نیره پیروز بخت رییس سازمان ملی استاندارد ایران در گفت‌وگو با خبرگزاری جمهوری اسلامی، ایرنا، استفاده از روغن نخل یا پالم را تنها در پنیرهای خامه‌ای و پتیزا، شیر خشک و بستنی مجاز دانسته است.
این در حالی است که ایرنا ساعاتی پس از انتشار این مطلب، خبر دیگری را به نقل از رسول خدایی رییس پژوهشکده علوم و صنایع غذایی وابسته به وزارت علوم، تحقیقات و فناوری ایران منتشر کرد که در آن آقای خدایی خواستار پیگرد قانونی استفاده کنندگان از روغن نخل به دلیل آنچه او تقلب و بیماری‌زایی خوانده، شده بود.
در گفت‌وگو با مهدی محمود آبادی کارشناس تغذیه در تهران، نخست از تعریف علمی روغن نخل و موارد مصرف آن پرسیدم:
مهدی محمودآبادی: روغن نخل یا روغن پالم اسیدهای چرب پالمیتک‌اش از همه بیشتر است. ثابت هم شده که اسید چرب پالمیتیک بیشترین تاثیر را روی افزایش کلسترول و ال‌دی‌ال کلسترول دارد که این دو هم موقعی که افزایش پیدا کنند ارتباط مستقیم دارد با بیماری‌های سی‌وی‌دی یا بیماری‌های قلب عروقی.
بنابر این به هیچ وجه خوردن روغن پالم توصیه نمی‌شود. علاوه بر این، حتی خود شیر پرچرب هم که روغن پالم نداشته باشد، که اصولا‌ً کار غیرقانونی است که پالم اضافه کنند به یک ماده غذایی، خودش هم نباید استفاده شود. چون آن هم اسیدهای چرب ترانس دارد که این اسیدها هم برای سلامت مضر هستند.
با توجه به اینکه شما می‌گویید نباید استفاده شود به دلیل خاصیت بیماری زایی، آیا اینکه الان در بستنی و پنیر پیتزا استفاده می‌شود، این مسئله مجاز است؟
از زمان‌های قدیم یک حقه‌هایی بوده که در صنعت به کار می‌رفته. مثلا‌ً روی روغن جامد ذکر شده «بدون کلسترول». روغن نخل هم بدون کلسترول هست. لیکن این یک حقه است. برای اینکه درست است که کلسترول ندارد ولی باید بدانید که از خوردن کلسترول هم خطرناک‌تر است. چون اسیدهای چرب اشباعی که وجود دارند، چه در روغن جامد چه در روغن نخل، درست است که کلسترول ندارند ولی بیشترین تاثیر را روی افزایش کلسترول دارد. حالا این تولید کلسترول در بدن وابسته به عوامل رژیمی است. یکی از این عوامل رژیمی که باعث افزایش کلسترول می‌شود، خوردن اسیدهای چرب اشباع است از جمله اسید پالمیتیک که توی روغن نخل وجود دارد.
آیا تولیدکنندگان در کالاهای تولیدی خود به این مورد اشاره می‌کنند؟
در کشورهای جهان سوم چنین چیزی وجود ندارد. ولی مثلا‌ً سازمان اف‌دی‌ای (FDA) یا سازمان غذایی و دارویی آمریکا گزارش داده که اگر ماده غذایی روی افزایش کلسترول تاثیر داشته باشد باید روی لیبلینگ (برچسب) آن ذکر شود. در کشور ما هم با آگاهی مردم در مورد اسید چرب ترانس این مسئله وجود دارد. مثلا‌ً یک بسته غذایی رویش نوشته فاقد اسید چرب ترانس. بنابراین، چنین قوانینی هنوز در کشور ما نیست که روی لیبل بسته غذایی بنویسند که مضر برای سلامت است.
در مورد اسیدهای چرب اشباع الان برنامه رژیم تغذیه‌ای در ایران به چه صورت است؟
ما نمی‌توانیم بگوییم که اسیدهای چرب اشباع یا ترانس به چه صورت هست. چون اطلاعات جامع و کاملی نداریم. آخرین بررسی وضعیت تغذیه‌ای که در کشور ما انجام شده است مربوط به سال های ۱۳۷۹ تا ۸۲ بوده. بعد از آن بررسی جامعی در کشور ما انجام نشده است.
مثلا‌ً در آن بررسی مشخص شد که بیشترین مصرف روغن جامد برای استان سمنان بود که هر فرد حدود ۵۰ گرم روغن مصرف می‌کرد ولی الان از آن تاریخ خیلی گذشته است و وزارت بهداشت کارهای خیلی خوبی انجام داده. آموزش‌های رسانه‌ها باعث کاهش مصرف اسیدهای چرب اشباع شده که در روغن‌های جامد وجود دارد. مردم خودشان به روغن‌های مایع گرایش پیدا کرده‌اند.
با توجه به اینکه خود وزیر بهداشت هم این خبر را اعلام کرده است، چطور می‌شود در مواردی، به گفته خود آقای هدایت حسینی که مدیرکل نظارت بر مواد غذایی وزارت بهداشت است، مجوز استفاده از این روغن را برای بعضی از محصولات صادر کنند. محصولات لبنی مثل بستنی که خیلی هم مصرف دارد و یا حتی پنیر پیتزا و کره و خامه قنادی؟
مجوزهایی که صادر شده... یک بحثی وجود دارد، از قدیم وجود داشته، بحث صنایع و بحث پزشکی. این از زمان‌های قدیم احتمالا‌‌ً مجوز وجود داشته، بوده قبلا‌ً، کما اینکه به روز می‌شود این مجوز‌ها. کما اینکه قبل از این استفاده از روغن‌های جامد در رستوران‌های عمومی، دانشگاه‌ها و مراکز دیگر مرسوم بود. ولی بعد از آن با توجه به اطلاعاتی که داشتند روغن جامد را در پخت و پز مراکز عمومی ممنوع کردند.
