در شرایطی که ترکیه به شدت درگیر بحران‌های سیاسی داخلی و خارجی است، فضای اجتماعی این کشور نیز در چند روز اخیر دچار تب و تاب ناشی از اظهارات حیرت‌برانگیز امینه اردوغان همسر رئیس جمهوری این کشور رجب طیب اردوغان شده است.
در جریان برگزاری برنامه «نقش مادران سلاطین در تاریخ» که از سوی امینه اردوغان و با حمایت وزارت شهرسازی و محیط و همچنین اداره کل اسناد و املاک در نهم ماه مارس در شهر آنکارا برگزار شده بود، خانم امینه اردوغان در سخنرانی خود حرمسراهای دوران پادشاهان عثمانی را به عنوان مکتب معرفی کرد.
وی با اشاره به اینکه تأثیرات رفتاری و نقش زنان در طول ۶ قرن در تاریخ حاکمیت سلاطین عثمانی می‌تواند برای زنان امروزی نقش الگو و الهام را بازی کند حرمسرای دوران عثمانی را برای اعضای خاندان به عنوان مدرسه و مکتب تلقی کرد که در آن مکان زنان حاضر در حرمسرای عثمانی علاوه از تأمین نیازهای پادشاهان به فراگیری کارهای شایسته زنان مانند ملیله دوزی، سوزن دوزی و … مشغول می‌شده‌اند.
مهم‌ترین نکته‌ای که خانم اردوغان در این سخنرانی اشاره کرده است اینکه شرق‌شناسان زنان حرمسرا را عوامل عیش و عشرت پادشاهان عثمانی نشان داده و پادشاهان عثمانی را انسان هایی مبتلاء به شهوت معرفی کرده‌اند.
به عقیده خانم اردوغان، زنان حاضر در حرمسرا وظیفه اصلی شان رفع نیازهای شاهان و خانه داری بوده است و وظیفه زنان امروزی را نیز بدین گونه توصیف کرده است.
اظهارات امینه اردوغان در شرایطی بیان شده است که از چندی پیش برخی از اساتید الهیات دانشگاه های دولتی ترکیه مانند نورالدین ییلدیز، جبلی احمد هوجا، هدایت شفکتلی توکسال، علیرضا دمیرجان، عبدالقادر اتوز، علی بولاچ و … نیز حملات خودشان را علیه نقش زنان آغاز کرده و در اظهارات رسانه‌ای و یا وعظ‌های خودشان پیوسته از بیهوده بودن نقش زنان در مشارکت‌های اجتماعی سخن گفته‌اند. به عقیده آنان خشونت بر علیه زنان از سوی مردان به جهت عدم انجام وظایف زنان نسبت به خانه و شوهر و یا تضعیف شدن پایه‌های زندگی مشترک بوده است و اگر زنان جایگاه خودشان را در خانه باز یافته و به کار پرستاری و شوهرداری ادامه دهند، بسیاری از مشکلات حل خواهد شد.
اظهارات خانم امینه اردوغان موجب واکنش‌های شدیدی از سوی جمعیت‌های زنان و نمایندگان زن در مجلس ترکیه شده است. به طوری که خانم یاسمین اونئی جانکورتاران، معاون رئیس حزب جمهوری خلق ترکیه، در واکنش تندی نسبت به گفته‌های امینه اردوغان در کنفرانس مطبوعاتی اظهار داشته است که: «دیگر به نقطه‌ای از تاریخ سیاسی- اجتماعی ترکیه رسیده‌ایم که نقطه پایان تلقی می‌شود. اظهارات وی منطبق با فرهنگ ما نیست. چگونه است که همسر رئیس جمهوری از فرهنگ بیزانس سخن می‌گوید و مورد مدافعه قرار می‌دهد. اظهارات ایشان ناشی از عدم کارکرد عقل نیست، بلکه نشانه انجماد فکری اوست.»
در همین حال خانم جانکورتاران تأکید کرده است که زنان موجود در حرمسراهای پادشاهان عثمانی از سرزمین‌های تحت تصرف به اسارت گرفته شده و از خانه و کاشانه‌شان جدا گشته و به پادشاهان هدیه می‌شده‌اند. پادشاهان عثمانی در طول مدت نگهداری زنان جاریه در حرمسرا نه تنها اندام و جسم زنان را تصاحب می‌کردند، بلکه در کنار آن با تهدید و مسدود کردن راه‌های امید به زندگی و بازگشت، ذهن و فکر زنان را نیز اسیر می‌کرده‌اند.
پیش‌تر رجب طیب اردوغان در نخستین همایش بین‌المللی زن و عدالت نیز بیان داشته بود که دفاع از حقوق تساوی میان زن و مرد مغایر با فطرت در آفرینش است. در همین حال محمت شیمشک، وزیر اقتصاد ترکیه نیز دلیل بیکاری در ترکیه و عدم امکان اشتغال مردان را به حضور زنان در عرصه‌های مختلف اجتماعی- اقتصادی دانسته و اعلام داشته بود که اگر زنان به وظایف اصلی خود عمل نموده و با کمترین میزان دستمزد مشغول نشوند، مردان جای آنان را گرفته و زنان می‌توانند بدین وسیله تأثیر مثبت در مشارکت‌های لازم در حل بحران بیکاری داشته باشند.
مشابه همین دیدگاه را ملیح گوگچک، رئیس شهرداری کلانشهر آنکارا، نیز دلایل تجاوز و یا هتک حرمت به زنان را در اشتغال آنان در بیرون از خانه دانسته بود.
شگفت‌آور‌ترین اظهارات در خصوص حقوق زنان زمانی در رسانه‌های ترکیه مطرح شد که صفر اوستون، نماینده حزب عدالت و توسعه، در انتقاد از سقط جنین بیان داشت و گفت: «تجاوزگر به ناموس از زنی که مورد تجاوز قرار گرفته و جنین خود را سقط می‌کند، بسیار معصوم‌تر است!»
با اظهارات اخیر خانم امینه اردوغان تیر انتقادات به سوی حزب عدالت و توسعه نشانه گرفته شده است. زیرا سلسله دیدگاه های مسئولان سیاسی ترکیه منتسب به حزب عدالت و توسعه نشان از ذهنیت تغییر ساختار اجتماعی با القائات فرهنگی دارد. این در حالی است که بنابه اظهار نظر کار‌شناسان ترکیه، علیرغم تأکیدات مسئولان سیاسی کشور ترکیه به اصول اخلاقی و استفاده از ابزارهای کنترل اجتماعی در جلوگیری از معضلات جامعه، متأسفانه میزان شدت و خشونت بر علیه زنان ۱۴۰۰% در طول ۱۲ سال اقتدار حزب عدالت و توسعه افزایش یافته است. مورد تجاوز قرار گرفتن و کشته شدن اوزگه جان آصلان دختر دانشجویی که در هنگام بازگشت به خوابگاه در شهر مرسین به توسط راننده مینی بوس جانش را از دست داده بود، نمونه بارزی از این بحران است.
بنابه آماری که انجمن حقوق بشر در ترکیه اعلام داشته است، ۳۸% زنان در ترکیه مورد آزار و اذیت جنسی قرار گرفته و در هر ۴ ساعت یک زن مورد تجاوز قرار می‌گیرد. همین منبع اشاره دارد که تنها در سال ۲۰۱۵ میلادی ۲۹۴ زن به دلیل خشونتهای مردان جانشان را از دست داده‌اند. در همین حال ۸۴% از زنان و دختران نیز به دلیل ترس از خانواده حوادث تجربه شده را بیان نداشته‌اند. (روزنامه ملیت، بخش گوندم- ۱۷ فوریه ۲۰۱۶)
.....................................................................................................
نظر نویسنده بازتاب دیدگاه رادیو فردا نیست.
