لینک‌های قابلیت دسترسی

خبر فوری
جمعه ۲ آذر ۱۴۰۳ تهران ۱۶:۰۴

یمن، «هنوز مهم‌ترین کشور» برای نشو و نمای القاعده


عبدالرحیم النشیری، طراح حمله به ناو آمریکایی یواس‌اس کول که هم‌چنان در زندان گوآنتانامو به سر ‌می‌برد
عبدالرحیم النشیری، طراح حمله به ناو آمریکایی یواس‌اس کول که هم‌چنان در زندان گوآنتانامو به سر ‌می‌برد
در ماه دسامبر ۲۰۰۱ نیروهای مرزبانی پاکستان ۳۰ نفر از افراد القاعده را در یک گذرگاه کوهستانی بازداشت کردند. این افراد از بمباران کوهستان «تورا بورا»، آخرین پناهگاه بن لادن در افغانستان، گریخته بودند.

پس از تحویل این افراد به آمریکا مشخص شد که این سی نفر جزء حلقه اصلی محافظان اسامه بن لادن بوده‌اند. با گذشت ده سال از آن حوادث هنوز هم به نظر بسیاری از کار‌شناسان، یمن یکی از مراکز اصلی رشد و عضوگیری القاعده است.

شبکه خبری سی‌ان‌ان سپس با استناد به ارزیابی دستگاه‌های امنیتی آمریکا می‌نویسد که در سال‌های دهه ۱۹۹۰ پیوستن به گروه القاعده در یمن کار بسیار ساده‌ای بوده و به همین خاطر پس از افغان‌ها و سعودی‌ها، یمنی‌ها بیشترین تعداد را در این گروه دارند.

این اسناد امنیتی همچنین نشان می‌دهد که محافل و شبکه مذهبی سلفی‌ها در یمن پیوستن به القاعده و اسامه بن لادن را تشویق می‌کرده است. اکثر این افراد بی‌سواد و از لایه‌های فقیر جامعه بوده‌اند.

طبق این اسناد امنیتی که هفته اخیر توسط وب‌سایت افشاگر «ویکی‌لیکس» منتشر شده‌اند، تعداد زیادی از مدارس و بنیادهای مذهبی فعال در یمن به نفع القاعده تبلیغ می‌کرده و زمینه را برای پیوستن افراد به این گروه فراهم می‌کردند. القاعده در خاک یمن مراکز آموزش تروریستی دایر کرده بود و دولت یمن به ندرت در کار این شبکه دخالت می‌کرد. طبق اسناد امنیتی آمریکا برخی از مقامات یمن حتی در مقابل دریافت رشوه مدارک لازم برای سفر این افراد به خارج را جعل و آماده می‌کردند.

شبکه خبری سی‌ان‌ان به نقل از اسناد منتشر شده توسط «ویکی‌لیکس» می‌افزاید که تعدادی از روحانیون و امامان یمنی برای شبکه عضوگیری القاعده پول جمع می‌کردند. تعداد زیادی از افرادی که در یمن عضوگیری شده و آموزش دیده بودند بعد‌ها جزء حلقه اصلی محافظان و ماموران امنیتی بن لادن بودند. اکثر این افراد از نظر سواد یا اشتغال در موقعیت پایینی قرار داشتند و حتی به زحمت می‌توانستند هزینه امرار معاش خانواده خود را تامین کنند.

در بسیاری از موارد عضوگیری و پیوستن به القاعده تحت تاثیر پیوندهای خانوادگی و قبیله‌ای صورت می‌گرفت. برای مثال، برادر یکی از افرادی که در سال ۲۰۰۱ در مرز پاکستان دستگیر شد با گروه دیگری از افراد القاعده که در سال ۱۹۹۸ به ناو جنگی «یو اس اس کول» حمله کردند در ارتباط بوده است.

افرادی که در یمن عضوگیری می‌شدند پس از آموزش به افغانستان اعزام شده و در چهارچوب «تیپ ۵۵ اعراب» علیه گروه‌های رقیب طالبان و ائتلاف شمال می‌جنگیدند. تعدادی از این افراد به مرور به واحدهای محافظ بن لادن پیوستند. طبق اسناد امنیتی آمریکا، بن لادن این افراد را بر اساس میزان اعتماد یا موقعیت آن‌ها در دوره‌های آموزشی جنگ تن به تن انتخاب می‌کرد.

شبکه خبری سی‌ان‌ان» با اشاره به بخش دیگری از اسناد امنیتی آمریکا که توسط ویکی‌لیکس منتشر شده است می‌نویسد تعداد زیادی از اعضای یمنی القاعده به سرعت در سلسله‌مراتب این گروه پیشرفت کرده و برای ماموریت‌های حساس در نقاط مختلف جهان اعزام می‌شدند. به گفته یکی از زندانیان، دلیل این موضوع ساده‌تر بودن امکان سفرهای خارجی برای اتباع یمنی بوده است.

اسناد امنیتی آمریکا که محصول بازجویی‌های بازداشتگاه «گوآنتانامو» است شاید در حال حاضر فقط ارزش تاریخی داشته باشد، چون بخش اعظم اطلاعات آن مربوط به قبل از سال ۲۰۰۱ است. ولی به نظر می‌رسد که یمن هنوز هم یکی از مراکز اصلی رشد و عضوگیری القاعده است.

با وجود آن که نیروهای نظامی یمن از سال گذشته تحت فشار آمریکا مبارزه با شبکه القاعده را در این کشور تشدید کرده‌اند، هنوز هم از نگاه کار‌شناسان امنیتی آمریکا القاعده در یمن نیرومند‌ترین واحد نظامی و عملیاتی را دارد.

شبکه خبری سی‌ان‌ان یادآوری می‌کند که چند تن از افرادی که در سال‌های اخیر قصد بمب‌گذاری در آمریکا یا کشورهای دیگر را داشتند در خاک یمن عضوگیری شده و آموزش دیده‌اند. جنگجویان القاعده طی یک سال گذشته در نبرد با نیروهای دولتی یمن تعداد زیادی از سربازان و ماموران پلیس این کشور را از پای درآورده‌اند.

اسناد «گوآنتانامو» نشان می‌دهد که هنوز هم روند تبلیغ، سازمان‌دهی و عضوگیری القاعده در خاک یمن ادامه دارد. شاید به همین خاطر است که پس از گذشت ده سال هنوز هم یمنی‌ها بیشترین تعداد اسرا را در بازداشتگاه «گوآنتانامو» تشکیل می‌دهند. طبق اسناد امنیتی آمریکا از مجموع ۱۱۲ یمنی که طی ۹ سال اخیر به «گوآنتانامو» فرستاده شده‌اند ۲۳ نفر به کشور خود بازگردانده شده، دو نفر در دوران بازداشت جان خود را از دست داده و حدود ۹۰ نفر هنوز در این زندان هستند.

آمریکا به خوبی می‌داند که بازگرداندن این افراد به خاک یمن در شرایط بی‌ثبات کنونی و ادامه حضور القاعده در خاک این کشور کار سنجیده‌ای نیست.
XS
SM
MD
LG