وزير خارجه آمريکا طی اظهارات روز سه شنبه خود در جلسه بحث مرکز مطالعات خاورميانه ای «سبان» وابسته به موسسه بروکينز ، در حضور شيمون پرز رييس جمهور اسرائيل، با اشاره به هدف ديدار لاوروف وزير خارجه روسيه از تهران، تاکيد کرد که گروه ۱+۵ در مذاکرات مسکو «مسير مشخصی» در مقابل ايران قرار ميدهد.
کلينتون تلويحا تائيد کرد که ماموريت اصلی لاوروف در سفر روز چهارشنبه به تهران توضيح اين مسير و تشويق رهبران جمهوری اسلامی به انتخاب راه تعامل سياسی در جهت حل بن بست اتمی ايران است.
وزير خارجه آمريکا طی اظهارات تازه خود در واشنگتن ضمن اشاره به هماهنگ بودن گروه ۱+۵ ، بخصوص مصمم بودن روسيه و چين در برابر ايران تاکيد کرد: لاوروف در تهران به مقامات ايران ياد آور خواهد شد که زمان آمدن به جلسه مذاکرات، شنيدن و رفتن سپری شده و انتظار ما در مسکو پيشبرد واقعی گفتگو ها است.
وزير خارجه آمريکا در توضيح پيرامون روش پيشبرد مذاکرات نيز، با تکرار غير مستقيم پيشنهاد گذشته روسيه مبنی بر «راه حل گام به گام» تا کيد کرد : «در برابر هر قدم قدمی برداشته خواهد شد.»
به اين ترتيب بر خلاف گذشته، در مسکو پيشنهاد جامعی مشابه بسته سال ۲۰۰۳ جامعه اروپا در برابر ايران قرار نخواهد گرفت.
گام های نخست
در بهترين شرايط، و در صورت موافقت ايران با ارسال بيش از ۱۲۰ کيلوگرم اورانيوم غنی سازی شده با غلظت ۲۰ در صد و قطع غنی سازی در فوردو و بخصوص دادن اجازه فوری برای بازديد نمايندگان آژانس از پارچين، و همچنين ضمانت صدور اجازه بازرسی ها مشابه از مراکز مشکوک اتمی، امريکا آماده فروش قطعات يدکی برای هواپيماهای غير نظامی به ايران خواهد شد.
اروپا نيز به سهم خود منع صدور بيمه نامه برای محموله های نفتی ايران به مقصد های غير اروپايی را به مدت شش ماه معلق خواهد گذاشت.
موضوع اين دو پيشنهاد را علی اصغر سلطانيه نماينده ايران در آژانس نيز طی مصاحبه طولانی خود با سرويس جهانی بی بی سی که چند ساعت بعد از حضور خانم کلينتون در جلسه بحث مشترک با پرز پخش شد مورد تائيد قرار داد و از بی ارزش بودن آنها «در مقابل هزينه های سنگين ايران» انتقاد کرد!
در مراحل بعد، و در صورتی که بر اساس «ضوابط قابل تائيد»، پيشرفت محسوس در جهت تامين خواسته های جامعه جهانی حاصل شود، از ميزان فشار های عليه ايران تدریجاً کاسته شده، و امتياز های تازه ای در اختيار ايران قرار خواهد گرفت.
نقش نفت
بعد از برداشتن گام های اول پرداختن به وضعيت ادامه صادرات و توليد نفت به عنوان عامل تعيين کننده در مذاکرات داخل خواهند شد.
طی دو سال گذشته ديپلماسی آمريکا با هدف محروم ساختن ايران از درآمد های ارزی، بيش از پيش صنايع و صادرات نفت ايران را هدف قرار داده است.
اين فشار های طی سال جاری به نتايج ملموس و غير قابل انکار رسيده اند. در نتيجه، صادرات نفت ايران در کمتر از دو سال از ۲.۲ ميليون بشکه در روز، و داشتن مقام دوم بعد از عربستان سعودی در اوپک، به ۱.۲ ميليون بشکه در روز کاهش يافته است.
توليد نفت ايران نيز در زمان مشابه و مطابق آخرين آمار انتشار يافته از سوی اوپک از ۴.۲ ميليون بشکه در روز به ۳.۱۳۸ بشکه در روز رسيده است.
اين ارقام که با وجود انکار مقامات ايران، به دليل هم خوانی با حجم واردات کشور های خريدار نفت از يک سو و ظرفيت پالايشگاهی ايران از سوی دیگر ( دو ميليون بشکه در روز )، به راحتی قابل اثبات است و از کاهش بيش از يک ميليون بشکه صادرات نفت ايران در طول دو سال گذشته حکايت دارد.
تنها در یک سال گذشته، تولید و صادرات نفت ایران بيش از ۵۷۰ هزار بشکه کاهش یافته و اين روند، در صورت ادامه وضع موجود در پرونده اتمی ايران، در سال آينده نيز ادامه خواهد يافت.
قطع درآمد های دولت
پارسال قيمت هر بشکه نفت خام صادراتی ايران بالاتر از ۱۳۰ دلار برای هر بشکه و حجم آن ۳۵ در صد بيش از صادرات روزانه امسال بود. با اين وجود، مطابق آمار مرکز مطالعات مجلس، بودجه سالانه ۳۰ ميليارد دلار کسری داشت.
امسال قيمت های نفت صادراتی ايران کمتر از ۱۰۰ دلار در هر بشکه و ۶۰۰ هزار بشکه در روز کمتر از پارسال است. از اين لحاظ، درآمد های صادرات نفت خام ايران طی سال جاری به زحمت در حدود ۴۰ ميليارد دلار خواهد بود.
ادامه روند کنونی در اعمال تحريمها، نه تنها بازار های صادراتی که حتی تامين نفت داخلی را نيز با مشکلات جدی روبرو ميسازد.
حفظ سقف توليد ۳ ميليون بشکه در روز نيازمند ۱۰ ميليارد دلار هزينه سالانه است. واردات مواد غذايی پزشکی و دارويی نيز در حدود ۱۰ ميليارد دلار از درآمد های صادراتی را جذب ميکنند.
صنايع ايران برای ادامه کار، به واردات به بيش از ۱۲ ميليارد دلار کالاهای واسطه ای و قطعات يدکی و خدمات فنی نيازمند اند.
به اين ترتيب حتی بدون در نظر گرفتن بيش از ۵ ميليارد دلار نيازهای دفاعی سالانه، دولت برای تامين نيازهای ريالی خود از راه تبديل ارز در بازار، منبعی بجز صندوق ذخيره ارزی در اختيار نخواهد داشت.
کاهش مصرف نفت داخلی
در صورت ادامه بن بست در پرونده اتمی، و تشديد قابل پيشبينی تحريمها، دولت بمنظور تامين نيازهای اساسی همچنان روزانه ۸۰۰ هزار تا يک ميليون بشکه نفت را به هر طريق راهی بازار های صادراتی خواهد کرد.
در چنين وضعيتی، اين بازار مصرف داخلی ايران خواهد بود که قربانی کاهش عرضه نفت خواهد شد. تا کنون ايران پيگيری برنامه های اتمی را استفاده از برق اتمی به منظور افزايش ظرفيت صادرات نفت معرفی کرده است حال آنکه صادرات نفت در مرحله اول، و در مرحله بعدی که چندان دور نيست مصرف داخلی نفت، در مسلخ پرونده اتمی قربانی خواهد شد.
اين وضعيت را هيلاری کلينتون وزير خارجه آمريکا روز سه شنبه در حضور رييس جمهوری اسرائيل و سفرای قطر و امارات در واشنگتن توضيح داد و روز چهار شنبه عواقب ادامه آن را لاوروف وزير خارجه روسيه در تهران با مقامات جمهوری اسلامی در ميان گذاشت.
کلينتون تلويحا تائيد کرد که ماموريت اصلی لاوروف در سفر روز چهارشنبه به تهران توضيح اين مسير و تشويق رهبران جمهوری اسلامی به انتخاب راه تعامل سياسی در جهت حل بن بست اتمی ايران است.
وزير خارجه آمريکا طی اظهارات تازه خود در واشنگتن ضمن اشاره به هماهنگ بودن گروه ۱+۵ ، بخصوص مصمم بودن روسيه و چين در برابر ايران تاکيد کرد: لاوروف در تهران به مقامات ايران ياد آور خواهد شد که زمان آمدن به جلسه مذاکرات، شنيدن و رفتن سپری شده و انتظار ما در مسکو پيشبرد واقعی گفتگو ها است.
وزير خارجه آمريکا در توضيح پيرامون روش پيشبرد مذاکرات نيز، با تکرار غير مستقيم پيشنهاد گذشته روسيه مبنی بر «راه حل گام به گام» تا کيد کرد : «در برابر هر قدم قدمی برداشته خواهد شد.»
به اين ترتيب بر خلاف گذشته، در مسکو پيشنهاد جامعی مشابه بسته سال ۲۰۰۳ جامعه اروپا در برابر ايران قرار نخواهد گرفت.
گام های نخست
در بهترين شرايط، و در صورت موافقت ايران با ارسال بيش از ۱۲۰ کيلوگرم اورانيوم غنی سازی شده با غلظت ۲۰ در صد و قطع غنی سازی در فوردو و بخصوص دادن اجازه فوری برای بازديد نمايندگان آژانس از پارچين، و همچنين ضمانت صدور اجازه بازرسی ها مشابه از مراکز مشکوک اتمی، امريکا آماده فروش قطعات يدکی برای هواپيماهای غير نظامی به ايران خواهد شد.
اروپا نيز به سهم خود منع صدور بيمه نامه برای محموله های نفتی ايران به مقصد های غير اروپايی را به مدت شش ماه معلق خواهد گذاشت.
موضوع اين دو پيشنهاد را علی اصغر سلطانيه نماينده ايران در آژانس نيز طی مصاحبه طولانی خود با سرويس جهانی بی بی سی که چند ساعت بعد از حضور خانم کلينتون در جلسه بحث مشترک با پرز پخش شد مورد تائيد قرار داد و از بی ارزش بودن آنها «در مقابل هزينه های سنگين ايران» انتقاد کرد!
در مراحل بعد، و در صورتی که بر اساس «ضوابط قابل تائيد»، پيشرفت محسوس در جهت تامين خواسته های جامعه جهانی حاصل شود، از ميزان فشار های عليه ايران تدریجاً کاسته شده، و امتياز های تازه ای در اختيار ايران قرار خواهد گرفت.
نقش نفت
بعد از برداشتن گام های اول پرداختن به وضعيت ادامه صادرات و توليد نفت به عنوان عامل تعيين کننده در مذاکرات داخل خواهند شد.
طی دو سال گذشته ديپلماسی آمريکا با هدف محروم ساختن ايران از درآمد های ارزی، بيش از پيش صنايع و صادرات نفت ايران را هدف قرار داده است.
اين فشار های طی سال جاری به نتايج ملموس و غير قابل انکار رسيده اند. در نتيجه، صادرات نفت ايران در کمتر از دو سال از ۲.۲ ميليون بشکه در روز، و داشتن مقام دوم بعد از عربستان سعودی در اوپک، به ۱.۲ ميليون بشکه در روز کاهش يافته است.
توليد نفت ايران نيز در زمان مشابه و مطابق آخرين آمار انتشار يافته از سوی اوپک از ۴.۲ ميليون بشکه در روز به ۳.۱۳۸ بشکه در روز رسيده است.
اين ارقام که با وجود انکار مقامات ايران، به دليل هم خوانی با حجم واردات کشور های خريدار نفت از يک سو و ظرفيت پالايشگاهی ايران از سوی دیگر ( دو ميليون بشکه در روز )، به راحتی قابل اثبات است و از کاهش بيش از يک ميليون بشکه صادرات نفت ايران در طول دو سال گذشته حکايت دارد.
تنها در یک سال گذشته، تولید و صادرات نفت ایران بيش از ۵۷۰ هزار بشکه کاهش یافته و اين روند، در صورت ادامه وضع موجود در پرونده اتمی ايران، در سال آينده نيز ادامه خواهد يافت.
قطع درآمد های دولت
پارسال قيمت هر بشکه نفت خام صادراتی ايران بالاتر از ۱۳۰ دلار برای هر بشکه و حجم آن ۳۵ در صد بيش از صادرات روزانه امسال بود. با اين وجود، مطابق آمار مرکز مطالعات مجلس، بودجه سالانه ۳۰ ميليارد دلار کسری داشت.
امسال قيمت های نفت صادراتی ايران کمتر از ۱۰۰ دلار در هر بشکه و ۶۰۰ هزار بشکه در روز کمتر از پارسال است. از اين لحاظ، درآمد های صادرات نفت خام ايران طی سال جاری به زحمت در حدود ۴۰ ميليارد دلار خواهد بود.
ادامه روند کنونی در اعمال تحريمها، نه تنها بازار های صادراتی که حتی تامين نفت داخلی را نيز با مشکلات جدی روبرو ميسازد.
حفظ سقف توليد ۳ ميليون بشکه در روز نيازمند ۱۰ ميليارد دلار هزينه سالانه است. واردات مواد غذايی پزشکی و دارويی نيز در حدود ۱۰ ميليارد دلار از درآمد های صادراتی را جذب ميکنند.
صنايع ايران برای ادامه کار، به واردات به بيش از ۱۲ ميليارد دلار کالاهای واسطه ای و قطعات يدکی و خدمات فنی نيازمند اند.
به اين ترتيب حتی بدون در نظر گرفتن بيش از ۵ ميليارد دلار نيازهای دفاعی سالانه، دولت برای تامين نيازهای ريالی خود از راه تبديل ارز در بازار، منبعی بجز صندوق ذخيره ارزی در اختيار نخواهد داشت.
کاهش مصرف نفت داخلی
در صورت ادامه بن بست در پرونده اتمی، و تشديد قابل پيشبينی تحريمها، دولت بمنظور تامين نيازهای اساسی همچنان روزانه ۸۰۰ هزار تا يک ميليون بشکه نفت را به هر طريق راهی بازار های صادراتی خواهد کرد.
در چنين وضعيتی، اين بازار مصرف داخلی ايران خواهد بود که قربانی کاهش عرضه نفت خواهد شد. تا کنون ايران پيگيری برنامه های اتمی را استفاده از برق اتمی به منظور افزايش ظرفيت صادرات نفت معرفی کرده است حال آنکه صادرات نفت در مرحله اول، و در مرحله بعدی که چندان دور نيست مصرف داخلی نفت، در مسلخ پرونده اتمی قربانی خواهد شد.
اين وضعيت را هيلاری کلينتون وزير خارجه آمريکا روز سه شنبه در حضور رييس جمهوری اسرائيل و سفرای قطر و امارات در واشنگتن توضيح داد و روز چهار شنبه عواقب ادامه آن را لاوروف وزير خارجه روسيه در تهران با مقامات جمهوری اسلامی در ميان گذاشت.
