در آخرین روز مانور اخیر سپاه پاسداران، که پیامبر اعظم ۵ نامیده شده، با شلیک نمایشی واحدهای توپخانه و تانک از مناطق ساحلی بندر عباس به آب‌های خلیج فارس و تمرین قابلیت غرق کشتی‌های عبوری، آمادگی ایران و تهدید به بستن تنگه هرمز بار دیگر تکرار شد.
بسته شدن تنگه هرمز به قطع موقت جریان صادرات نفت خلیج فارس به بازارهای مصرف خواهد انجامید. تأمین در حدود ۴۰ درصد از بازار جهانی نفت متکی به عبور نفتکش‌ها از خلیج فارس و تنگه هرمز است.
در گذشته نیز ایران آمادگی لازم برای مسدود ساختن تنگه هرمز را به نمایش گذاشته است اما این بار با شلیک اژدر و گلوله توپ به یک کشتی اوراقی مستقر در نزدیکی آب‌های ساحلی بندر عباس، انسداد تنگه هرمز از راه غرق کشتی عملاً تمرین شد.
مسدود ساختن تنگه هرمز با غرق تا سه کشتی تجاری و یا نفتکش امکان‌پذیر خواهد بود.
با توجه به ضرورت رعایت عرض سه کیلومتر فاصله مابین کشتی‌های عبوری از دو سمت متقابل، راهروی عبوری کشتی‌ها در تنگه هرمز در حدود ۱۰ کیلومتر و در تیررس توپخانه ساحلی و واحدهای مستقر در جزایر ایرانی این منطقه قرار دارد. فاصله جزیره ایرانی لارک تا ساحل جنوبی تنگه هرمز تنها ۲۰ کیلومتر است.
تنگه هرمز آبراهی است که مابین ایران و کشور عمان قرار گرفته و از سال ۱۹۸۰ به این سو، تردد از باریکه هرمز از دو مسیر موازی شمال و جنوب در میان جزایر قوئن بزرگ و قوئن کوچک متعلق به عمان و مرزهای ایران صورت می‌گیرد.
به دلیل باریک بودن تنگه و تقسیم آن مابین ایران و عمان توسل به کنوانسیون سال ۱۹۸۲ سازمان ملل متحد درباره رعایت حقوق درياها و آزادی حق ترانزیت در آن با اشکالاتی روبه‌رو است. با استناد به این شرایط، ایران کنترل بخشی از آبراه هرمز را حق خود می‌داند.
آمریکا در درگیری‌های کوچک گذشته در آب‌های هرمز با واحدهای سپاه پاسداران، از جمله شلیک به قایق‌های آنها در دو سال گذشته، به مفاد این کنوانسیون متوسل شده و از آب‌های تنگه هرمز به عنوان آبراه بین‌المللی یاد کرده، اگرچه این کشور هنوز به مفاد کنوانسیون یاد شده نپیوسته است.
گذشته از ضرورت رعایت حقوق ملی، مسدود ساختن احتمالی تنگه هرمز از سوی ایران مبادرت ورزیدن به یک اقدام جنگی و مخالف با تمامی قوانین بین‌المللی است.
در صورت تصمیم به مسدود ساختن تنگه هرمز، ایران دارای امکانات نظامی کافی برای دست یافتن به این هدف است. نیروهای دریایی سپاه در خلیج فارس که بیشتر در منطقه بندر عباس و تنگه هرمز مستقر هستند، به ۲۰ هزار نفر می‌رسند.
از این تعداد پنج هزار نفر تفنگداران دریایی هستند که در واحدهای خود از ۱۱ قایق موشکی ساخت فرانسه (کمان کلاس) استفاده می‌کنند. قایق‌های یاد شده هر یک به دو تا چهار موشک ضد ناو با سوخت جامد مجهز شده‌اند.
برد موشک‌های یاد شده که در ارتفاع پایین پرواز می‌کنند و از قابلیت‌های مشابه با موشک‌های فرانسوی «اگزوسه» ساخت فرانسه برخوردارند، تا ۵۲ کیلومتر برآورد شده است. موشک‌های یاد شده قادر به حمل کلاهک جنگی به وزن ۱۶۵ کیلوگرم هستند.
به علت برخورداری از سرعت بالا، استفاده از سیستم‌های ضد موشک علیه این نوع موشک‌های با دشواری‌هایی روبه‌رو است. کشور آرژانتین در جریان جنگ جزایر مالویناس (فالکلند) در نیمه دهه ۸۰ از این موشک علیه ناو جنگی بریتانیایی شفیلد استفاده کرد و آن را غرق ساخت.
به علاوه نیروهای سپاه در حدود ۳۰۰ قایق سریع‌السیر و سبک را نیز در اختیار گرفته‌اند. هدف استفاده از این قایق‌ها که «یا مهدی» نامیده شده حمله به ناوهای مستقر در منطقه و یا کشتی‌های عبوری از هرمز است.
در مورد کارایی این قایق‌ها، علیرضا تنگسیری، فرمانده منطقه یکم دریایی نیروی سپاه، اظهار داشت که آنها به سیستم کنترل از راه دور مجهزند و در صورت شلیک می‌توانند حفره‌ای به قطر هفت متر در کشتی هدف قرار گرفته ایجاد کنند.
به منظور مقابله با نیروی نابرابر دریایی آمریکا و متحدان آن در آب‌های خلیج فارس، ایران طی سال‌های اخیر توسل به شیوه جنگ نامتقارن و استفاده از قایق‌های متعدد تند رو را در پیش گرفته است. استفاده از این شیوه مشابه با مبادرت به جنگ چریکی علیه ارتش منظم در عملیات نظامی زمینی است.
ایران در جریان مانورهای قبلی موسوم به پیامبر اعظم، به خصوص طی رزمایش پیامبر-۲ موشک فاتح ۱۱۰، تندر ۶۹، کوثر و نور را نیز که موشک‌هایی از نوع برد کوتاه و ضد کشتی (برد ۱۵۰ تا ۲۰۰ کیلومتر) هستند، آزمایش کرده.
با توجه به باریکی آبراه خلیج فارس بخصوص در تنگه هرمز موشک های نور و کوثر قادر به رسیدن به هر هدفی در هر نقطه از آب‌های خلیج فارس خواهند بود. موشک کوثر گفته می‌شود قابلیت فرار از رادار و موشک‌های ضد موشک را دارند.
ایران روز جمعه و در جریان انجام مانور اخیر با قصد قبلی و به منظور تأکید بر حقوق خود در بازرسی از کشتی‌های عبوری از تنگه هرمز دو کشتی تجاری فرانسوی و ایتالیایی را متوقف و خواستار کنترل اوراق و بارنامه‌های آنها شده است.
فارغ از به کار گرفتن ادبیات تبلیغاتی در توضیح جریان رزمایش اخیر، از جمله، استفاده از نیروهای هوا فضایی، استفاده از نیروهای واکنش سریع دریایی، یگان‌های جنگ الکترونیک، عملیات غواصان زبده سپاه، استفاده از هواپیمای بدون سرنشین، و ... که در تمامی مانورهای فصلی شده سپاه تکرار می‌شوند، واقعیت ماجرا این است که ایران قادر به انسداد تنگه هرمز خواهد بود، و انجام آن بی‌تردید بازارهای جهانی نفت را با یک شوک بزرگ روبه‌رو خواهد ساخت.
ولی واقعیت دیگر این است که بسته نگاه داشتن تنگه هرمز بیش از چند روز ادامه نخواهد یافت. نیروهای مستقر در منطقه به منظور بازگشایی تنگه هرمز امکانات کافی در محل فراهم ساخته و عملیاتی را نیز به این منظور در گذشته تمرین کرده‌اند.
واقعیت سوم در این رابطه، حاکی از عدم توانایی ایران در مقابل ادامه مسدود ماندن احتمالی تنگه هرمز است. ایران به دلیل نیاز مبرم به تأمین سوخت وارداتی، و همچنین ادامه صادرات نفت خام، بیش از هر کشور دیگر منطقه وابسته به امنیت و ادامه جریان تردد کشتی‌ها از تنگه هرمز است.
به این دلیل، مسدود ساختن تنگه هرمز که در جریان مانور اخیر بر آن تأکید فراوان شده، بهترین و اولین گزینه ایران برای تلافی‌جویی در مقابل حمله احتمالی خارجی نیست.
به علاوه در صورتی که ایران به انسداد تنگه هرمز اقدام کند، بجز نیروهای فراساحلی حاضر در آب‌های خلیج فارس، کشورهای جنوبی خلیج فارس نیز ممکن است خود را مخیر به شرکت در اقدامات بعدی نظامی علیه ایران ببینند.
پاره‌ای از این کشورها با ایران دارای اختلاف حدود ملی و مدعی بخش‌هایی از آن در آب‌های خلیج فارس هستند.
گسترده شدن درگیری‌های نظامی در آب‌های خلیج فارس، به بهانه انسداد تنگه هرمز، و تلافی‌جویی مشترک و متقابل دولت‌های عرب جنوب خلیج فارس علیه حدود ملی ایران، در قالب تعاریف پیمان دفاعی مشترک آنها، ممکن است تمامیت ایران را مورد تهدید قرار داده و حتی به صورت موقت و تا زمان به دست آمدن دوباره ظرفیت کافی نظامی کشور، به اشغال و جدایی مجدد بخشی از حدود ملی ایران بیانجامد.
--------------------------
یادداشت‌ها بیانگر نظر نویسندگان آنهاست.
بسته شدن تنگه هرمز به قطع موقت جریان صادرات نفت خلیج فارس به بازارهای مصرف خواهد انجامید. تأمین در حدود ۴۰ درصد از بازار جهانی نفت متکی به عبور نفتکش‌ها از خلیج فارس و تنگه هرمز است.
در گذشته نیز ایران آمادگی لازم برای مسدود ساختن تنگه هرمز را به نمایش گذاشته است اما این بار با شلیک اژدر و گلوله توپ به یک کشتی اوراقی مستقر در نزدیکی آب‌های ساحلی بندر عباس، انسداد تنگه هرمز از راه غرق کشتی عملاً تمرین شد.
مسدود ساختن تنگه هرمز با غرق تا سه کشتی تجاری و یا نفتکش امکان‌پذیر خواهد بود.
با توجه به ضرورت رعایت عرض سه کیلومتر فاصله مابین کشتی‌های عبوری از دو سمت متقابل، راهروی عبوری کشتی‌ها در تنگه هرمز در حدود ۱۰ کیلومتر و در تیررس توپخانه ساحلی و واحدهای مستقر در جزایر ایرانی این منطقه قرار دارد. فاصله جزیره ایرانی لارک تا ساحل جنوبی تنگه هرمز تنها ۲۰ کیلومتر است.
تنگه هرمز آبراهی است که مابین ایران و کشور عمان قرار گرفته و از سال ۱۹۸۰ به این سو، تردد از باریکه هرمز از دو مسیر موازی شمال و جنوب در میان جزایر قوئن بزرگ و قوئن کوچک متعلق به عمان و مرزهای ایران صورت می‌گیرد.
به دلیل باریک بودن تنگه و تقسیم آن مابین ایران و عمان توسل به کنوانسیون سال ۱۹۸۲ سازمان ملل متحد درباره رعایت حقوق درياها و آزادی حق ترانزیت در آن با اشکالاتی روبه‌رو است. با استناد به این شرایط، ایران کنترل بخشی از آبراه هرمز را حق خود می‌داند.
آمریکا در درگیری‌های کوچک گذشته در آب‌های هرمز با واحدهای سپاه پاسداران، از جمله شلیک به قایق‌های آنها در دو سال گذشته، به مفاد این کنوانسیون متوسل شده و از آب‌های تنگه هرمز به عنوان آبراه بین‌المللی یاد کرده، اگرچه این کشور هنوز به مفاد کنوانسیون یاد شده نپیوسته است.
گذشته از ضرورت رعایت حقوق ملی، مسدود ساختن احتمالی تنگه هرمز از سوی ایران مبادرت ورزیدن به یک اقدام جنگی و مخالف با تمامی قوانین بین‌المللی است.
در صورت تصمیم به مسدود ساختن تنگه هرمز، ایران دارای امکانات نظامی کافی برای دست یافتن به این هدف است. نیروهای دریایی سپاه در خلیج فارس که بیشتر در منطقه بندر عباس و تنگه هرمز مستقر هستند، به ۲۰ هزار نفر می‌رسند.
از این تعداد پنج هزار نفر تفنگداران دریایی هستند که در واحدهای خود از ۱۱ قایق موشکی ساخت فرانسه (کمان کلاس) استفاده می‌کنند. قایق‌های یاد شده هر یک به دو تا چهار موشک ضد ناو با سوخت جامد مجهز شده‌اند.
برد موشک‌های یاد شده که در ارتفاع پایین پرواز می‌کنند و از قابلیت‌های مشابه با موشک‌های فرانسوی «اگزوسه» ساخت فرانسه برخوردارند، تا ۵۲ کیلومتر برآورد شده است. موشک‌های یاد شده قادر به حمل کلاهک جنگی به وزن ۱۶۵ کیلوگرم هستند.
به علت برخورداری از سرعت بالا، استفاده از سیستم‌های ضد موشک علیه این نوع موشک‌های با دشواری‌هایی روبه‌رو است. کشور آرژانتین در جریان جنگ جزایر مالویناس (فالکلند) در نیمه دهه ۸۰ از این موشک علیه ناو جنگی بریتانیایی شفیلد استفاده کرد و آن را غرق ساخت.
به علاوه نیروهای سپاه در حدود ۳۰۰ قایق سریع‌السیر و سبک را نیز در اختیار گرفته‌اند. هدف استفاده از این قایق‌ها که «یا مهدی» نامیده شده حمله به ناوهای مستقر در منطقه و یا کشتی‌های عبوری از هرمز است.
در مورد کارایی این قایق‌ها، علیرضا تنگسیری، فرمانده منطقه یکم دریایی نیروی سپاه، اظهار داشت که آنها به سیستم کنترل از راه دور مجهزند و در صورت شلیک می‌توانند حفره‌ای به قطر هفت متر در کشتی هدف قرار گرفته ایجاد کنند.
به منظور مقابله با نیروی نابرابر دریایی آمریکا و متحدان آن در آب‌های خلیج فارس، ایران طی سال‌های اخیر توسل به شیوه جنگ نامتقارن و استفاده از قایق‌های متعدد تند رو را در پیش گرفته است. استفاده از این شیوه مشابه با مبادرت به جنگ چریکی علیه ارتش منظم در عملیات نظامی زمینی است.
ایران در جریان مانورهای قبلی موسوم به پیامبر اعظم، به خصوص طی رزمایش پیامبر-۲ موشک فاتح ۱۱۰، تندر ۶۹، کوثر و نور را نیز که موشک‌هایی از نوع برد کوتاه و ضد کشتی (برد ۱۵۰ تا ۲۰۰ کیلومتر) هستند، آزمایش کرده.
با توجه به باریکی آبراه خلیج فارس بخصوص در تنگه هرمز موشک های نور و کوثر قادر به رسیدن به هر هدفی در هر نقطه از آب‌های خلیج فارس خواهند بود. موشک کوثر گفته می‌شود قابلیت فرار از رادار و موشک‌های ضد موشک را دارند.
ایران روز جمعه و در جریان انجام مانور اخیر با قصد قبلی و به منظور تأکید بر حقوق خود در بازرسی از کشتی‌های عبوری از تنگه هرمز دو کشتی تجاری فرانسوی و ایتالیایی را متوقف و خواستار کنترل اوراق و بارنامه‌های آنها شده است.
فارغ از به کار گرفتن ادبیات تبلیغاتی در توضیح جریان رزمایش اخیر، از جمله، استفاده از نیروهای هوا فضایی، استفاده از نیروهای واکنش سریع دریایی، یگان‌های جنگ الکترونیک، عملیات غواصان زبده سپاه، استفاده از هواپیمای بدون سرنشین، و ... که در تمامی مانورهای فصلی شده سپاه تکرار می‌شوند، واقعیت ماجرا این است که ایران قادر به انسداد تنگه هرمز خواهد بود، و انجام آن بی‌تردید بازارهای جهانی نفت را با یک شوک بزرگ روبه‌رو خواهد ساخت.
ولی واقعیت دیگر این است که بسته نگاه داشتن تنگه هرمز بیش از چند روز ادامه نخواهد یافت. نیروهای مستقر در منطقه به منظور بازگشایی تنگه هرمز امکانات کافی در محل فراهم ساخته و عملیاتی را نیز به این منظور در گذشته تمرین کرده‌اند.
واقعیت سوم در این رابطه، حاکی از عدم توانایی ایران در مقابل ادامه مسدود ماندن احتمالی تنگه هرمز است. ایران به دلیل نیاز مبرم به تأمین سوخت وارداتی، و همچنین ادامه صادرات نفت خام، بیش از هر کشور دیگر منطقه وابسته به امنیت و ادامه جریان تردد کشتی‌ها از تنگه هرمز است.
به این دلیل، مسدود ساختن تنگه هرمز که در جریان مانور اخیر بر آن تأکید فراوان شده، بهترین و اولین گزینه ایران برای تلافی‌جویی در مقابل حمله احتمالی خارجی نیست.
به علاوه در صورتی که ایران به انسداد تنگه هرمز اقدام کند، بجز نیروهای فراساحلی حاضر در آب‌های خلیج فارس، کشورهای جنوبی خلیج فارس نیز ممکن است خود را مخیر به شرکت در اقدامات بعدی نظامی علیه ایران ببینند.
پاره‌ای از این کشورها با ایران دارای اختلاف حدود ملی و مدعی بخش‌هایی از آن در آب‌های خلیج فارس هستند.
گسترده شدن درگیری‌های نظامی در آب‌های خلیج فارس، به بهانه انسداد تنگه هرمز، و تلافی‌جویی مشترک و متقابل دولت‌های عرب جنوب خلیج فارس علیه حدود ملی ایران، در قالب تعاریف پیمان دفاعی مشترک آنها، ممکن است تمامیت ایران را مورد تهدید قرار داده و حتی به صورت موقت و تا زمان به دست آمدن دوباره ظرفیت کافی نظامی کشور، به اشغال و جدایی مجدد بخشی از حدود ملی ایران بیانجامد.
--------------------------
یادداشت‌ها بیانگر نظر نویسندگان آنهاست.
