«سوسن تسليمی در گفت وگوئی بلند با محمد عبدی»، عنوان کتابی است که توسط نشر «اچ اند اس مديا» در لندن منتشر شده است.
سوسن تسليمی با نقش هايی که از خودش به يادگار گذاشته، از تارای «چريکه ی تارا» و نايی «باشو غريبه ی کوچک» ساخته های بهرام بيضايی تا زن شجاع و جسور سريال سربداران در دهه شصت که تماشاگر را ميخکوب می کرد، در حافظه جمعی ثبت شده است.
محمد عبدی در مقدمه کتاب می نويسد: «سوسن تسليمی نيازی به معرفی ندارد؛ همو که همه اين سال ها- به رغم غيبت طولانی اش در ايران؛ که حالا عمری شده، بيست و چند سال- عنوان بهترين بازيگر زن تاريخ سينمای ايران را- به حق- با خود يدک می کشد.»
پيشتر کتابی درباره سوسن تسليمی با نام «اسطوره ی مهر»( به کوشش بی تا ملکوتی) در ايران منتشر شده بود که حاوی مصاحبه ها و مقالات درباره سوسن تسليمی بود، اما اين کتاب تازه، در واقع تسليمی به روايت تسليمی است و اين گفت و گوی بلند که طی مدت سه سال در زمان های مختلف به صورت حضوری در سوئد انجام گرفته، لايه های مختلف نگاه و کار اين هنرمند بزرگ سينما و تئاتر ايران را آشکار می کند.
تسليمی برای نسل جوان بيشتر به دليل فيلم هايی که بازی کرده و به ويژه فيلم های بهرام بيضائی شناخته شده است، اما او سابقه تئاتری شگفت انگيزی هم دارد که با کار در کارگاه نمايش به اوج خود رسيد. محمد عبدی در اين مورد می گويد:« يک بار بيضائی از من پرسيد که تو سوسن را روی صحنه ديده ای؟ گفتم نه، آخرين کار سوسن در ايران در سال ۵۸ بود که من فقط پنج سالم بود. گفت: نصف عمرت بر فناست!»
حسن کتاب اين است که زندگی و آثار سوسن تسليمی را با بحث های جدی و تحليلی درباره هنر بازيگری ترکيب می کند. از سويی تمام نکات مهم زندگی تسليمی از مرگ مادر در پنج سالگی تا شروع کار، تحصيل در دانشگاه، ورود به کارگاه نمايش، کار با آربی آوانسيان، شروع کار با بيضايی، مهاجرت به سوئد و کار در اين کشور، همه به طور مفصل مورد بحث قرار می گيرد و از طرف ديگر بحث های تکنيکی درباره توانايی بازيگر در استفاده از انرژی اطرافش، فرو رفتن در نقش، شيوه های بازيگری، تفاوت بازيگری در تئاتر و سينما و شيوه های بازی گرفتن به عنوان کارگردان به شکل جذابی مورد بحث قرار می گيرد که می تواند برای هر علاقه مند به بازيگری درس های آموزنده ای داشته باشد.
تسليمی علاوه بر سابقه بازيگری در تئاتر و سينما، تجربه کارگردانی فيلم و سريال و تئاتر در سوئد را هم دارد، در نتيجه يکی از بهترين نمونه ها برای سخن گفتن درباره رابطه بازيگر و کارگردان است و در اين مورد به نکات بسيار قابل توجهی اشاره می کند( از جمله در مورد کار با بيضائی).
نزديک به چهارصد صفحه کتاب، اين فرصت را به پديد آورنده می دهد تا با سوالات خود زوايای مختلف زندگی و نگاه تسليمی را بکاود. عبدی که طی بيش از دو دهه به عنوان منتقد فيلم و تئاتر در داخل و خارج از ايران فعاليت کرده، در بحث های مختلف سعی دارد نکات ناگفته ای را درباره تاريخ سينما و تئاتر ايران از زبان سوسن تسليمی بشنود. يکی از اين موارد شيوه کار در کارگاه نمايش و آثار مدرن آربی اوانسيان در دهه پنجاه است که به عنوان نقطه روشنی در تاريخ تئاتر ايران می درخشند. در بحث های مفصل در اين مورد، تسليمی از تاثير کار با آربی آوانسيان و تمرين های غريب آنها(از جمله اجرا/تمرينی در حضور تماشاگران که ناگهان به درخواست اوانسيان بدون ديالوگ و تنها با نگاه و در سکوت اجرا شد) می گويد که بسيار جلوتر از زمان خود به نظر می رسد.
تسليمی در عين حال داستان های مربوط به فيلمبرداری آثار درخشانی چون باشو غريبه کوچک و چريکه ی تارا را روايت می کند، از جمله اولين صحنه ای که در فيلم چريکه تارا در برابر دوربين قرار گرفته و هنوز فرق لنزها و بازی تئاتری و سينمايی را نمی دانسته است.
خاطرات تسليمی هم مجموعه ای از تلخی ها و شيرينی های زندگی است. تسليمی از عشق اش در کودکی( زمانی که کلاس هفتم بود) به کليف ريچارد و نامه عاشقانه اش به او با درخواست ازدواج(!) می گويد.
در عين حال شرايط بسيار سخت دهه شصت و دلايل مهاجرت اش را توضيح می دهد و اين که چطور از تئاتر شهر اخراج شد و بر ديوار تئاتر شهر نامه ای نصب شد که او حق ورود به اين مجموعه را ندارد و بالاخره درباره خروج خود از ايران و رسيدن به سوئد می گويد:«به اين شکل که کسی باشد که بتوانم به خانه اش بروم يا از او کمک بخواهم، نه، وجود نداشت. نمی دانستم فردايم چه می شود. آن چه که می دانستم اين بود که به کار و زندگی ام در ايران نقطه پايان گذاشته ام. سه راه وجود داشت: يا در ايران می ماندم و اصلاً کار نمی کردم، چون شرايط را قبول نداشتم. راه دوم اين بود که می ماندم و تن می دادم به شرايط و هر کاری را قبول می کردم. يعنی می رفتم و می گفتم بازی در هر نوع فيلم يا تئاتری را می پذيرم که اين مغاير بود با عقايد و ديدگاه های من و مطئنم اگر اين را انتخاب می کردم منجر می شد به جنون. راه سومی وجود نداشت، جز اين که از کشور بيايم بيرون...»
محمد عبدی درباره خلق اين کتاب می گويد:« انگشت شمار آدم های اهل هنری هستند که کارشان را خيلی دوست دارم و فکر می کنم که آنها بخش مهمی از تاريخ هنر ايران محسوب می شوند. هميشه دوست داشتم فرصتی باشد که اين چند نفر درباره ديدگاه ها و نوع نگاه و زندگی خودشان حرف بزنند و در تاريخ بماند. اين حرف ها هم برای خودم آموزنده هستند و هم فکر می کنم برای اهل هنر ديگری.
در عين حال بخشی از تاريخ ناگفته هنر ما هم هست که بايد ثبت شود. اولين کارم در اين زمينه گفت و گو با آيدين آغداشلو بود که به نام «از پيدا و پنهان» در سال ۱۳۷۸ در ايران چاپ شد. سوسن تسليمی دومين نفر از اين مجموعه است که سه سال کار برد. متاسفانه نگذاشتند که کتاب در ايران منتشر شود، اما اميدوارم يک روز اين اتفاق بيفتد. اما حالا با چاپ اش در لندن، حداقل حسن اش اين است که می توان کتاب را در هر کشوری غير از ايران از طريق سايت آمازون خريد.»
۵۵ صفحه عکس از آثار سوسن تسليمی در انتهای کتاب کامل کننده اين گفت و گوی مفصل است؛ همين طور فهرست اعلام که رجوع به نام افراد اشاره شده در کتاب را به عنوان يک سند از تاريخ سينما و تئاتر ايران، آسان می کند.
سوسن تسليمی با نقش هايی که از خودش به يادگار گذاشته، از تارای «چريکه ی تارا» و نايی «باشو غريبه ی کوچک» ساخته های بهرام بيضايی تا زن شجاع و جسور سريال سربداران در دهه شصت که تماشاگر را ميخکوب می کرد، در حافظه جمعی ثبت شده است.
محمد عبدی در مقدمه کتاب می نويسد: «سوسن تسليمی نيازی به معرفی ندارد؛ همو که همه اين سال ها- به رغم غيبت طولانی اش در ايران؛ که حالا عمری شده، بيست و چند سال- عنوان بهترين بازيگر زن تاريخ سينمای ايران را- به حق- با خود يدک می کشد.»
پيشتر کتابی درباره سوسن تسليمی با نام «اسطوره ی مهر»( به کوشش بی تا ملکوتی) در ايران منتشر شده بود که حاوی مصاحبه ها و مقالات درباره سوسن تسليمی بود، اما اين کتاب تازه، در واقع تسليمی به روايت تسليمی است و اين گفت و گوی بلند که طی مدت سه سال در زمان های مختلف به صورت حضوری در سوئد انجام گرفته، لايه های مختلف نگاه و کار اين هنرمند بزرگ سينما و تئاتر ايران را آشکار می کند.
تسليمی برای نسل جوان بيشتر به دليل فيلم هايی که بازی کرده و به ويژه فيلم های بهرام بيضائی شناخته شده است، اما او سابقه تئاتری شگفت انگيزی هم دارد که با کار در کارگاه نمايش به اوج خود رسيد. محمد عبدی در اين مورد می گويد:« يک بار بيضائی از من پرسيد که تو سوسن را روی صحنه ديده ای؟ گفتم نه، آخرين کار سوسن در ايران در سال ۵۸ بود که من فقط پنج سالم بود. گفت: نصف عمرت بر فناست!»
تسليمی برای نسل جوان بيشتر به دليل فيلم هايی که بازی کرده و به ويژه فيلم های بهرام بيضائی شناخته شده است، اما او سابقه تئاتری شگفت انگيزی هم دارد که با کار در کارگاه نمايش به اوج خود رسيد.
حسن کتاب اين است که زندگی و آثار سوسن تسليمی را با بحث های جدی و تحليلی درباره هنر بازيگری ترکيب می کند. از سويی تمام نکات مهم زندگی تسليمی از مرگ مادر در پنج سالگی تا شروع کار، تحصيل در دانشگاه، ورود به کارگاه نمايش، کار با آربی آوانسيان، شروع کار با بيضايی، مهاجرت به سوئد و کار در اين کشور، همه به طور مفصل مورد بحث قرار می گيرد و از طرف ديگر بحث های تکنيکی درباره توانايی بازيگر در استفاده از انرژی اطرافش، فرو رفتن در نقش، شيوه های بازيگری، تفاوت بازيگری در تئاتر و سينما و شيوه های بازی گرفتن به عنوان کارگردان به شکل جذابی مورد بحث قرار می گيرد که می تواند برای هر علاقه مند به بازيگری درس های آموزنده ای داشته باشد.
تسليمی علاوه بر سابقه بازيگری در تئاتر و سينما، تجربه کارگردانی فيلم و سريال و تئاتر در سوئد را هم دارد، در نتيجه يکی از بهترين نمونه ها برای سخن گفتن درباره رابطه بازيگر و کارگردان است و در اين مورد به نکات بسيار قابل توجهی اشاره می کند( از جمله در مورد کار با بيضائی).
نزديک به چهارصد صفحه کتاب، اين فرصت را به پديد آورنده می دهد تا با سوالات خود زوايای مختلف زندگی و نگاه تسليمی را بکاود. عبدی که طی بيش از دو دهه به عنوان منتقد فيلم و تئاتر در داخل و خارج از ايران فعاليت کرده، در بحث های مختلف سعی دارد نکات ناگفته ای را درباره تاريخ سينما و تئاتر ايران از زبان سوسن تسليمی بشنود. يکی از اين موارد شيوه کار در کارگاه نمايش و آثار مدرن آربی اوانسيان در دهه پنجاه است که به عنوان نقطه روشنی در تاريخ تئاتر ايران می درخشند. در بحث های مفصل در اين مورد، تسليمی از تاثير کار با آربی آوانسيان و تمرين های غريب آنها(از جمله اجرا/تمرينی در حضور تماشاگران که ناگهان به درخواست اوانسيان بدون ديالوگ و تنها با نگاه و در سکوت اجرا شد) می گويد که بسيار جلوتر از زمان خود به نظر می رسد.
تسليمی در عين حال داستان های مربوط به فيلمبرداری آثار درخشانی چون باشو غريبه کوچک و چريکه ی تارا را روايت می کند، از جمله اولين صحنه ای که در فيلم چريکه تارا در برابر دوربين قرار گرفته و هنوز فرق لنزها و بازی تئاتری و سينمايی را نمی دانسته است.
خاطرات تسليمی هم مجموعه ای از تلخی ها و شيرينی های زندگی است. تسليمی از عشق اش در کودکی( زمانی که کلاس هفتم بود) به کليف ريچارد و نامه عاشقانه اش به او با درخواست ازدواج(!) می گويد.
۵۵ صفحه عکس از آثار سوسن تسليمی در انتهای کتاب کامل کننده اين گفت و گوی مفصل است؛ همين طور فهرست اعلام که رجوع به نام افراد اشاره شده در کتاب را به عنوان يک سند از تاريخ سينما و تئاتر ايران، آسان می کند.
در عين حال شرايط بسيار سخت دهه شصت و دلايل مهاجرت اش را توضيح می دهد و اين که چطور از تئاتر شهر اخراج شد و بر ديوار تئاتر شهر نامه ای نصب شد که او حق ورود به اين مجموعه را ندارد و بالاخره درباره خروج خود از ايران و رسيدن به سوئد می گويد:«به اين شکل که کسی باشد که بتوانم به خانه اش بروم يا از او کمک بخواهم، نه، وجود نداشت. نمی دانستم فردايم چه می شود. آن چه که می دانستم اين بود که به کار و زندگی ام در ايران نقطه پايان گذاشته ام. سه راه وجود داشت: يا در ايران می ماندم و اصلاً کار نمی کردم، چون شرايط را قبول نداشتم. راه دوم اين بود که می ماندم و تن می دادم به شرايط و هر کاری را قبول می کردم. يعنی می رفتم و می گفتم بازی در هر نوع فيلم يا تئاتری را می پذيرم که اين مغاير بود با عقايد و ديدگاه های من و مطئنم اگر اين را انتخاب می کردم منجر می شد به جنون. راه سومی وجود نداشت، جز اين که از کشور بيايم بيرون...»
محمد عبدی درباره خلق اين کتاب می گويد:« انگشت شمار آدم های اهل هنری هستند که کارشان را خيلی دوست دارم و فکر می کنم که آنها بخش مهمی از تاريخ هنر ايران محسوب می شوند. هميشه دوست داشتم فرصتی باشد که اين چند نفر درباره ديدگاه ها و نوع نگاه و زندگی خودشان حرف بزنند و در تاريخ بماند. اين حرف ها هم برای خودم آموزنده هستند و هم فکر می کنم برای اهل هنر ديگری.
در عين حال بخشی از تاريخ ناگفته هنر ما هم هست که بايد ثبت شود. اولين کارم در اين زمينه گفت و گو با آيدين آغداشلو بود که به نام «از پيدا و پنهان» در سال ۱۳۷۸ در ايران چاپ شد. سوسن تسليمی دومين نفر از اين مجموعه است که سه سال کار برد. متاسفانه نگذاشتند که کتاب در ايران منتشر شود، اما اميدوارم يک روز اين اتفاق بيفتد. اما حالا با چاپ اش در لندن، حداقل حسن اش اين است که می توان کتاب را در هر کشوری غير از ايران از طريق سايت آمازون خريد.»
۵۵ صفحه عکس از آثار سوسن تسليمی در انتهای کتاب کامل کننده اين گفت و گوی مفصل است؛ همين طور فهرست اعلام که رجوع به نام افراد اشاره شده در کتاب را به عنوان يک سند از تاريخ سينما و تئاتر ايران، آسان می کند.
