
پژوهشگران به اين نتيجه رسيده اند که تلومرها را می توان در واقع نوعی ساعت داخلی بدن به شما آورد، ساعتی که با تعيين سن بيولوژيکی در برابر سن تقويمی انسان بسيار دقيق تر عمل می کند و تخمين مناسبی از ميزان واقعی پيری است.
بر پايه اين يافته علمی برخی از کارشناسان زيست شناسی به اين نتيجه رسيده اند که با استفاده از آزمايش های تلومر می توانند نه تنها سرعت پيرشدن فرد را اندازه گيری کنند که احتمالاً خواهند توانست زمان باقی مانده وی را برای زنده ماندن نيز معين کنند.
آزمايش های تلومر پيش از اين بر روی حيوانات آزمايشگاهی به طور گسترده انجام شده بود ولی برای نخستين بار است که اين آزمايش بر روی حيوانات آزاد در حيات وحش انجام می شود. در همين حال دست کم يک شرکت بريتانيايی نيز اعلام کرده که بر روی افرادی که مايلند از زمان تخمينی باقی مانده عمر خود با خبر شوند آزمايش تلومر را انجام می دهد. اين شرکت مبلغ ۴۰۰ پوند را به عنوان هزينه چنين آزمايشی در نظر گرفته است.
از اين سو نيز دانشمندانی که بر روی پرندگان آزاد آزمايش کردند به اين نتيجه رسيده اند که آزمايش فوق به دقت طول عمر حيوان را معين کرده است. اين محققان تعدادی چکاوک را در يکی از جزاير سيشلز برای انجام آزمايش خود انتخاب کردند.
ديويد ريچاردسون از دانشگاه آنجليای شرقی می گويد: «ما مشاهده کرديم که طول تلومر شاخص بهتری از سن تقويمی برای تخمين طول عمر به شمار می رود. بدين ترتيب با اندازه گيری طول تلومر راه جديدی برای اندازه گيری سن بيولوژيکی افراد پيدا کرده ايم - که چقدر از زمان خود را پشت سر گذاشته است.»
پژوهشگران طول متوسط تلومر پرندگان را بر روی جمعيتی ۳۲۰ عددی از چکاوک ها انجام دادند. اين پرندگان در جزيره کازين، يکی از جزاير کشور سيشلز، زندگی می کردند و به مدت ۲۰ سال تمام تحت نظر پرنده شناسان قرار داشتند و تاريخچه هر پرنده به طور دقيق ثبت شده و موجود بود.
در گزارش اين پژوهش که در نشريه تخصصی «مولکولار اکولوژی» منتشر شد آمده است: «يافته های ما از نخستين سند روشن و غيرمبهم از رابطه ميان طول تلومر و مرگ و مير در حيات وحش پرده بر داشته و اثباتی است بر رابطه ميان کوتاه شدن طول تلومر به عنوان شاخصی از سن بيولوژيکی در برابر سن تقويمی ارگانيسم های زنده.»
انجام اين تحقيق بر روی جمعيتی از پرندگان وحشی در يک جزيره از آن جهت اهميت دارد که هيچ شکارچی طبيعی و مهاجرتی برای اين قبيل پرندگان وجود ندارد. اين حقيقت بدان معناست که دانشمندان می توانستند با فراغ بال به بررسی رابطه ميان طول تلومر و طول عمر طبيعی اين پرندگان بپردازند.
دکتر ريچاردسون می افزايد: «می خواستيم ببينيم که در طول عمر کامل يک پرنده چه اتفاقی رخ می دهد، به همين دليل چکاوک های سيشلز را انتخاب کرديم که هيچ شکارچی ای [طبيعی] آنها را تهديد نمی کند و به دليل موقعيت جغرافيايی محل زيست آنها هر پرنده را می توان در سراسر طول عمرش تا دوران کهولت حيوان دنبال کرد.»
اين استاد دانشگاه آنجليای شرقی در ادامه توضيح می دهد: «ما بررسی کرديم که آيا در هر سن بخصوص می توان با استفاده از طول تلومر زمان مرگ را در حيوان تخمين زد. به اين نتيجه رسيديم که تلومرهای کوتاه و يا به سرعت در حال کوتاه شدن شاخص درستی برای پرندگانی بودند که ظرف يک سال می مُردند.»
به گفته دکتر ريچاردسون از ديگر نتايج اين پژوهش آن بود که «پرندگانی که تلومرهای بلندتری داشتند مدت زمان بيشتری زندگی می کردند.» و آن گونه که اين پژوهشگر می گويد: «پيش از اين پژوهش دانشمندان بر اين باور بودند که کوتاه شدن تلومرها با سرعتی ثابت در افراد انجام صورت می گيرد و طول تلومر را به عنوان ساعت داخلی برای اندازه گيری سن تقويمی ارگانيسم های حيات وحش مورد بررسی قرار داد.»
ديويد ريچاردسون تأکيد می کند با وجود آنکه طول تلومرها با افزايش سن تقويمی کوتاه می شود، سرعت اين روند در ميان افراد مختلف هم سن و سال تفاوت دارد. يکی از دلايل چنين حالتی وجود استرس های زيستی متفاوت و ميزان چالش ها و فشاری است که افراد مختلف در زندگی تجربه می کنند.
