پاپ فرانسیس، چهارمین پاپ تاریخ است که پایش را در ترکیه گذاشته است. پیش از او پاپ بندیکت در سال ۲۰۰۶، پاپ ژان پل دوم در سال ۱۹۷۹ و پاپ پل ششم در سال ۱۹۶۷ میلادی به این کشور سفر کردند و هر کدام از این سفرها، نقطه‌عطفی جدید را در روابط مسیحیان و مسلمانان رقم زد.
حالا نوبت پاپ فرانسیس است. او زمانی به ترکیه سفر کرده که مسیحیان در برخی کشورهای اسلامی، بیش از هر زمان دیگری تحت فشارند و ظهور پدیده‌‌ای مانند گروه «خلافت اسلامی»، زندگی آنها را زیر و رو کرده است.
پاپ هم در این سفر که از روز جمعه آغاز شد و تا روز یکشنبه ادامه خواهد داشت، بیش از هر چیز ابتدا حملات شبه‌نظامیان گروه «خلافت اسلامی» را به مسیحیان و دیگر اقلیت‌های مذهبی در عراق و سوریه محکوم کرد.
پاپ همچنین گفت اگرچه برای اقدام نظامی علیه گروه خلافت اسلامی، توجیه کافی وجود دارد، اما راه‌حل برای پایان دادن به بنیادگرایی، یک گفت‌وگوی وسیع‌تر میان مسیحیان، مسلمانان و پیروان دیگر ادیان است؛ موضعی که پاپ فرانسیس بارها بر آن تاکید کرده و اصولا مبلغ افزایش گفت‌وگو میان ادیان مختلف است.
او همچنین در دیدارش با رجب طیب اردوغان در کاخ ریاست جمهوری نوساز ترکیه، از اقدامات این کشور برای پناه دادن به آورگان سوری تقدیر کرد.
این دومین سفر پاپ به خاورمیانه در سال جاری میلادی است. در نخستین سفر او شبی را در اردن سپری کرد و از آنجا به مناطق اشغال شده فلسطینی و کشور اسرائیل سفر کرد.
این‌بار اما او کشوری سفر می‌کند که هم در جغرافیای هویت اسلامی در جهان، اهمیت ویژه‌ای دارد و هم در قلب درگیری گروه «خلافت اسلامی»، نامش در کنار ایران و عربستان سعودی مدام شنیده می‌شود.
مصطفی آکیول، نویسنده کتاب پرفروش «اسلام بدون تندروی» که هم‌اکنون ساکن آنکارست، معتقد است که مساله گروه «خلافت اسلامی» یکی از دلایل اصلی سفر اخیر پاپ فرانسیس به ترکیه است. او می‌گوید:
«پاپ قبلی هم در سال ۲۰۰۶ به ترکیه سفر کرد که به نظر من، هدفش – دستکم به شکل نمادین – ایجاد یک گفت‌وگو میان مسلمانان و مسیحیان بود.
بهرحال ترکیه از کشورهای کلیدی دنیای اسلام است. اما علاوه بر این، ترکیه یک اهمیت دیگر هم دارد و آن این است که در همسایگی ترکیه، در عراق و سوریه، جنگ داخلی در حال وقوع است و در نتیجه، یک میلیون و ۶۰۰ هزار آواره به ترکیه پناه آورده‌اند.
من معتقدم که پاپ به ترکیه آمده تا اول از همه به یک کشور اسلامی سفر کرده باشد و دیگر اینکه از جنگ‌زده‌ها و پناهنده‌ها و مردم عراق و سوریه که شامل مسیحیان این کشورها می‌شود نیز حمایت کند.مصطفی آکیول
به همین دلیل من معتقدم که پاپ به ترکیه آمده تا اول از همه به یک کشور اسلامی سفر کرده باشد و دیگر اینکه از جنگ‌زده‌ها و پناهنده‌ها و مردم عراق و سوریه که شامل مسیحیان این کشورها می‌شود نیز حمایت کند.
به ویژه اینکه مسیحیان در این منطقه از سویی توسط رژیمی مانند رژیم ستمگر بشار اسد تحت فشارند از سوی دیگر، گروهی مانند خلافت اسلامی، به اسم اسلام به آنها فشار وارد می‌کند. ترکیه با هر دوی اینها – هم دیکتاتوری و هم بنیادگرایی اسلامی – مخالف است و از این نظر، میان نظر ترکیه و پاپ، توافق نظر وجود دارد.»
پاپ روز جمعه به آرامگاه مصطفی کمال آتاتورک، بنیانگذار این کشور رفت و به او ادای احترام کرد.
به گزارش خبرگزاری آسوشیتدپرس، او در کتاب یادبود آرامگاه آتاتورک چنین نوشت: «آرزو می‌کنم ترکیه که به شکل طبیعی، پلی است میان دو قاره، تنها یک نقطه اتصال نباشد، بلکه محلی باشد که در آن مردان و زنان اقوام گوناگون، با فرهنگها و ادیان مختلف، در کنار هم با تفاهم زندگی کنند.»
اکثریت مطلق جمعیت ترکیه، مسلمانند اما در عین حال، اقلیتی کمتر از یک درصد از شهروندان این کشور، مسیحی‌اند.
مصطفی آکیول می‌گوید، این دومین دلیلی است که موجب شده تا پاپ به ترکیه سفر کند، چرا که به رغم جمعیت اندک مسیحیان ترکیه، رهبر مذهبی آنان در دنیای مسیحیت اهمیتی ویژه دارد.
این نویسنده می‌گوید: «بعد از پاپ، مهترین رهبر مسیحی جهان در استانبول مستقر است؛ اسقف اعظم کلیسای ارتدوکس که رهبری تمامی مسیحیان ارتدوکس شرقی را به عهده دارد. به همین دلیل، سفر پاپ یا هر پاپی از این منظر به استانبول اهمیت می‌یابد که او فرصت پیدا می‌کند با همکاران ارتدوکس و رهبر مسحیان شرقی دیدار کند.»
به بیان دیگر، پاپ فرانسیس که عمده سخنرانی‌های سفر اخیرش را به نزیک کردن مسیحیان و مسلمانان اختصاص داده، در درون جامعه مسیحی نیز در همین سفر فرصت دارد که بار دیگر بر کاستن اختلافات کاتولیک‌ها با ارتدوکس‌ها تاکید کند؛ تلاشی که او پیشتر آن را آغاز کرده و در دوره کوتاه تصدی عالی‌ترین مقام کلیسای کاتولیک، با رهبر ارتدوکس‌های جهان دیدار کرده است.
او هر چند که بر سر موضوعاتی مانند حقوق همجنسگرایان یا سقط جنین با مخالفتهای سرسختانه روحانیون محافظه‌کار کلیسای کاتولیک روبه رو است، اما در جریان رفتار آشتی‌جویانه با پیروان دیگر ادیان و مذاهب (چه یهودیان و مسلمانان و چه دیگر گروههای مسیحی)، اختیارات قابل توجهی دارد؛ اختیاراتی که پاپ فرانسیس آنها را با سفرهای خبرسازش به خاورمیانه، به ابتکاراتی عمل‌گرایانه پیوند زده و به این امید دامن زده که بتواند در امر گفت‌وگوی میان ادیان، دستاوردهای قابل‌توجهی به دست آورد.
