نماز جمعه اين هفته تهران در شرايطی برگزار می‌شود که اکبر هاشمی رفسنجانی، رئيس مجلس خبرگان رهبری و مجمع تشخيص مصلحت نظام، پس از هشت هفته، برای نخستين بار در آن شرکت می‌کند.
وی در اين مدت حتی در مراسم نمازجمعه روز ۲۹خرداد، به امامت آيت‌الله علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی ايران، شرکت نکرد؛ مراسمی که رهبر جمهوری اسلامی، ديدگاه‌های آقای احمدی‌نژاد را به خود نزديک‌تر دانست.
اين در حالی است که آقای هاشمی رفسنجانی پيش از اين نيز برنامه‌ها و سياست‌های محمود احمدی‌نژاد را مورد انتقادهای شديد قرار داده بود.
حمايت آيت‌الله خامنه‌ای از محمود احمدی‌نژاد در شرايطی صورت گرفت که پس از اعلام نتايج انتخابات رياست جمهوری، اعتراضات گسترده‌ای در شهرهای ايران صورت گرفت و ميرحسين موسوی و مهدی کروبی، نامزدهای اصلاح‌طلب انتخابات، خواستار ابطال آن شدند.
گمانه‌زنی‌های متفاوت
پيش از نماز جمعه اين هفته تهران، گمانه‌زنی‌های متفاوتی درباره سخنان احتمالی و موضعگيری رئيس مجلس خبرگان در نماز جمعه تهران مطرح شده است.
يکی از اعضای کميته جوانان ستاد انتخاباتی اکبر هاشمی رفسنجانی در انتخابات رياست جمهوری سال ۸۴ در گفت‌وگو با راديو فردا گفت که او در خطبه دوم نماز جمعه در مورد وقايع قبل و بعد از انتخابات رياست جمهوری ۲۲ خرداد موضع بسيار صريحی اتخاذ خواهد کرد.
وی احتمال داد که آقای هاشمی رفسنجانی ضرب و شتم معترضان و همچنين تخريب‌های صورت گرفته عليه خود، خانواده آيت‌الله خمينی، بنيانگذار جمهوری اسلامی و ياران او را محکوم می‌کند و همانند محمد خاتمی، رئيس جمهوری سابق ايران، و ميرحسين موسوی از «جمهوری اسلامی» دفاع خواهد کرد.
در همين ارتباط، گروه‌ها و جريان‌های سياسی نزديک به اصلاح‌طلبان خواستار شفافيت آقای هاشمی رفسنجانی و موضعگيری وی عليه نتايج انتخابات و سرکوب تظاهرات مسالمت‌آميز مردم شده‌اند.
اما گروه‌های اصولگرا گفته‌اند وی بايد از اظهارات تنش‌آفرين خودداری و خطبه‌های «وحدت آفرين و ولايت مدارانه» ايراد کند.
از جمله حسين شريعتمداری، مدير مسئول روزنامه کيهان، روز پنجشنبه در اين روزنامه حامی محمود احمدی‌نژاد نوشت: «... انتظار مردم از جناب هاشمی رفسنجانی آن است که به عنوان خطيبی توانا در نماز جمعه ... با سخنان خود از قلوب مردم گلايه‌زدايی و از اذهان آنان رفع ابهام کنند و طمع دشمنان درباره ايشان را که به يقين خام است، ناکام بگذارند.»
در اين ميان، ابراهيم نبوی، روزنامه‌نگار در بلژيک، در گفت‌وگو با راديو فردا بر اين باور است که اکبر هاشمی رفسنجانی در خطبه دوم نماز جمعه تهران، بيش از آنکه تکليف جامعه را روشن کند، تکليف خود را مشخص خواهد کرد.
وی گفت: «يعنی آقای هاشمی در سن ۷۵ سالگی ديگر فرصتی برای بازی‌های سياسی بعدی نخواهد داشت. او نمی‌تواند در آينده نقش خيلی مهمی در خبرگان، رياست جمهوری و مجلس ايفا کند.»
آقای نبوی اضافه کرد: «اگر قرار است که آقای هاشمی کاری به نفع مردم و جامعه ايفا کند، الان زمان اين کار فرا رسيده است.»
آقای هاشمی رفسنجانی از زمان برگزاری انتخابات رياست جمهوری، تنها دو بار به صورت مبهم و سربسته به موضوع انتخابات پرداخت و «تحولات اخير پس از انتخابات را فتنه‌ای پيچيده از سوی عوامل مرموز دانست.»
وی همچنين گفت: «متأسفانه وقايع پس از انتخابات و مشکلاتی که برای برخی به وجود آمده، ذائقه‌ها را تلخ کرد و فکر نمی‌کنم هيچ وجدان بيداری از وضع به وجود آمده راضی باشد.»
خطبه‌های «سياسی و اثرگذار»
سخنان اکبر هاشمی رفسنجانی در نماز جمعه تهران تا چه اندازه حائز اهميت خواهد بود؟
در اين خصوص، علی شکوری‌راد، عضو شورای مرکزی جبهه مشارکت، در مقاله‌ای در سايت نوروز نوشت: «... خطبه‌های آقای هاشمی سياسی‌تر و اثرگذارتر بوده اند.»
علی کشتگر، فعال سياسی در پاريس نیز، در گفت‌وگو با راديو فردا مراسم نماز جمعه تهران را دارای اهميت بسيار در تاريخ ايران ارزيابی کرد.
او گفت: «اين مراسم از آن جهت اهميت دارد که صدها هزار تن از مردم با شرکت در مراسم نماز جمعه تلاش خواهند کرد تا صدای اعتراض خود را به گوش جهانيان برسانند.»
در اين حال، انتظار می‌رود که بسياری از معترضان به نتيجه انتخابات رياست جمهوری، که راهپيمايی‌های مسالمت‌آميز آنها از سوی نيروهای امنيتی و بسيجی سرکوب شده است، در مراسم نماز جمعه تهران حاضر شوند.
در روزهای اخير نيز هواداران مير حسين موسوی، فراخوان‌های زيادی را در شبکه‌های اجتماعی اينترنتی منتشر کرده اند که در آن خواستار شرکت در نماز جمعه و رساندن صدای اعتراض خود شده‌اند.
در اين ميان، آقای موسوی روز چهارشنبه اعلام کرد که در مراسم نماز جمعه اين هفته تهران به امامت اکبر هاشمی رفسنجانی شرکت می‌کند.
ميرحسين موسوی در بيانيه‌ای که سايت قلم نيوز، پايگاه رسمی وی، آن را منتشر کرد، خطاب به مردم گفت که حضور در نماز جمعه اين هفته تهران، «بهترين طريق وصول به آزادی‌های به ناحق مسلوب شده از ماست.»
همچنين اسماعيل گرامی مقدم، سخنگوی حزب اعتماد ملی، روز پنجشنبه خبر داد که مهدی کروبی نيز در نماز جمعه اين هفته تهران شرکت می‌کند.
«تدارک گسترده دولت و نهادهای خاص»
آقای نبوی به اين پرسش که هواداران اصلاح‌طلبان چه خواسته‌هايی را مطرح خواهند کرد، پاسخ داد: «رفتار آنان اولاً بستگی به شمار جمعيت در مراسم خواهد داشت و ثانياً بستگی به اين خواهد داشت که جمعيت در چه شرايطی قرار گرفته باشد.»
وی بر اين باور است که مطالباتی فراتر از آنچه در روزهای پس از انتخابات ابراز شده بود، مطرح نخواهد شد و بيشتر بر روی اعاده آرای مردم متمرکز خواهد بود.
با اين همه، سايت موج آزادی، نزديک به اصلاح‌طلبان، گزارش داده است که دولت و نهادهای خاص برای جلوگيری از حضور حاميان ميرحسين تدارک‌های گسترده‌ای ديده‌اند.
اين سايت در گزارش خود که هنوز مورد تأييد منابع ديگر قرار نگرفته، نوشته است که برخی نيروها «... قرار است به طور منظم در ده صف ابتدايی پس از محوطه ويژه تحت کنترل حضور يابند و با شعار مرگ بر ضد ولايت فقيه و الله اکبرهای بی‌موقع، سخنان اکبر هاشمی رفسنجانی را تحت‌الشعاع قرار دهند.»
البته سايت رجا نيوز، هوادار محمود احمدی‌نژاد، خواستار واکنش نمازگزاران به سخنان احتمالاً انتقادی هاشمی شد و دليل اين درخواست را «مواضع هاشمی رفسنجانی در جريان انتخابات رياست جمهوری و نامه‌نگاری خارج از چارچوب وی با رهبر معظم انقلاب» دانست.
همچنين سايت اينترنتی روزنامه دولت، روزنامه ايران پيش‌بينی کرد که «اعتراضات احتمالی» در نماز جمعه اين هفته روی می‌دهد و در اين زمينه به سابقه «اعتراض نمازگزاران جمعه تهران به هاشمی رفسنجانی در دهه ۷۰ و در ماجرای حمايت وی از غلامحسين کرباسچی» اشاره کرد.
در اين حال، حسين شريعتمداری، مدير مسئول روزنامه کيهان، در مقاله روز پنجشنبه خود از «جمعيت» خواست شعارهای قاطع و بلند با مضمون پيروی کامل از آيت‌الله خامنه‌ای سر بدهند.
روزنامه کيهان نيز به نقل از آنچه «خبر موثق» ناميد، نوشت: افرادی با ظاهر حزب‌اللهی می‌‌خواهند نمازجمعه را به هم بريزند و درگيری ايجاد کنند.
آقای کشتگر در اين زمينه گفت: «همان نيرويی که کودتای انتخاباتی را طراحی و اجرا کرد، احتمالاً از چماقداران استفاده خواهد کرد تا مردم را تهديد کند و حتی اغتشاش و بی‌نظمی ايجاد کند و مسئوليت آن را متوجه مردم و اصلاح‌طلبان کند، اما من مطمئنم که آنان در ميان امواج عظيم مردم شرکت‌کننده در نماز جمعه اين هفته غرق خواهند شد.»
