اين رسم چند سال اخير است که آيت الله علی خامنه ای در نخستين دقايق هر سال در ميانه پيام نوروزی خود، سال را نامگذاری کند و اولويت های اجرايی سال جديد را برای دولت و مردم مشخص می کند، رسمی که در سال ۹۰ نيز تکرار شد.
آيت الله خامنه ای سال ۹۰ را سال « جهاد اقتصادی» ناميد تا به گفته او « مسئولان کشور ، چه در دولت، چه در مجلس، چه در بخش های ديگر و همچنين ملت درعرصه اقتصادی با حرکت جهادگونه کار و مجاهدت کنند.»
رهبر جمهوری اسلامی در پيام نوروزی خود تاکيد کرد که « حرکت طبيعی کافی نيست و بايد حرکت جهشی و مجاهدانه در اين ميدان داشته باشيم.»
اما ظاهرا اين پيام و نامگذاری آيت الله خامنه ای را هيچ بخشی مانند بازار ارز و طلا جدی نگرفته است، چرا که بيشترين جهش های قيمتی در سال ۹۰ را اين بازار رقم زده است. آن زمان که آيت الله خامنه ای در نخستين دقايق سال ۹۰ از «جهاد اقتصادی» سخن می گفت، هر دلار آمريکا با ثبت قيمت يک هزار و ۱۱۰ تومان به تعطيلات نوروزی رفته بود.
يورو قيمتی در حدود هزار و ۵۵۰ تومان داشت و هر قطعه سکه بهارآزادی با ثبت قيمت ۴۳۵ هزار تومان، کرکره های بازار را برای تعطيلات نوروز ۱۳۹۰ پايين کشيده بود.
اگر همان زمانی کسی سکه، دلار يا يورو خريده بود، امروز در نخستين روزهای بهمن ماه سال ۹۰، بزرگترين جهاد اقتصادی را در وضعيت معيشتی و کار و بار خود انجام داده بود.
روز يکشنبه هر دلار آمريکا با ادامه روند رو به رشد خود به يک قدمی دو هزار تومان رسيد و رقم هزار و ۹۰۰ تومان را ثبت کرد، اين روند افزايشی روز دوشنبه و در حالی که بازارهای ايران به دليل مراسم عزاداری چندان هم گرم کار نيستند، ادامه يافت و قميت دلار به حد بی سابقه دو هزار و ۵۰ تومان رسيد، که اين به معنای رشد بيش از ۸۴ درصدی قيمت هر دلار از ابتدای سال ۹۰ تا کنون است.
داستان برای يورو، ارز واحد اروپايی هم مشابه دلار رقم خورد. هر يورو در اين يازده ماه با بيش از ۶۷ درصد افزايش ، تا ميانه روز دوشنبه رقم باورنکردنی دو هزار و ۶۰۰ تومان را به ثبت رساند.
حتی وعده محمود احمدی نژاد در ميانه تابستان که تاکيد کرده بود از رئيس کل بانک مرکزی خواسته تا قيمت ارز را کاهش داده و به گفته او «واقعی» کند هم، باعث نشد تا قيمت ها در بازار آزاد ارز اين رکوردهای افسانه ای را به جای نگذارند.
حالا چند روز پس از خط و نشان کشيدن های بانک مرکزی برای دلالان بازار و تعيين قيمت رسمی و دستوری برای خريد و فروش ارز هم چاره بازار ارز نشده است، گزارش های غيررسمی از سفارش های خريد و فروش تلفنی ارز در بازار حکايت می کنند.
اما «جهاد اقتصادی» در بازار سکه نيز قابل رديابی است. اگر شما در همان روزهای نخست سال ۹۰ خريدار سکه بهار آزادی طرح قديم بوديد، می توانستيد هر قطعه از اين سکه را با قيمت ۴۳۰ هزار تومان خريداری کنيد و يازده ماه بعد در نخستين روزهای بهمن ماه که همين روزها باشد با سودی ۱۳۳ درصدی آن را با قيمت حول و حوش يک ميليون تومان بفروشيد.
اين سود بی سابقه در حالی در بازار سکه و ارز دست به دست شده که محمود بهمنی، رئيس کل بانک مرکزی در روزهای ميانی آذرماه امسال وعده داده بود که قيمت هر قطعه سکه طلا را، دو سه روزه، ۷۰ تا ۸۰ هزار تومان کاهش دهد.
او وعده کرده بود « شمش ها را آزاد کنند و در بازاربريزند، تا هرکس به هر ميزانی که سکه خواست، بتواند خريداری کند.»
آن روزها که محمود بهمنی اين وعده را می داد، قيمت سکه تمام بهار آزادی طرح قديم در حدود ۶۳۰ هزار تومان در نوسان بود، و البته اين روزها که بازار سکه، سکه است، خبری از رييس کل بانک مرکزی نيست.
برخی کارشناسان اقتصادی از جمله جمشيد اسدی، اقتصاددان مقيم پاريس ، تشديد تحريم ها عليه ايران و رسيدن دامنه تحريم ها به بانک مرکزی و فروش نفت ايران را عامل ناتوانی بانک مرکزی و دولت برای نقش آفرينی در اين بازارها می داند.
اين استاد اقتصاد در فرانسه، می گويد:«در اثر تحريم های اقتصادی و به زانو نشستن اقتصاد ايران ، پول کمتری در دست بانک مرکزی و دولت است و بانک مرکزی نه ارز برای پاسخگويی به تقاضای بازيگران اقتصادی در اختيار دارد و نه سکه به اندازه کافی دارد تا به بازار عرضه کند.»
جمشيد اسدی پيش بينی می کند، « قيمت ها در اين دو بازار، حتی بالاتر هم بروند، چراکه مردم اعتمادی به آينده ندارند.»
بی اعتمادی به آينده اقتصاد ايران و تشديد تحريم‌ها، دارندگان ريال را به سوی تبديل سرمايه‌های ريالی اشان به کالايی ديگر مانند طلا و ارز، سوق داده است تا بتوانند از گزند کاهش مداوم ارزش دارايی هايشان محفوظ بمانند.
به اعتقاد شماری از صاحبنظران، افزايش سهمگين نقدينگی در دست مردم پس از پرداخت نقدی يارانه ها و جذاب نبودن سود سپرده های بانکی، اوراق مشارکت و ديگر ابزارهای پولی نيز از جمله عواملی است که در اين رکوردشکنی های بی سابقه در بازار ارز و سکه موثر بوده است.
آيت الله خامنه ای سال ۹۰ را سال « جهاد اقتصادی» ناميد تا به گفته او « مسئولان کشور ، چه در دولت، چه در مجلس، چه در بخش های ديگر و همچنين ملت درعرصه اقتصادی با حرکت جهادگونه کار و مجاهدت کنند.»
رهبر جمهوری اسلامی در پيام نوروزی خود تاکيد کرد که « حرکت طبيعی کافی نيست و بايد حرکت جهشی و مجاهدانه در اين ميدان داشته باشيم.»
اما ظاهرا اين پيام و نامگذاری آيت الله خامنه ای را هيچ بخشی مانند بازار ارز و طلا جدی نگرفته است، چرا که بيشترين جهش های قيمتی در سال ۹۰ را اين بازار رقم زده است. آن زمان که آيت الله خامنه ای در نخستين دقايق سال ۹۰ از «جهاد اقتصادی» سخن می گفت، هر دلار آمريکا با ثبت قيمت يک هزار و ۱۱۰ تومان به تعطيلات نوروزی رفته بود.
يورو قيمتی در حدود هزار و ۵۵۰ تومان داشت و هر قطعه سکه بهارآزادی با ثبت قيمت ۴۳۵ هزار تومان، کرکره های بازار را برای تعطيلات نوروز ۱۳۹۰ پايين کشيده بود.
اگر همان زمانی کسی سکه، دلار يا يورو خريده بود، امروز در نخستين روزهای بهمن ماه سال ۹۰، بزرگترين جهاد اقتصادی را در وضعيت معيشتی و کار و بار خود انجام داده بود.
روز يکشنبه هر دلار آمريکا با ادامه روند رو به رشد خود به يک قدمی دو هزار تومان رسيد و رقم هزار و ۹۰۰ تومان را ثبت کرد، اين روند افزايشی روز دوشنبه و در حالی که بازارهای ايران به دليل مراسم عزاداری چندان هم گرم کار نيستند، ادامه يافت و قميت دلار به حد بی سابقه دو هزار و ۵۰ تومان رسيد، که اين به معنای رشد بيش از ۸۴ درصدی قيمت هر دلار از ابتدای سال ۹۰ تا کنون است.
داستان برای يورو، ارز واحد اروپايی هم مشابه دلار رقم خورد. هر يورو در اين يازده ماه با بيش از ۶۷ درصد افزايش ، تا ميانه روز دوشنبه رقم باورنکردنی دو هزار و ۶۰۰ تومان را به ثبت رساند.
حتی وعده محمود احمدی نژاد در ميانه تابستان که تاکيد کرده بود از رئيس کل بانک مرکزی خواسته تا قيمت ارز را کاهش داده و به گفته او «واقعی» کند هم، باعث نشد تا قيمت ها در بازار آزاد ارز اين رکوردهای افسانه ای را به جای نگذارند.
حالا چند روز پس از خط و نشان کشيدن های بانک مرکزی برای دلالان بازار و تعيين قيمت رسمی و دستوری برای خريد و فروش ارز هم چاره بازار ارز نشده است، گزارش های غيررسمی از سفارش های خريد و فروش تلفنی ارز در بازار حکايت می کنند.
اما «جهاد اقتصادی» در بازار سکه نيز قابل رديابی است. اگر شما در همان روزهای نخست سال ۹۰ خريدار سکه بهار آزادی طرح قديم بوديد، می توانستيد هر قطعه از اين سکه را با قيمت ۴۳۰ هزار تومان خريداری کنيد و يازده ماه بعد در نخستين روزهای بهمن ماه که همين روزها باشد با سودی ۱۳۳ درصدی آن را با قيمت حول و حوش يک ميليون تومان بفروشيد.
اين سود بی سابقه در حالی در بازار سکه و ارز دست به دست شده که محمود بهمنی، رئيس کل بانک مرکزی در روزهای ميانی آذرماه امسال وعده داده بود که قيمت هر قطعه سکه طلا را، دو سه روزه، ۷۰ تا ۸۰ هزار تومان کاهش دهد.
او وعده کرده بود « شمش ها را آزاد کنند و در بازاربريزند، تا هرکس به هر ميزانی که سکه خواست، بتواند خريداری کند.»
آن روزها که محمود بهمنی اين وعده را می داد، قيمت سکه تمام بهار آزادی طرح قديم در حدود ۶۳۰ هزار تومان در نوسان بود، و البته اين روزها که بازار سکه، سکه است، خبری از رييس کل بانک مرکزی نيست.
برخی کارشناسان اقتصادی از جمله جمشيد اسدی، اقتصاددان مقيم پاريس ، تشديد تحريم ها عليه ايران و رسيدن دامنه تحريم ها به بانک مرکزی و فروش نفت ايران را عامل ناتوانی بانک مرکزی و دولت برای نقش آفرينی در اين بازارها می داند.
اين استاد اقتصاد در فرانسه، می گويد:«در اثر تحريم های اقتصادی و به زانو نشستن اقتصاد ايران ، پول کمتری در دست بانک مرکزی و دولت است و بانک مرکزی نه ارز برای پاسخگويی به تقاضای بازيگران اقتصادی در اختيار دارد و نه سکه به اندازه کافی دارد تا به بازار عرضه کند.»
جمشيد اسدی پيش بينی می کند، « قيمت ها در اين دو بازار، حتی بالاتر هم بروند، چراکه مردم اعتمادی به آينده ندارند.»
بی اعتمادی به آينده اقتصاد ايران و تشديد تحريم‌ها، دارندگان ريال را به سوی تبديل سرمايه‌های ريالی اشان به کالايی ديگر مانند طلا و ارز، سوق داده است تا بتوانند از گزند کاهش مداوم ارزش دارايی هايشان محفوظ بمانند.
به اعتقاد شماری از صاحبنظران، افزايش سهمگين نقدينگی در دست مردم پس از پرداخت نقدی يارانه ها و جذاب نبودن سود سپرده های بانکی، اوراق مشارکت و ديگر ابزارهای پولی نيز از جمله عواملی است که در اين رکوردشکنی های بی سابقه در بازار ارز و سکه موثر بوده است.
