یک روز پس آنکه اعلام شد سفر محمود احمدی‌نژاد به روسیه برای شرکت در دهمین کنفرانس سران سازمان همکاری شانگهای به تعویق افتاده، رئیس جمهور ایران در روز پایانی اجلاس کاترین بورگ حضور یافت.
تعویق سفر رسمی محمود احمدی‌نژاد به روسیه که خبر آن همزمان با تظاهرات صدها هزار نفر از معترضان به نتایج انتخابات اخیر ریاست جمهوری در تهران اعلام شد، با توجه به شرایط بحرانی کشور تا حدود زیادی قابل توجیه به نظر می‌رسید.
از سوی دیگر، تغییر تصمیم اولیه و شرکت رئیس جمهور ایران در جلسه پایانی کنفرانس نیز می‌تواند به عنوان اقدامی در جهت عادی جلوه دادن اوضاع ملتهب داخلی ایران تعبیر شود.
حضور تعداد چشمگیری از وزیران کابینه، از جمله وزیر دفاع و همچنین گلپایگانی، رئیس دفتر رهبر جمهوری اسلامی در مراسم بدرقه محمود احمدی‌نژاد، حاکی از توجه دولت به این بخش تبلیغاتی سفر یاد شده است.
اگرچه مشارکت ایران به عنوان عضو ناظر در پیمان همکاری‌های شانگهای، تا کنون به گسترش غیرمتعارف و چشمگیر روابط ایران با هیچیک از کشورهای عضو و یا ناظر در پیمان منجر نشده است، در عین حال، دولت کنونی ایران از فرصت برگزاری اجلاس سران کنفرانس همکاری شانگهای، به عنوان وسیله‌ای برای بی‌اثر جلوه دادن انزوای نسبی در روابط خارجی کشور بهره گرفته است.
سازمان همکاری‌های شانگهای سازمانی بین دولتی است که به منظور توسعه همکاری‌های چند جانبه امنیتی در سال ۲۰۰۱ بنیان گذاشته شده.
علاوه بر اعضای اصلی یعنی روسیه، قزاقستان، چین، قرقیزستان، ازبکستان و تاجیکستان مغولستان، جمهوری اسلامی ایران، پاکستان و هند نیز به عنوان عضو ناظر در پیمان یاد شده حضور دارند.
از جمله هدف‌های اعلام شده پیمان همکاری‌های شانگهای، حسن همجواری و مودت مابین کشورهای عضو و و ترغیب آنها برای همکاری‌های مؤثر در زمینه‌های سیاسی، اقتصادی، علمی و فنی و فرهنگی و همچنین تأمین صلح و امنیت جهانی معرفی شده است.
پیش از بروز بحران جاری در صحنه سیاست داخلی ایران، انتظار می‌رفت دیمیتری مدودف، میزبان اجلاس دهم کنفرانس سران، در حاشیه جلسه رسمی، با رئیس جمهور ایران دیدار و پیرامون مسائل مورد علاقه دو کشور با وی به گفت‌وگو بنشیند.
در این صورت موضوع آینده برنامه‌های اتمی ایران، آماده‌سازی نهایی رآکتور اتمی بوشهر برای آغاز به‌کار و همچنین بررسی لیست خریدهای نظامی ایران منجمله، دریافت تجهیزات مربوط به سامانه دفاع موشکی موسوم به اس- ۳۰۰ و طرح مونتاژ هواپیماهای نظامی نوع میگ، می‌توانست در ردیف مهم‌ترین مسائل مورد مذاکره دو طرف قرار گیرد.
با توجه به دیدار قریب‌الوقوع مدودف با اوباما رئیس جمهور آمریکا در مسکو، گفتگوهای رئیس دولت روسیه، که بزرگترین همکار نظامی و شریک سیاسی ایران به شمار می‌رود، با رئیس جمهوری اسلامی، در شرایط دیگری می‌توانست از اهمیت فوق‌العاده برخوردار باشد.
حساسیت بالقوه گفتگوها روسیه و ایران از زمانی مورد توجه بیشتر قرار گرفت که گفته شد روسیه و آمریکا در جهت کاهش سلاح‌های اتمی و موشکی خود به توافق نهایی نزدیک شده‌اند.
بنا بر همین گزارش‌ها همچنین گفته شده که در صورت همراهی روسیه در جهت اعمال فشارهای بیشتر علیه ایران، به علاوه، خودداری مسکو از تحویل سامانه موشکی اس-۳۰۰ به آن کشور، آمریکا آماده خواهد شد که موقتاً از اجرای طرح سپر دفاع موشکی در لهستان و جمهوری چک صرف نظر کند.
اینک با توجه به تحولات بی‌سابقه و فوق‌العاده تأثیرگذار در صحنه سیاست داخلی ایران، انتظار می‌رود، که روسیه نیز، مانند سایر کشورهای بزرگ، در ارتباط با ایران، سیاست صبر و انتظار را تا روشن شدن بیشتر اوضاع، بر سایر گزینه‌ها ترجیح بدهد.
همچنین انتظار می‌رود که رئیس جمهور روسیه در هرحال همتای ایرانی خود را از آخرین نقطه‌نظرهای مسکو در رابطه با تهران مطلع ساخته و او را در جهت همکاری بیشتر با جامعه جهانی و تن دادن به اجرای قطعنامه‌های شورای امنیت مورد تشویق قراردهد.
روسیه هفته قبل به ایران اطلاع داده بود که راه‌اندازی رآکتور بوشهر می‌تواند به دلیل آنچه «مشکلات بانکی» نامیده شده، با تأخیر تازه‌ای روبه‌رو شود.
اگر چه انتظار می‌رفت که سازمان همکاری‌های شانگهای تدریجاً به یک قدرت سیاسی و اقتصادی مهم منطقه‌ای تبدیل شود، با این وجود طی سال‌های اخیر عملاً از حدود یک باشگاه سیاسی منطقه‌ای فراتر نرفته است.
تعویق سفر رسمی محمود احمدی‌نژاد به روسیه که خبر آن همزمان با تظاهرات صدها هزار نفر از معترضان به نتایج انتخابات اخیر ریاست جمهوری در تهران اعلام شد، با توجه به شرایط بحرانی کشور تا حدود زیادی قابل توجیه به نظر می‌رسید.
از سوی دیگر، تغییر تصمیم اولیه و شرکت رئیس جمهور ایران در جلسه پایانی کنفرانس نیز می‌تواند به عنوان اقدامی در جهت عادی جلوه دادن اوضاع ملتهب داخلی ایران تعبیر شود.
حضور تعداد چشمگیری از وزیران کابینه، از جمله وزیر دفاع و همچنین گلپایگانی، رئیس دفتر رهبر جمهوری اسلامی در مراسم بدرقه محمود احمدی‌نژاد، حاکی از توجه دولت به این بخش تبلیغاتی سفر یاد شده است.
اگرچه مشارکت ایران به عنوان عضو ناظر در پیمان همکاری‌های شانگهای، تا کنون به گسترش غیرمتعارف و چشمگیر روابط ایران با هیچیک از کشورهای عضو و یا ناظر در پیمان منجر نشده است، در عین حال، دولت کنونی ایران از فرصت برگزاری اجلاس سران کنفرانس همکاری شانگهای، به عنوان وسیله‌ای برای بی‌اثر جلوه دادن انزوای نسبی در روابط خارجی کشور بهره گرفته است.
سازمان همکاری‌های شانگهای سازمانی بین دولتی است که به منظور توسعه همکاری‌های چند جانبه امنیتی در سال ۲۰۰۱ بنیان گذاشته شده.
علاوه بر اعضای اصلی یعنی روسیه، قزاقستان، چین، قرقیزستان، ازبکستان و تاجیکستان مغولستان، جمهوری اسلامی ایران، پاکستان و هند نیز به عنوان عضو ناظر در پیمان یاد شده حضور دارند.
از جمله هدف‌های اعلام شده پیمان همکاری‌های شانگهای، حسن همجواری و مودت مابین کشورهای عضو و و ترغیب آنها برای همکاری‌های مؤثر در زمینه‌های سیاسی، اقتصادی، علمی و فنی و فرهنگی و همچنین تأمین صلح و امنیت جهانی معرفی شده است.
پیش از بروز بحران جاری در صحنه سیاست داخلی ایران، انتظار می‌رفت دیمیتری مدودف، میزبان اجلاس دهم کنفرانس سران، در حاشیه جلسه رسمی، با رئیس جمهور ایران دیدار و پیرامون مسائل مورد علاقه دو کشور با وی به گفت‌وگو بنشیند.
در این صورت موضوع آینده برنامه‌های اتمی ایران، آماده‌سازی نهایی رآکتور اتمی بوشهر برای آغاز به‌کار و همچنین بررسی لیست خریدهای نظامی ایران منجمله، دریافت تجهیزات مربوط به سامانه دفاع موشکی موسوم به اس- ۳۰۰ و طرح مونتاژ هواپیماهای نظامی نوع میگ، می‌توانست در ردیف مهم‌ترین مسائل مورد مذاکره دو طرف قرار گیرد.
با توجه به دیدار قریب‌الوقوع مدودف با اوباما رئیس جمهور آمریکا در مسکو، گفتگوهای رئیس دولت روسیه، که بزرگترین همکار نظامی و شریک سیاسی ایران به شمار می‌رود، با رئیس جمهوری اسلامی، در شرایط دیگری می‌توانست از اهمیت فوق‌العاده برخوردار باشد.
حساسیت بالقوه گفتگوها روسیه و ایران از زمانی مورد توجه بیشتر قرار گرفت که گفته شد روسیه و آمریکا در جهت کاهش سلاح‌های اتمی و موشکی خود به توافق نهایی نزدیک شده‌اند.
بنا بر همین گزارش‌ها همچنین گفته شده که در صورت همراهی روسیه در جهت اعمال فشارهای بیشتر علیه ایران، به علاوه، خودداری مسکو از تحویل سامانه موشکی اس-۳۰۰ به آن کشور، آمریکا آماده خواهد شد که موقتاً از اجرای طرح سپر دفاع موشکی در لهستان و جمهوری چک صرف نظر کند.
اینک با توجه به تحولات بی‌سابقه و فوق‌العاده تأثیرگذار در صحنه سیاست داخلی ایران، انتظار می‌رود، که روسیه نیز، مانند سایر کشورهای بزرگ، در ارتباط با ایران، سیاست صبر و انتظار را تا روشن شدن بیشتر اوضاع، بر سایر گزینه‌ها ترجیح بدهد.
همچنین انتظار می‌رود که رئیس جمهور روسیه در هرحال همتای ایرانی خود را از آخرین نقطه‌نظرهای مسکو در رابطه با تهران مطلع ساخته و او را در جهت همکاری بیشتر با جامعه جهانی و تن دادن به اجرای قطعنامه‌های شورای امنیت مورد تشویق قراردهد.
روسیه هفته قبل به ایران اطلاع داده بود که راه‌اندازی رآکتور بوشهر می‌تواند به دلیل آنچه «مشکلات بانکی» نامیده شده، با تأخیر تازه‌ای روبه‌رو شود.
اگر چه انتظار می‌رفت که سازمان همکاری‌های شانگهای تدریجاً به یک قدرت سیاسی و اقتصادی مهم منطقه‌ای تبدیل شود، با این وجود طی سال‌های اخیر عملاً از حدود یک باشگاه سیاسی منطقه‌ای فراتر نرفته است.
