شاهین بشیری- واکنش‌ها و ابراز نگرانی‌ها در کشورهای عربی خلیج فارس به مذاکرات اتمی ایران و کشورهای پنج بعلاوه یک همچنان ادامه دارد. علیرضا نوری‌زاده، روزنامه‌نگار و تحلیلگر سیاسی ساکن لندن، به پرسش‌های رادیو فردا در این زمینه پاسخ داده است.
دلیل نگرانی کشورهای عرب خلیج فارس از پیشرفت مذاکرات هسته‌ای ایران چیست؟
علیرضا نوری‌زاده: «از نظر کشورهای عربی به ویژه کشورهای حاشیه خلیج فارس، صرف اینکه جمهوری اسلامی از آن استراتژی همیشگی که همانا مقابله با ایالات متحده باشد، دست کشیده و آماده شده است تا با آقای جان کری وزیر خارجه آمریکا، چهارساعت بنشیند و گفت‌و‌گو کند، نگران کننده است. در واقع می‌خواهم بگویم که سعودی‌ها، اماراتی‌ها، بحرینی‌ها و تا حدودی کویتی‌ها از مدت‌ها پیش با بدگمانی به رفتارهای دولت اوباما و ارتباطات دولت او با جمهوری اسلامی نگاه می‌کردند. آنها بر این باور بودند که آمریکایی‌ها در زمان آقای اوباما، عراق را در سینی طلا به جمهوری اسلامی تقدیم کرد و بعد انتقادهایی که دولت آمریکا از بحرین می‌کند به سود و هماهنگ با انتقادهایی است که جمهوری اسلامی از این کشور می‌کند. چرا در مورد سوریه، ایالات متحده آمریکا به همین سادگی، فقط با تاکید بر مساله اتمی همه این مداخلات را فراموش کرده است؟ فردا اگر جمهوری اسلامی حمایت خود را از حوثی‌های یمن توسعه داد و این‌ها به مرزهای عربستان رسیدند و مشکل ایجاد کردند، آیا دولت آمریکا جانب ایران را خواهد گرفت یا جانب عربستان را؟ این‌ها همه به نشانه نارضایتی سعودی‌ها و کشورهای حاشیه خلیج فارس از روند گفت‌و‌گو‌ها و نزدیک‌تر شدن جمهوری اسلامی به آمریکاست. این است که می‌توان گفت این مساله فقط باعث نگرانی اسرائیل نیست، بلکه همسایگان ایران در خلیج فارس نیز به همان نسبت نگران هستند.»
روزنامه سعودی عکاظ، در گزارشی که روز یکشنبه، ۱۹ آبان، منتشر کرد با اشاره به سفر یوکیا آمانو، مدیر کل آژانس بین المللی انرژی اتمی به ایران و مذاکرات ژنو نوشت: همه نشانه‌ها تایید می‌کند که نظام ایران در پی دستیابی به جنگ افزارهای اتمی است یا اینکه می‌خواهد در برنامه هسته‌ای خود به سطحی از پیشرفت برسد که توازن قوای نظامی در منطقه به ویژه در منطقه خلیج فارس که منبع انرژی و ثقل سیاسی و اقتصادی منطقه‌ای و بین المللی است، برهم زده شود.
اما چنان که مساله توازن نظامی در منطقه موجب نگرانی کشورهای عربی خلیج فارس شده باشد. این کشور‌ها چه واکنشی نسان خواهند داد و نقش کشورهایی چون پاکستان و فرانسه در این میان چگونه خواهد بود؟
علیرضا نوری‌زاده : «به دو نکته باید توجه داشت، نکته اول این است که تا پایان سال ۲۰۰۰ میلادی یگانه منبع تسلیحاتی عربستان سعودی و بسیاری از کشورهای منطقه آمریکا بود و بعد که رژیم عراق سرنگون شد این تکیه کردن بر تکنولوژی آمریکا و تا حدی بریتانیا رو به اوج گرفت، ولی در این میان فرانسوی‌ها پیدا شدند و به ویژه قراردادی که با امارات داشتند. دادن پایگاه دریایی به فرانسوی‌ها، حضور ناوگان فرانسه در خلیج فارس و پیمان دفاع مشترک که امضا کردند، پای فرانسه را بیشتر و بیشتر به منطقه کشاند. این است که ما شاهد عقد قراردادهای متعدد بین کشورهای حاشیه خلیج فارس با فرانسه، چین و به زودی با روسیه خواهیم بود. اما در مورد نکته دوم باید بگویم که عربستان بخش عمده‌ای از هزینه تلاش‌های پاکستان برای داشتن یک زرادخانه اتمی را پرداخت کرده است، پس بعید نیست اگر سعودی‌ها احساس کنند جمهوری اسلامی سلاح هسته‌ای دارد یا در آستانه درست کردن سلاح هسته‌ای است، در آن صورت از پاکستان اسلحه اتمی بخرند.»
دلیل نگرانی کشورهای عرب خلیج فارس از پیشرفت مذاکرات هسته‌ای ایران چیست؟
علیرضا نوری‌زاده: «از نظر کشورهای عربی به ویژه کشورهای حاشیه خلیج فارس، صرف اینکه جمهوری اسلامی از آن استراتژی همیشگی که همانا مقابله با ایالات متحده باشد، دست کشیده و آماده شده است تا با آقای جان کری وزیر خارجه آمریکا، چهارساعت بنشیند و گفت‌و‌گو کند، نگران کننده است. در واقع می‌خواهم بگویم که سعودی‌ها، اماراتی‌ها، بحرینی‌ها و تا حدودی کویتی‌ها از مدت‌ها پیش با بدگمانی به رفتارهای دولت اوباما و ارتباطات دولت او با جمهوری اسلامی نگاه می‌کردند. آنها بر این باور بودند که آمریکایی‌ها در زمان آقای اوباما، عراق را در سینی طلا به جمهوری اسلامی تقدیم کرد و بعد انتقادهایی که دولت آمریکا از بحرین می‌کند به سود و هماهنگ با انتقادهایی است که جمهوری اسلامی از این کشور می‌کند. چرا در مورد سوریه، ایالات متحده آمریکا به همین سادگی، فقط با تاکید بر مساله اتمی همه این مداخلات را فراموش کرده است؟ فردا اگر جمهوری اسلامی حمایت خود را از حوثی‌های یمن توسعه داد و این‌ها به مرزهای عربستان رسیدند و مشکل ایجاد کردند، آیا دولت آمریکا جانب ایران را خواهد گرفت یا جانب عربستان را؟ این‌ها همه به نشانه نارضایتی سعودی‌ها و کشورهای حاشیه خلیج فارس از روند گفت‌و‌گو‌ها و نزدیک‌تر شدن جمهوری اسلامی به آمریکاست. این است که می‌توان گفت این مساله فقط باعث نگرانی اسرائیل نیست، بلکه همسایگان ایران در خلیج فارس نیز به همان نسبت نگران هستند.»
روزنامه سعودی عکاظ، در گزارشی که روز یکشنبه، ۱۹ آبان، منتشر کرد با اشاره به سفر یوکیا آمانو، مدیر کل آژانس بین المللی انرژی اتمی به ایران و مذاکرات ژنو نوشت: همه نشانه‌ها تایید می‌کند که نظام ایران در پی دستیابی به جنگ افزارهای اتمی است یا اینکه می‌خواهد در برنامه هسته‌ای خود به سطحی از پیشرفت برسد که توازن قوای نظامی در منطقه به ویژه در منطقه خلیج فارس که منبع انرژی و ثقل سیاسی و اقتصادی منطقه‌ای و بین المللی است، برهم زده شود.
اما چنان که مساله توازن نظامی در منطقه موجب نگرانی کشورهای عربی خلیج فارس شده باشد. این کشور‌ها چه واکنشی نسان خواهند داد و نقش کشورهایی چون پاکستان و فرانسه در این میان چگونه خواهد بود؟
علیرضا نوری‌زاده : «به دو نکته باید توجه داشت، نکته اول این است که تا پایان سال ۲۰۰۰ میلادی یگانه منبع تسلیحاتی عربستان سعودی و بسیاری از کشورهای منطقه آمریکا بود و بعد که رژیم عراق سرنگون شد این تکیه کردن بر تکنولوژی آمریکا و تا حدی بریتانیا رو به اوج گرفت، ولی در این میان فرانسوی‌ها پیدا شدند و به ویژه قراردادی که با امارات داشتند. دادن پایگاه دریایی به فرانسوی‌ها، حضور ناوگان فرانسه در خلیج فارس و پیمان دفاع مشترک که امضا کردند، پای فرانسه را بیشتر و بیشتر به منطقه کشاند. این است که ما شاهد عقد قراردادهای متعدد بین کشورهای حاشیه خلیج فارس با فرانسه، چین و به زودی با روسیه خواهیم بود. اما در مورد نکته دوم باید بگویم که عربستان بخش عمده‌ای از هزینه تلاش‌های پاکستان برای داشتن یک زرادخانه اتمی را پرداخت کرده است، پس بعید نیست اگر سعودی‌ها احساس کنند جمهوری اسلامی سلاح هسته‌ای دارد یا در آستانه درست کردن سلاح هسته‌ای است، در آن صورت از پاکستان اسلحه اتمی بخرند.»
