زندگی خانواده سارنايف در قرقيزستان از زبان همسایه‌ها

خانواده جوهر و تامِرلَن (تيمورلنگ) سارنايف دو برادر چچن تباری که بمبگذاری در ماراتون بوستون را انجام دادند حدود ده سال پيش به آمريکا مهاجرت کردند. قبل از آن اين خانواده ساکن شهر توکموک در شمال قرقيزستان بودند که محل زندگی بزرگترين جمعيت چچن تبار در اين کشور است.

گزارشگران بخش قرقيز راديو اروپای آزاد/ راديو آزادی به شهر توکموک در نوار مرزی قزاقستان سفر کرده و با تعدادی از همسايگان و دوستان سابق اين خانواده صحبت کرده‌اند.

خانواده بزرگ و پر جمعيت سارنايف در توکموک سرشناس هستند. ساکنان اين شهر می‌گويند که خانواده سارنايف با مهاجرت (کوچ اجباری) بيش از ۸۵ هزار چچن توسط حکومت استالين در سال ۱۹۴۴ در اين بخش از شمال قرقيزستان ساکن شدند.

حاکم وقت اتحاد شوروی به عنوان بخشی از طرح‌های گسترده کوچ اجباری اقليت‌های قومی تمام جمعيت اينگوش ساکن جمهوری چچن را که حدود نيم ميليون نفر تخمين زده می‌شود از محل زندگی خود تبعيد کرد.

شهر توکموک در حال حاضر حدود ۵۰ هزار نفر جمعیت دارد و از اين رقم حدود دو هزار و ۵۰۰ نفر چچن تبار هستند. اعضای خانواده سارنايف چندين دهه ساکن اين شهر بوده‌اند. به گفته يکی از دوستان قديمی اين خانواده، در اوايل دهه ۱۹۹۰ پدر تامِرلَن و جوهر تصميم گرفت به شمال قفقاز مهاجرت کند.

بدرالدين ساکايف می گويد: «فکر کنم آنها در سال ۱۹۹۲ تا ۱۹۹۳ به چچن بازگشتند چون از دوران قديم خانه‌ای در آنجا برايشان باقی مانده بود. بعد از شروع جنگ سال ۱۹۹۶ در چچن آنها دوباره برگشتند و پس از سال ۲۰۰۰ به داغستان رفتند که خيلی از چچن‌ها در آنجا زندگی می‌کنند.»

جوهر سارنايف در سال ۱۹۹۳ در جمهوری داغستان متولد شده است.

همسايگان می‌گويند که مادر آنها اهل يکی از جمهوری‌های همسايه چچن در شمال قفقاز بود. ظاهرا وی برای اينکه به اقوام خود نزديک باشد قبل از تولد پسرش به داغستان می‌رود.

ناتاليا کورچکينا، معلم سابق تامِرلَن سارنايف می‌گويد احتمالا زندگی در سال‌های دهه ۱۹۹۰ در جمهوری داغستان برای اين دو پسر تجربه سختی بوده و روی شکل گيری شخصيت آنها تاثير گذاشته است.

وی می‌گويد: «من در کلاس چهارم معلم تامِرلَن بودم، اعضای خانواده وی پناهندگان چچن بودند. تامِرلَن پسر خيلی ساکتی بود و حتی می‌شد گفت که در کلاس خيلی خجالتی بود. فکر می‌کنم که او به شکلی تحت تاثير حوادث جنگ در چچن قرار گرفته بود و شايد آن همه خشونت و خونريزی و عمليات تروريستی روی او اثر گذاشته بود.»

اما «ليلا علييوا» همکلاس تامِرلَن در کلاس‌های پنجم و ششم تصور ديگری از همکلاسی سابق خود دارد. وی می‌گويد: «من از او فقط خاطره‌ها و شناخت مثبتی دارم. او پسر مهربانی بود و خانواده او آدم‌های خوبی بودند. او خوب درس می‌خواند و با هم به مدرسه موسيقی می‌رفتيم و به ورزش هم علاقمند بود. همه او را به عنوان يک آدم خوب می‌شناختند. از هر کس که بپرسيد حتما در مورد او حرف‌های خوبی می‌زند.»

خانواده بزرگ سارنايف فراتر از محل زندگی خود سرشناس هستند. يک مقام ارشد وزارت کشور قرقيزستان گفت که دستگاه‌های امنيتی اين کشور اعضای خانواده سارنايف را به خوبی می‌شناختند. ولی اين مقام حاضر نشد در مورد دليل اين شناخت و يا فعاليت‌های اعضای خانواده سارنايف اطلاعاتی بدهد.

يکی از رهبران گروه‌های خلافکار چچن به نام عزيز باتوکايف در همسايگی خانواده سارنايف زندگی می‌کرده ولی هيچ اطلاعاتی در مورد نحوه رابطه اين خانواده در دست نيست. عزيز باتوکايف نيز در شهر توکموک قرقيزستان بزرگ شده ولی در حال حاضر ساکن چچن است.

برادر بزرگتر عزيز گفت که خانواده سارنايف مردمان خوبی بودند. وی می‌افزايد: « از زمانی که خانواده آنها در شهر توکموک ساکن شد آنها در همسايگی ما زندگی می‌کردند. بعدها وقتی که پدر بزرگ آنها فوت کرد آنها به يک خانه ديگر نقل مکان کردند ولی با وجود این من آنها را به خوبی می‌شناختم.»

پارلمان قرقيزستان در حال بررسی پرونده عزيز باتوکايف است. وی که در سال ۲۰۰۶ به خاطر جرائم مختلف از جمله مشارکت در قتل يک نماينده پارلمان، دو همکار وی و يک کارمند وزارت کشور به هفده سال زندان محکوم شده بود قبل از طی دوران مجازات خود از زندان آزاد شده است.

مقامات زندانی در شمال قزقيزستان، محلی که عزيز باتوکايف دوران حبس خود را طی می‌کرد، می‌گويند به خاطر ابتلای وی به سرطان خون او را آزاد کرده‌اند.