دروئری دايک، پژوهشگر سازمان عفو بین‌الملل در امور خاورمیانه و شمال آفریقا، همزمان با انتشار گزارش سالیانه این سازمان درباره وضع حقوق بشر در کشورهای مختلف جهان، در گفت‌وگو با رادیو فردا وضعیت حقوق بشر در ایران را تشریح می‌کند. وی که به زبان فارسی مسلط است، مهم‌ترین موارد نقض حقوق بشر در ایران را در یک سال گذشته بازگو کرده است.
آقای دایک می‌گوید: «بعد از بررسی همه متن گزارش‌های مختلف از ۱۵۹ کشور مختلف، برداشت خود ما اين است که يک خلأ سراسری عدالت در جهان هست.»
این پژوهشگر تأکید می‌کند که گزارش این سازمان درباره وضعیت ایران در سال گذشته بیشتر به انتخابات ریاست جمهوری معطوف بود.
دروئری دايک: در حدود ۵ هزار نفر دستگير شدند. حداقل ۱۲ تن در دست مقام‌های رسمی کشته شدند. مقام‌های رسمی حداقل ۴۳ نفر را شناختند که در زمان ناآرامی‌ها مردند. ولی برعکس، ما گزارش‌های مختلف دريافت کرديم که نشان می‌دهد که بيشتر است و در حدود ۱۰۰ نفر مرده‌اند.
يک نگرانی عفو بين‌الملل هميشه تعداد اعدام‌ها در سال است. ايران در سال گذشته ميلادی ۳۸۸ نفر را اعدام کرده است که حداقل ۱۴ نفر را در ملأ عام به دار آويختند. ولی مهم‌ترين به نظر ما اين است که ظاهراً مقام‌های رسمی ايران از اعدام استفاده می‌کنند برای اينکه پیامی به تظاهرات‌کنندگان بفرستند.
منظورم اين است که بين روز انتخابات رياست جهموری و روز مراسم تعيين آقای احمدی‌نژاد سرعت اين اعدام‌ها خيلی بيشتر شد. بين اين دو تاريخ (البته ميلادی) ۱۲ ژوئن و ۵ اوت حداقل ۱۱۲ نفر اعدام شده‌اند. تقريباً دو نفر در هر روز. دوباره می‌بينيم در سال ۲۰۱۰ ميلادی با مثلاً اعدام فرزاد کمانگر و شيرين علم هولی و اين چهار جوان کرد و ديگری که فارس بوده...
آمار و ارقامی که داشتيم در مورد بازداشت‌ها چه چيزی را در ايران نشان می‌دهد؟
بعد از انتخابات رئيس جمهوری ديديم با دستگيری دسته جمعی طرفداران ميرحسين موسوی و مهدی کروبی و اقداماتی که انجام دادند بر عليه فعالان مدنی و حقوق بشری؛ و دوباره ديديم در زمان عاشورا و همينطور در سالگرد انقلاب، قبل از نوروز و همينطور بعد از نوروز اين موج دستگیری‌ها همينطور اتفاق افتادند.
چه چيزی را عفو بين‌الملل برای سال آينده در ايران هدف قرار داده؟
مثلاً کشتن ندا آقاسلطان را همه ما ديديم. ولی عکس‌العمل مقام‌های جمهوری اسلامی چه بود؟ آيا بررسی شفاف شروع کردند، خانواده را دعوت کردند که شرکت کنند در يک بررسی شفاف؟ نه. مسئله کهريزک بعد از کشتن روح‌الامينی که البته پدرشان طرفدار جمهوری اسلامی و از مقامات ايران بود، يک پرونده باز کردند برای اينکه حقيقت را جستجو کنند.
ولی در مورد ديگران چه شد؟ حقيقت کشتن ديگران را بررسی کرد‌ه‌اند؟ يا ضرب و شتم در زندان‌ها؟ چرا اين پرونده‌ها را باز نمی‌کنند؟ البته دولت ايران يک فرصت ديگر دارد.
کمی بعد از سالروز انتخابات رئيس جمهوری در ايران، در شهر ژنو شورای حقوق بشر سازمان ملل پرونده ايران را دوباره بررسی می‌کنند؛ زمان آن رسيده است که دولت ايران بالاخره اجازه دهد به گزارشگران ويژه سازمان ملل به ايران سفر کنند.
آنها می‌خواستند بروند ولی دولت ايران و مقامات ايران جواب نمی‌دهند. چرا؟ ولی برعکس وقتی که نامزد شورای حقوق بشر شدند، گفتند که ما با نهادهای بين‌المللی همکاری می‌کنيم. اين چه نوع همکاری است که به گزارشگران ويژه سازمان ملل جواب نمی‌دهند؟
البته ما سازمان عفو بين‌الملل هستيم و يک نهاد غيردولتی هستيم و به ما هم اجازه نمی‌دهند که تحقيقات خودمان را در ايران انجام دهيم. در صورتی که اجازه دهند که ما به ايران سفر کنيم و تحقيقات خود را بکنيم، سرانجام فکر می‌کنم که ما می‌توانيم يک انتقاد مثبتی پيدا کنيم برای اينکه سيستم عدالت در ايران بهتر شود.
آقای دایک می‌گوید: «بعد از بررسی همه متن گزارش‌های مختلف از ۱۵۹ کشور مختلف، برداشت خود ما اين است که يک خلأ سراسری عدالت در جهان هست.»
این پژوهشگر تأکید می‌کند که گزارش این سازمان درباره وضعیت ایران در سال گذشته بیشتر به انتخابات ریاست جمهوری معطوف بود.
- رادیو فردا: مهم‌ترين موارد نقض حقوق بشر در سال گذشته در ايران از لحاظ عفو بين‌الملل کدام‌ها بودند؟
دروئری دايک: در حدود ۵ هزار نفر دستگير شدند. حداقل ۱۲ تن در دست مقام‌های رسمی کشته شدند. مقام‌های رسمی حداقل ۴۳ نفر را شناختند که در زمان ناآرامی‌ها مردند. ولی برعکس، ما گزارش‌های مختلف دريافت کرديم که نشان می‌دهد که بيشتر است و در حدود ۱۰۰ نفر مرده‌اند.
يک نگرانی عفو بين‌الملل هميشه تعداد اعدام‌ها در سال است. ايران در سال گذشته ميلادی ۳۸۸ نفر را اعدام کرده است که حداقل ۱۴ نفر را در ملأ عام به دار آويختند. ولی مهم‌ترين به نظر ما اين است که ظاهراً مقام‌های رسمی ايران از اعدام استفاده می‌کنند برای اينکه پیامی به تظاهرات‌کنندگان بفرستند.
منظورم اين است که بين روز انتخابات رياست جهموری و روز مراسم تعيين آقای احمدی‌نژاد سرعت اين اعدام‌ها خيلی بيشتر شد. بين اين دو تاريخ (البته ميلادی) ۱۲ ژوئن و ۵ اوت حداقل ۱۱۲ نفر اعدام شده‌اند. تقريباً دو نفر در هر روز. دوباره می‌بينيم در سال ۲۰۱۰ ميلادی با مثلاً اعدام فرزاد کمانگر و شيرين علم هولی و اين چهار جوان کرد و ديگری که فارس بوده...
آمار و ارقامی که داشتيم در مورد بازداشت‌ها چه چيزی را در ايران نشان می‌دهد؟
بعد از انتخابات رئيس جمهوری ديديم با دستگيری دسته جمعی طرفداران ميرحسين موسوی و مهدی کروبی و اقداماتی که انجام دادند بر عليه فعالان مدنی و حقوق بشری؛ و دوباره ديديم در زمان عاشورا و همينطور در سالگرد انقلاب، قبل از نوروز و همينطور بعد از نوروز اين موج دستگیری‌ها همينطور اتفاق افتادند.
چه چيزی را عفو بين‌الملل برای سال آينده در ايران هدف قرار داده؟
مثلاً کشتن ندا آقاسلطان را همه ما ديديم. ولی عکس‌العمل مقام‌های جمهوری اسلامی چه بود؟ آيا بررسی شفاف شروع کردند، خانواده را دعوت کردند که شرکت کنند در يک بررسی شفاف؟ نه. مسئله کهريزک بعد از کشتن روح‌الامينی که البته پدرشان طرفدار جمهوری اسلامی و از مقامات ايران بود، يک پرونده باز کردند برای اينکه حقيقت را جستجو کنند.
ولی در مورد ديگران چه شد؟ حقيقت کشتن ديگران را بررسی کرد‌ه‌اند؟ يا ضرب و شتم در زندان‌ها؟ چرا اين پرونده‌ها را باز نمی‌کنند؟ البته دولت ايران يک فرصت ديگر دارد.
کمی بعد از سالروز انتخابات رئيس جمهوری در ايران، در شهر ژنو شورای حقوق بشر سازمان ملل پرونده ايران را دوباره بررسی می‌کنند؛ زمان آن رسيده است که دولت ايران بالاخره اجازه دهد به گزارشگران ويژه سازمان ملل به ايران سفر کنند.
آنها می‌خواستند بروند ولی دولت ايران و مقامات ايران جواب نمی‌دهند. چرا؟ ولی برعکس وقتی که نامزد شورای حقوق بشر شدند، گفتند که ما با نهادهای بين‌المللی همکاری می‌کنيم. اين چه نوع همکاری است که به گزارشگران ويژه سازمان ملل جواب نمی‌دهند؟
البته ما سازمان عفو بين‌الملل هستيم و يک نهاد غيردولتی هستيم و به ما هم اجازه نمی‌دهند که تحقيقات خودمان را در ايران انجام دهيم. در صورتی که اجازه دهند که ما به ايران سفر کنيم و تحقيقات خود را بکنيم، سرانجام فکر می‌کنم که ما می‌توانيم يک انتقاد مثبتی پيدا کنيم برای اينکه سيستم عدالت در ايران بهتر شود.
