ابهام در وصول «۱۰۰ میلیون دلار» ایران خودرو از کشورهای خارجی

طی سال‌های گذشته، اوکراین، گرجستان و جمهوری آذربایجان از مشتریان عمده محصولات شرکت ایران خودرو بودند، اما به گفته نماینده شرکت بیمه‌کننده صادرات خودرو ایران به اوکراین، تکلیف وصول پول ۹ هزار خودروی ایرانی به مبلغ ۱۰۰ میلیون دلار طی سال‌های ۲۰۰۷ تا ۲۰۱۰ به این سه کشور هنوز مشخص نیست.

اوایل سال ۸۹ برای نخستین بار رسانه‌های ایران از عدم پرداخت پول خودروهای صادراتی ایران به جمهوری آذربایجان خبر داده بودند.

خبرگزاری مهر ۲۳ اردیبهشت ماه‌‌ همان سال با استناد به گفته‌های یاسر سیف وند قائم مقام معاون صادرات ایران خودرو گزارش داد که «به رغم حسن نیت ایران خودرو برای تامین نیازهای ناوگان حمل و نقل جمهوری آذربایجان و راه‌اندازی پایگاه تولید سمند در این کشور در دو سال اخیر شرکت‌های طرف قرار داد ایران خودرو از تعهدات خود شانه خالی کردند».

اشاره وی به پایگاه تولید سمند، کارخانه مونتاژ سمند ایران در شهر شاماخی آذربایجان است که هم‌اکنون بیش از دو سال است که تعطیل شده است.

خبرگزاری مهر ۲۱ مهرماه امسال گزارش داد که یک هیات تجاری ایران قرار است در آینده نزدیک به گرجستان و جمهوری آذربایجان سفر کند، اما توضیحی درباره جزئیات هدف این سفر‌ها و مذاکرات پیش رو داده نشده است.

نماینده بیمه شرکت ایرانی در قفقاز که بیمه نامه شرکت ایران خودرو و طرف قراردادهای آن در اوکراین را تنظیم کرده است در گفت‌وگو با رادیو فردا گفت که مشکل عدم بازپرداخت خودروهای صادراتی ایران خودرو فقط مختص به جمهوری آذربایجان نیست و همین مشکل در گرجستان و اوکراین نیز لاینحل مانده است.

وی که نخواست نامی از وی برده شود، می‌گوید که به عنوان نمونه طی سال‌های ۲۰۰۷ تا ۲۰۱۰ تنها ۶ درصد از پول کل خودروهای صادراتی ایران خودرو به اوکراین آنهم به عنوان مبلغ پیش پرداخت وصول شده است.

به گفته وی مبلغ پرداخت‌های وصول نشده از بابت صادرات خودرو به این سه کشور نزدیک به ۱۰۰ میلیون دلار است و قرار است نمایندگانی از ایران خودرو به زودی به سه کشور یاد شده اعزام شوند تا موضوع را بررسی کنند.

وی می‌گوید که پیشتر، به رغم دوبار سفر (بهمن) وکیلی مدیر عامل فعلی بانک توسعه صادرات و مدیران صندوق ضمانت صادرات، مطالبات ایران خودرو وصول نشده است.

در همین زمینه بر اساس بخشی از اسناد قرارداد صادرات ایران خودرو که به رویت رادیو فردا رسیده است، شرکت آذیکد Azikd (شرکتی که ١٠٠٪ سهام ان متعلق به ایران خودرو دیزل ایران است و در جمهوری اذربایجان به ثبت رسیده) از سال ۲۰۰۷ تا ۲۰۱۰ به عنوان نماینده تام الاختیار ایران خودرو اقدام به فروش ۵۰۰۰ خودرو به جمهوری آذربایجان و ۳۶۶۹ خودرو به اوکراین کرده است.

به گفته نماینده شرکت بیمه ایرانی در قفقاز، «حدود ۵۰۰ دستگاه خودروی سمند نیز از طریق شرکت آزیکد به کشور گرجستان صادر گردیده است که نه تنها قراردادی بابت باز پرداخت وجود ندارد، بلکه تاکنون حتی یک دلار به کشورمان (ایران) باز گردانده نشده است».

این منبع آگاه درباره صادرات خودرو به جمهوری آذربایجان می‌گوید که «در ازای صادرات خودرو، املاکی (در جمهوری آذربایجان) به بانک توصعه صادرات و صندوق ضمانت صادرات (ایران) بعنوان رهن سپرده شده بود که تاکنون آن املاک نه تنها به تملک بانک توسعه صادرات و صندوق ضمانت صادرات در نیامده‌اند، بلکه در این مدت به فروش رفته‌اند».

شرکت طرف قرارداد ایران خودرو در جمهوری آذربایجان، شرکت «الیت» بود که متعلق به علی اوسن شهروند ترکیه است و این شرکت چند ماه قبل مصادره شده است.

رسانه‌های بین‌المللی، از جمله بی‌بی سی انگلیسی، اواسط ژوئن سال جاری از بازداشت وی در اسپانیا به اتهام پولشویی برای رئیس جمهوری سابق مصر، حسنی مبارک خبر دادند.

این منبع همچنین گفت که، ارزش تقریبی خودروهای صادراتی ایران خودرو به اوکراین نیز ۴۰ میلیون دلار بوده که تنها ۶ درصد از ارزش آن به حساب ایران خودرو در لندن واریز گردیده است.

یکی از اسناد رویت شده نشان می‌دهد که «تعداد ۲۵۰۰ دستگاه از خوردوهای صادراتی ایران به اوکراین از طرف یکی از شرکت‌های بیمه ایرانی بیمه شده است و به علت عدم شکایت ایران خودرو تا وقت اعتبار بیمه نامه در تاریخ سوم خرداد سال جاری، مدت آن منقضی و از اعتبار ساقط شده است».

شرکت طرف قرارداد ایران خودرو در اوکراین، شرکت «ویکتور فاینانس» بوده است.
این منبع ایرانی گفت که شواهد حاکی است که در جریان صادرات بیش از ۹۰۰۰ خودرو «اقداماتی برای سند سازی جعلی و پوشاندن اسناد انجام شده است».