«تلاش ایران برای اطمینان بخشی به کشورهای منطقه پس از توافق هسته‌ای» وصفی است که بیشتر رسانه‌های عربی از سفر محمد جواد ظریف، وزیر خارجه ایران، به برخی کشورهای عربی منطقه داده‌اند؛ سفری که از کویت آغاز شد.
پس از توافق هسته‌ای میان ایران و گروه ۱+۵، کشورهای عربی شورای همکاری خلیج فارس هرکدام در بیانیه‌ها و پیام‌های جداگانه‌ای، از این توافق با لحن‌های متفاوت، استقبال کردند. اما یک «ابراز امیدواری» در میان تمام این بیانیه‌ها و پیام‌ها مشترک بود و آن کمک توافق به تلاش‌ها برای ایجاد ثبات و امنیت در منطقه است.
بیانیه وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران پیش از سفر ظریف به کویت، قطر و عراق، از دید رسانه‌های عربی دور نمانده است. در این بیانیه تهران بر حمایت از هم‌پیمانانش در عراق و سوریه برای جنگ با گروه «داعش» تاکید کرده است.
حمایت ایران از «هم‌پیمانانش» یکی از مسائلی است که طی روزهای اخیر و پس از صحبت‌های آیت‌الله خامنه‌ای رهبر جمهوری اسلامی ایران در عید فطر، در برخی کشورهای عربی جنجال‌آفرین شد.
رهبر ایران با اشاره به توافق هسته‌ای گفته بود: «چه متن تهیه شده پس از طی روند قانونی داخل کشور، تصویب شود چه نشود، ملت ایران از حمایت ملت مظلوم فلسطین، یمن، بحرین و ملت و دولت‌های سوریه و عراق و مجاهدان صادق لبنان و فلسطین دست بر نمی‌دارد».
این سخنان اعتراض‌هایی را در پی داشت از جمله در بحرین که وزیر امور خارجه آن «هرگونه دخالت ایران را در امور داخل بحرین» را محکوم می‌کند. او تهران را به «اشاعه مواضع ستیزه‌جویانه، راه‌اندازی حملات رسانه‌ای گمراه‌کننده و قاچاق مواد منفجره، اسلحه و مهمات به بحرین و علاوه بر آن، راه‌اندازی اردوگاه‌هایی برای آموزش تروریست‌ها» متهم کرد.
گفت‌وگوی منطقه‌ای با ایران
در گزارش‌های رسانه‌های عربی از سفر ظریف، تلاش شده به سخنان او درباره سیاست‌های ایران در منطقه پس از توافق هسته‌ای توجه شود؛ مسئله‌ای که نگاه نگران برخی از کشورهای عربی را به خود جلب کرده است.
در روزهای اخیر، شماری از رسانه‌ها در تحلیل‌های خود، از افزایش درآمدهای ایران پس از لغو تحریم‌ها و در نتیجه، افزایش کمک‌هایش به گروه‌های متحدش در منطقه سخن گفته‌اند.
روزنامه لبنانی السفیر به «لهجه اطمینان‌بخش» ظریف در دیدارش با مقام‌های کویتی اشاره کرده که در آن بر اولویت «مبارزه با تروریسم»، «کنار گذاشتن اختلاف‌ها» و «آمادگی تهران برای گشودن درهای خود برای همه کشورهای منطقه» تاکید کرده است.
در حالی که خبرگزاری دولتی کویت، هیچ نقل قول رسمی از مسئولان کویتی که با ظریف دیدار کرده‌اند، منتشر نکرده، اما سایت کویتی «العهد» به نقل از صباح الخالد الصباح، وزیر امور خارجه این کشور، گزارش داده که در مذاکرات دو جانبه بر تمایل کشورش برای «توسعه همکاری فراگیر با جمهوری اسلامی ایران» تاکید کرده است.
بنا بر این گزارش الصباح افزود که «همه کشورهای منطقه بر ضرورت آغاز هرچه سریع‌تر گفت‌وگوی فراگیر منطقه‌ای با ایران» توافق نظر دارند چراکه ایران «کشوری مهم و تاثیر گذار در منطقه است».
وزیر امور خارجه کویت ادامه داده است: «در حالی که ما گفت‌وگو و تعامل با بسیاری از کشورها و سازمان‌های منطقه‌ای و بین‌المللی در زمینه‌های مختلف داریم، چرا چنین گفت‌وگو و همکاری با ایران نداشته باشیم».
تکرار تجربه مذاکرات با گروه ۱+۵
شبکه خبری الجزیره نیز به نقل از منابع کویتی گزارش داده است که ظریف خواستار کمک کویت برای گردهم آوردن کشورهای شورای همکاری خلیج فارس (عربستان سعودی، کویت، قطر، امارات متحده عربی، بحرین و عمان) با ایران برای بهبود روابط شده است.
این گزارش افزوده است که ایران خواهان تکرار تجربه مذاکرات با گروه ۱+۵ که طی آن به توافق هسته‌ای دست یافت، با شش کشور عضو شورای همکاری خلیج فارس است.
وزرای امور خارجه ایران و کویت، کنفرانس خبری مشترک برگزار نکردند. اما ظریف در محل سفارت ایران کنفرانسی خبری برگزار کرد که بازتاب‌های متفاوتی داشت. از جمله بخشی از سخنانش که در آن بر ضرورت «تغییر سیاست برخی کشورهایی که در مسیر تنش و جنگ پیش می‌روند» تاکید کرده، تفسیرهایی در پی داشته است. روزنامه‌های السفیر و شبکه الحره، در گزارش‌های خود منظور آقای ظریف را در این سخنان، عربستان سعودی دانسته‌اند.
شبکه خبری العربیه در گزارشی در سایت خود، این سخنان ظریف را «تهدید برخی کشورهای همسایه» توصیف کرده است.
ظریف: به ایران در مبارزه با تروریسم بپیوندید
ایستگاه دوم ظریف، قطر بود که در آن با شیخ تمیم بن حمد آل ثانی امیر این کشور دیدار و گفت‌وگو کرد.
شبکه الجزیره گزارش داده است که ظریف در این دیدار، امیر قطر را در جریان جزییات توافق هسته‌ای قرار داد. او همچنین خواستار پوستن کشورهای منطقه به ایران در «مبارزه با تروریسم» شد.
خبرگزاری رسمی قطر نیز گزارش داده است که ظریف، نامه‌ای از حسن روحانی رئیس جمهوری ایران تسلیم شیخ تمیم بین حمد آل ثانی کرد و با او درباره روابط دوجانبه، راه‌های توسعه آنها و علاوه بر آن تحولات منطقه، گفت‌وگو کرد.
بنابراین گزارش، ظرف در این دیدار تاکید کرد که ایران به ارائه کمک‌های خود به منظور مقابله با «تروریسم و تندروی در منطقه»ادامه خواهد داد. او همچنین با همتای قطری خود در دوحه دیدار جداگانه‌ای داشت.
الجبیر در قطر پیش از ظریف
روزنامه الحیات در سایت خود نوشته است که پیش از سفر طریف به قطر، عادل الجبیر وزیر امور خارجه سعودی، به طور ناگهانی به دوحه رفت و با مقام‌های قطری بر سر «روابط دو جانبه و راه‌های توسعه آن و برخی مسائل مورد اهتمام مشترک به ويژه در سایه تحولات منطقه‌ای و بین‌المللی اخیر» گفت‌وگو کرد.
این روزنامه، سفر الجبیر به قطر را به دلیل این‌که ساعاتی پیش از سفر ظریف صورت می‌گیرد دارای «اهمیتی دو چندان» دانسته و افزوده است: «ناظران می‌گویند که هدف اصلی سفر منطقه‌ای ظریف، اطمینان‌بخشی به کشورهای خلیج (فارس) از پیامدهای توافق ایران و گروه ۱+۵ است... چرا که کشورهای خلیجی نگران هستند توافق هسته‌ای، ایرانی‌ها را به افزایش دخالت‌هایشان در منطقه تشویق کند، دخالتی که در کشورهایی همچون سوریه، لبنان، یمن و عراق در حال روی دادن است.»
در هر حال ظریف پس از دو کشور عضو شورای همکاری خلیج فارس به عراق رفت. پیش از این سفر، ابراهیم جعفری وزیر امور خارجه عراق در توییتر خود نوشت که «توافق هسته‌ای ایران و امنیت» در صدر مذاکرات ظریف با مقام‌های عراقی خواهد بود.
