نلسون ماندلا، رهبر جنبش آزادی‌خواهی و برابری نژادی در آفريقای جنوبی، به علت بيماری ريوی در سن ۹۵ سالگی در خانه خود در گذشت.
نلسون ماندلا، نخستين رئيس جمهور سياهپوست آفريقای جنوبی، در هشتم ژوئن به علت عفونت ريوی در بيمارستان بستری شده بود. او پس از سه ماه بستری بودن به خانه منتقل شد و در خانه خود تحت مراقبت بود.
به دنبال درگذشت آقای ماندلا٬ جيکوب زوما، رئيس جمهوری آفريقای جنوبی گفت: «کشور ما بزرگترین فرزند خود را از دست داده است و مردم ما یک پدر را.»
او افزود: «آنچه نلسون ماندلا را مرد بزرگی می‌کرد٬ دقیقا همان چیزی بود که از او یک انسان ساخته بود. ما در او آن‌چیزی را می‌دیدیم که در خود به جست‌و‌جویش هستیم.»
گزارش تصویری:
زندگی نلسون ماندلا به روایت تصویر
برای حدود سه دهه نلسون ماندلا یکی از مشهورترین زندانیان عقیدتی در سرتاسر جهان بود. حبس طولانی مدت او در جزایر روبن آفریقای جنوبی به اتهام خرابکاری٬ او را به یکی از نمادهای برجسته جنبش ضدآپارتاید تبدیل کرد. ماندلا سال ۱۹۹۰ از زندان آزاد شد و پس از آن به عنوان نخستین رئیس جمهور برآمده از انتخاباتی با حضور تمامی نژادها در آفریقای جنوبی انتخاب شد. وی از سال ۱۹۹۴ تا ۱۹۹۹ در این سمت فعالیت کرد. ماندلا در دوران زندگی‌اش بیش از ۲۵۰ جایزه حقوق بشری از جمله جایزه صلح نوبل را دریافت کرده است.
هزاران نفر در آفریقای جنوبی، در هفته‌های گذشته و پس از آنکه او به بیمارستان انتقال پیدا کرد، برای او که از مشهورترین رهبران دوران معاصر است، نماز و دعا می‌خواندند.
باراک اوباما٬ رئیس جمهور امریکا ساعتی پس از درگذشت نلسون ماندلا٬ در بیانیه‌ای او را نماد جهانی «نبرد برای آزادی و شرافت» دانست و افزود: «او به بیش از آنچه از یک نفر انتظار می‌رود٬ دست یافت.»
آقای اوباما خاطرنشان کرد: «نمی‌توانم زندگی‌ام را بدون در نظرگرفتن ماندلا به عنوان یک سرمشق تصور کنم.»
نلسون روليهلا هلا ماندلا روز هشتم ژوييه ۱۹۱۸ در ترانسکی در آفريقای جنوبی متولد شد.
پدر او، هنری ماندلا، يکی از روسای قبيله تمبو بود. نلسون جوان در دانشگاه‌های « فورت هير» و «ويت واترسند» تحصيل کرد و رد سال ۱۹۴۲ در رشته حقوق فارغ التحصيل شد.
او در سال ۱۹۴۴ به کنگره ملی آفريقا و از سال ۱۹۴۸ به جنبش سياسی و مقاومت در برابر دولت آپارتايد پيوست. ماندلا در سال‌های ۱۹۵۶ و ۱۹۶۱ به اتهام خيانت در دادگاه‌های آفريقای جنوبی محاکمه ولی در نهايت تبرئه شد.
پس از ممنوع شدن فعاليت سياسی کنگره ملی آفريقا در سال ۱۹۶۰ نلسون ماندلا از جمله افرادی بود که طرفدار تاسيس يک بازوی مخفی و نظامی برای اين گروه بودند. رهبری کنگره ملی آفريقا در ماه ژوئن ۱۹۶۱ پيشنهاد نلسون ماندلا را بررسی کرده و تصميم گرفت که کسانی که طرفدار ايده ماندلا برای تاسيس شاخه نظامی و به کارگيری روش‌های خشونت‌آميز هستند، به او بپيوندند و رهبری اين سازمان مانع فعاليت آنها نخواهد شد.
اين طرح سياسی به شکل‌گيری بخش نظامی کنگره ملی آفريقا منجر شد. در سال ۱۹۶۲ نلسون ماندلا دستگير و به پنج سال زندان در اردوگاه‌های کار اجباری محکوم شد. در سال ۱۹۶۳ زمانی که تعداد زيادی از رهبران کنگره ملی آفريقا و گروه شبه‌نظامی وابسته به آن بازداشت شدند نلسون ماندلا نيز در کنار آنها در دادگاه به جرم توطئه برای سرنگونی حکومت آپارتايد محاکمه شد.
دفاعيات او در اين محاکمه در سطح بين‌المللی توجه زيادی به خود جلب کرد. در ماه ژوئن ۱۹۶۴ هشت نفر از متهمان اين پرونده از جمله نسلون ماندلا به حبس ابد محکوم شدند. او از سال ۱۹۶۴ تا ۱۹۸۲ در زندان جزيره روبن در حوالی شهر کيپ تاون زندانی بود و پس از آن به زندان پولزمور منتقل شد.
موقعيت سياسی و شهرت نلسون ماندلا در سال‌های زندان به مرور تحکيم شد. او تمام سال‌های زندان را وقف اهدافی کرد که در اغاز مبارزه سياسی برای خود تعيين کرده بود. در مجموع ۲۷ سال را در زندان سپری کرد.
پس از آزادی از سال ۱۹۹۰ میلادی، ماندلا منشی به دور از خشونت و صلح‌طلبانه در پیش گرفت.
در سال ۱۹۹۱ در جريان اولين کنفرانس سراسری کنگره ملی آفريقا که پس از حدود چهار دهه در خاک آفريقای جنوبی برگزار شد، نلسون ماندلا به عنوان رهبر اين حزب و هم‌رزم هميشگی و ديرينش، اوليور تامبو، به عنوان رئيس تشکيلاتی اين حزب برگزيده شدند. او با دولت آفریقای جنوبی به گفت‌وگو نشست تا کشوری چندتباری و دموکراتیک و از نظر نژادی برابر، پایه‌گذاری شود.
در سال ۱۹۹۳ پس از انتقال مسالمت‌آميز قدرت از رژيم آپارتايد آفريقای جنوبی به احزاب و نمايندگان اکثريت سياهپوست اين کشور، جايزه نوبل به طور مشترک به نلسون ماندلا و اف. دبليو. دکلرک، آخرين نخست وزير دولت سفيد پوست آفريقای جنوبی، اعطا شد.
او از مشهورتین چهره‌های معاصر جهان و از جمله رهبران سیاسی‌ست که در مورد منش و کنش‌اش مقالات، کتاب‌ها و تحقیقات زیادی منتشر شده است.
علاوه بر جایزه نوبل صلح نشان‌های ملی و فراملی زیادی نیز از کشورهای گوناگون دریافت کرده است. از شوروی سابق تا آمریکا، هند، ترکیه، کانادا یا بریتانیا از او با نشان افتخار یا اعطای شهروندی افتخاری تقدیر کرده‌اند.
او از ایران نیز مدال افتخار دریافت کرده است، اما زمانی که قرار بود محمد خاتمی، رئیس‌جمهوری وقت این مدال را به او بدهد و در حالی‌که موج حملات به نشریه‌ها، روزنامه‌نگاران و فعالان اجتماعی و سیاسی بالا گرفته بود، ماندلا به دلیل «مشغله کاری» به تهران سفر نکرد.
نلسون ماندلا چهره‌ای محبوب در میان هنرمندان نیز بود. بسیاری از خوانندگان و موسیقی‌سازان قطعه‌ای را به او تقدیم کرده‌اند.
ماندلا و کنش سیاسی او سوژه فیلم‌های بسیاری نیز بوده است.
نلسون ماندلا سه بار ازدواج کرد، همسر نخست او درگذشت و از همسر دومش به طور رسمی در سال ۱۹۹۶ جدا شد. او همچنین شش کودک و ۱۷ نوه داشت.
