تصمیم کابینه اسرائیل در مورد تشکیل یک «کمیسیون مستقل عمومی تحقیق» با شرکت دو ناظر خارجی برای بررسی حمله تکاوران ارتش اسرائیل به کاروان کمک‌های انسان‌دوستانه به غزه، با واکنش منفی ترکیه روبه‌رو شده است.
کابینه اسرائیل روز دوشنبه با حمایت تمامی وزیران خود، درخواست بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر، را با تشکیل یک «کمیسیون مستقل عمومی تحقیق» با شرکت دو ناظر خارجی برای بررسی مقابله دریایی تکاوران ارتش اسرائیل با کاروان کشتی‌های خارجی عازم غزه، پذیرفت.
بامداد ۳۱ ماه مه، تلاش تکاوران دریائی ارتش اسرائیل برای جلوگیری از رسیدن کاروان کشتی‌های اعزام شده از سوی «جنبش غزه آزاد» که اصرار در رفتن به بندرغزه داشتند، به خشونت کشیده شد که به مرگ ۹ سرنشین ترک کشتی و زخمی شدن ۴۸ تن، از جمله هفت تکاور اسرائیلی انجامید.
ارتش اسرائیل گفته است که خشونت پس از برخورد گروهی ۴۰ نفره از سرنشینان، و تنها در کشتی ترک ماوی مرمره صورت گرفت، و تکاوران اسرائیلی «از خود دفاع کردند».
این رخداد موجی از انتقاد جهانی از اسرائیل را در پی آورد و فشار بین‌المللی بر این کشور برای رفع محاصره غزه را شدت بخشید.
ترکیه در نخستین واکنش‌های خود به تصمیم تشکیل کمیسیون تحقیق اسرائیلی با شرکت شخصیت‌های خارجی، این تصمیم را رد کرد و گفت «کشوری که به حمله نظامی علیه شهروندان یک کشور دیگر دست می‌زند، نمی‌تواند امانت‌دارانه تحقیق کند».
رجب طیب اردوغان، نخست‌وزیر ترکیه از آغاز این حادثه گفته بود که نباید با کمیسیون تحقیق اسرائیلی موافقت کرد.
شورای امنیت دو هفته پیش خواهان انجام تحقیق «شفاف و صادقانه» درباره این رخداد شد اما برای ماهیت کمیسیون شرطی نگذاشت.
علیرغم مخالفت ترکیه، کاخ سفید از اقدام اسرائیل استقبال کرد و ابراز امیدواری کرد که کمیسیون هرچه زودتر کار خود را آغاز کند و به «حقایق ماجرا برسد».
آقای نتانیاهو در نشست دوشنبه دولت اسرائیل گفت که امیدواراست که کمیسیون تحقیق «به جهان نشان دهد که رفتار اسرائیل قانونی بوده است» و ادامه داد که «این تحقیق اسرائیل را تقویت خواهد کرد».
آقای نتانیاهو شامگاه یکشنبه اعضای کمیسیون مستقل تحقیق این ماجرا را منصوب کرد که در میان آنها اسامی لرد ویلیام دیوید تریمبل، برنده ایرلندی جایزه صلح نوبل، و قاضی کن واتکین، کارشناس کانادایی امور بین‌المللی، به عنوان دو ناظر خارجی عضو کمیسیون به چشم می‌خورد.
رئیس کمیسیون تحقیق که پیشتر منصوب شده بود، قاضی یعکوو تیرکل، از قضات بازنشسته دیوان عدالت اسرائیل است.
محوری‌ترین مأموریت «کمیسیون مستقل عمومی تحقیق» بررسی میزان همخوانی برخورد تکاوران اسرائیلی با کشتی‌ها، به ویژه در کشتی ترک ماوی مرمره با قوانین بین‌المللی است.
مأموریت دیگر کمیسیون، بررسی عملکرد دولت و نهادهای کشور ترکیه و «جنبش غزه آزاد» در این ماجرا، و تمرکز بر ماهیت و اهداف دست اندرکاران اعزام کشتی‌ها و سرنشینان آنهاست، و در اینجا نیز بر کشتی ترک وابسته به جمعیت خیریه اسلامی ترکیه، «اینسانی یاردیم وقفی»، تأکید شده است.
اسرائیل می‌گوید که از کشتی‌های عازم غزه برای «جلوگیری از رسیدن سلاح به دست تشکل‌های مسلح فلسطینی» بازرسی می‌کند، و نخست‌وزیر اسرائیل گفته است که نباید گذاشت که غزه به «بندر ایرانی» تبدیل شود.
غزه از ژوئن ۲۰۰۷ در پی رخدادهای خونین داخلی نیروهای دو جنبش فلسطینی فتح و حماس که در نتیجه آن حماس فتح را از قدرت در این باریکه اخراج کرد و موجب خروج ناظران اروپایی و مصری از گذرگاه‌های غزه شد، به محاصره مشترک اسرائیل و مصر در آمد.
درهمین حال، نخست‌وزیر اسرائیل یکشنبه از تغییر در سیاست‌های اسرائیل در قبال غزه در جهت کاهش تدابیر حصر غزه خبر داد، و گفت رویکرد جدید بر اساس ورود کمک‌های بشردوستانه ضمن جلوگیری از ورود ساز و برگ نظامی برای تشکل‌های مسلح فلسطینی غزه است.
بیشتر بخوانید:
بامداد ۳۱ ماه مه، تلاش تکاوران دریائی ارتش اسرائیل برای جلوگیری از رسیدن کاروان کشتی‌های اعزام شده از سوی «جنبش غزه آزاد» که اصرار در رفتن به بندرغزه داشتند، به خشونت کشیده شد که به مرگ ۹ سرنشین ترک کشتی و زخمی شدن ۴۸ تن، از جمله هفت تکاور اسرائیلی انجامید.
ارتش اسرائیل گفته است که خشونت پس از برخورد گروهی ۴۰ نفره از سرنشینان، و تنها در کشتی ترک ماوی مرمره صورت گرفت، و تکاوران اسرائیلی «از خود دفاع کردند».
این رخداد موجی از انتقاد جهانی از اسرائیل را در پی آورد و فشار بین‌المللی بر این کشور برای رفع محاصره غزه را شدت بخشید.
ترکیه در نخستین واکنش‌های خود به تصمیم تشکیل کمیسیون تحقیق اسرائیلی با شرکت شخصیت‌های خارجی، این تصمیم را رد کرد و گفت «کشوری که به حمله نظامی علیه شهروندان یک کشور دیگر دست می‌زند، نمی‌تواند امانت‌دارانه تحقیق کند».
رجب طیب اردوغان، نخست‌وزیر ترکیه از آغاز این حادثه گفته بود که نباید با کمیسیون تحقیق اسرائیلی موافقت کرد.
شورای امنیت دو هفته پیش خواهان انجام تحقیق «شفاف و صادقانه» درباره این رخداد شد اما برای ماهیت کمیسیون شرطی نگذاشت.
علیرغم مخالفت ترکیه، کاخ سفید از اقدام اسرائیل استقبال کرد و ابراز امیدواری کرد که کمیسیون هرچه زودتر کار خود را آغاز کند و به «حقایق ماجرا برسد».
آقای نتانیاهو در نشست دوشنبه دولت اسرائیل گفت که امیدواراست که کمیسیون تحقیق «به جهان نشان دهد که رفتار اسرائیل قانونی بوده است» و ادامه داد که «این تحقیق اسرائیل را تقویت خواهد کرد».
آقای نتانیاهو شامگاه یکشنبه اعضای کمیسیون مستقل تحقیق این ماجرا را منصوب کرد که در میان آنها اسامی لرد ویلیام دیوید تریمبل، برنده ایرلندی جایزه صلح نوبل، و قاضی کن واتکین، کارشناس کانادایی امور بین‌المللی، به عنوان دو ناظر خارجی عضو کمیسیون به چشم می‌خورد.
رئیس کمیسیون تحقیق که پیشتر منصوب شده بود، قاضی یعکوو تیرکل، از قضات بازنشسته دیوان عدالت اسرائیل است.
محوری‌ترین مأموریت «کمیسیون مستقل عمومی تحقیق» بررسی میزان همخوانی برخورد تکاوران اسرائیلی با کشتی‌ها، به ویژه در کشتی ترک ماوی مرمره با قوانین بین‌المللی است.
مأموریت دیگر کمیسیون، بررسی عملکرد دولت و نهادهای کشور ترکیه و «جنبش غزه آزاد» در این ماجرا، و تمرکز بر ماهیت و اهداف دست اندرکاران اعزام کشتی‌ها و سرنشینان آنهاست، و در اینجا نیز بر کشتی ترک وابسته به جمعیت خیریه اسلامی ترکیه، «اینسانی یاردیم وقفی»، تأکید شده است.
اسرائیل می‌گوید که از کشتی‌های عازم غزه برای «جلوگیری از رسیدن سلاح به دست تشکل‌های مسلح فلسطینی» بازرسی می‌کند، و نخست‌وزیر اسرائیل گفته است که نباید گذاشت که غزه به «بندر ایرانی» تبدیل شود.
غزه از ژوئن ۲۰۰۷ در پی رخدادهای خونین داخلی نیروهای دو جنبش فلسطینی فتح و حماس که در نتیجه آن حماس فتح را از قدرت در این باریکه اخراج کرد و موجب خروج ناظران اروپایی و مصری از گذرگاه‌های غزه شد، به محاصره مشترک اسرائیل و مصر در آمد.
درهمین حال، نخست‌وزیر اسرائیل یکشنبه از تغییر در سیاست‌های اسرائیل در قبال غزه در جهت کاهش تدابیر حصر غزه خبر داد، و گفت رویکرد جدید بر اساس ورود کمک‌های بشردوستانه ضمن جلوگیری از ورود ساز و برگ نظامی برای تشکل‌های مسلح فلسطینی غزه است.
