لینک‌های قابلیت دسترسی

خبر فوری
جمعه ۲ آذر ۱۴۰۳ تهران ۱۵:۱۲

خامنه‌ای: انتخاب مستقیم رئیس‌جمهور شیوه‌ای مؤثر ولی قابل تغییر است


آیت‌الله خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی، در ادامه دیدار خود از استان کرمانشاه در جمع دانشگاهیان این منطقه گفته است: گرچه در شرایط فعلی انتخاب رئیس‌جمهور با رأی مستقیم مردم «شیوه خوب و مؤثری» است اما «در آینده احتمالاً دور» هیچ اشکالی در تغییر این ساز و کار به نظام پارلمانی وجود ندارد.

رهبر جمهوری اسلامی که از روز چهارشنبه در کرمانشاه به سر می‌برد، فرازی از سخنان خود در جمع دانشگاهیان این منطقه را به ضرورت تفکیک آرمان‌ها از سازوکار دستیابی به آنها اختصاص داد و در این میان به مواردی چون تبیین سیاست‌های اصل ۴۴ در زمینه خصوصی‌سازی و نیز حذف پست نخست‌وزیر از قوه مجریه اشاره کرد.

وی در این زمینه اشاره کرد که دستور آیت‌الله خمینی برای حذف پست نخست‌وزیری از ساختار قوه مجریه یکی از موارد تغییر ساز و کار و مهندسی کلی نظام برای تحقق آرمان‌ها بوده است.

آیت‌الله خامنه‌ای در ادامه افزود که «در شرایط فعلی، نظم سیاسی کشور ریاستی است و رئیس‌جمهور با رأی مستقیم مردم برگزیده می‌شود که شیوه خوب و مؤثری است اما اگر روز در آینده احتمالاً دور احساس شود که نظام پارلمانی برای انتخاب مسئولان قوه مجریه بهتر است، هیچ اشکالی در تغییر سازوکار فعلی وجود ندارد.»

سخنان آیت‌الله خامنه‌ای در مورد امکان‌پذیر بودن سازوکار تعیین رئیس قوه مجریه در ایران، چند هفته پس از آن مطرح می‌شود که در عرصه سیاسی ایران زمزمه‌هایی در مورد بررسی حذف پست ریاست جمهوری و جایگزینی آن با نخست‌وزیری مطرح شده بود.

در این زمینه حمیدرضا کاتوزیان، نماینده اصولگرای مجلس شورای اسلامی در روزهای پایانی شهریور ماه اعلام کرده بود که «اخيراً نظريه‌ای بين صاحب‌نظران سياسی مطرح شده، مبنی بر اينکه با توجه به اينکه کشور ما از نعمت ولايت فقيه و رهبر انقلاب برخوردار است، نيازی به وجود رئيس‌جمهور در کشور نيست.»

آقای کاتوزیان در این زمینه به خبرگزاری ایلنا گفته بود که نظریه جایگزینی نخست‌وزیر به جای رئیس‌جمهور اکنون بین بعضی از نمایندگان مجلس که وجهه سیاسی بیشتری دارند، مطرح و مورد بررسی و صحبت است و افزوده بود که «کشور می‌تواند به عنوان عالیترین مقام اجرایی، نخست‌وزیری داشته باشد که توسط مجلس انتخاب شود.»

این نماینده اصولگرای مجلس افزوده بود که «این نظریه از این رو قابل تامل و توجه است که پاسخگویی قوه مجریه را در قبال نمایندگان ملت افزایش می‌دهد.»

با این حال مشخص نیست که اشاره آیت‌الله خامنه‌ای به قابل تغییر بودن نظام سیاسی کشور، اشاره‌ای به این گونه اظهار نظرهاست یا خیر.

پیش از پیروزی انقلاب اسلامی در بهمن ۵۷، رئیس دولت از سوی شاه معرفی و با رأی مجلس مشغول به کار می‌شد اما پس از انقلاب با تغییر نظام پادشاهی به جمهوری اسلامی، قانون اساس رئیس‌جمهور را به عنوان رئیس قوه مجریه و تنظیم کننده روابط قوا و نخست‌وزیر را به عنوان رئیس دولت به رسمیت شناخت.

در این روند، رئیس جمهور با رأی مستقیم مردم انتخاب می‌شد و معرفی نخست‌وزیر به مجلس را برعهده داشت و این نخست‌وزیر بود که باید وزیران کابینه را انتخاب و برای اخذ رأی اعتماد به مجلس معرفی می‌کرد.

با این حال پس از تصمیم آیت‌الله خمینی به تشکیل شورای بازنگری قانون اساسی، این شورا پست نخست‌وزیری را از ساختار اجرایی کشور حذف و رئیس جمهور را به عنوان رئیس دولت به رسمیت شناخت.

اما دوگانگی در اداره امور اجرایی کشور با حذف پست نخست‌وزیری پایان نگرفت چراکه قانون اساسی جدید اختیارات رهبر را نیز گسترش داد. موضوعی که به ویژه در شش ماه گذشته و در پی اختلاف نظر میان رهبر و رئیس‌جمهور ایران در مورد تغییر وزیر اطلاعات به چشم خورد.

با این حال آیت‌الله خامنه‌ای در سخنان روز یکشنبه خود بر این نکته نیز تأکید کرده است که مسئولان قوای سه‌گانه گرچه ممکن است تصمیماتی بگیرند که رهبر با آنها مخالف باشد اما با اختیارات کامل و قانونی، وظایف خود را انجام می‌دهند، و «رهبری نه حق دارد، نه می‌تواند و نه قادر است که در این مسائل دخالت کند مگر در جایی که سیاستی به کج شدن راه انقلاب منجر شود.»

وی در عین حال تصریح کرده است که اگر شرایط لازم برای رهبری از بین برود، «رهبری حتی اگر کسی او را عزل نکرده باشد، خود به خود عزل می‌شود.»
XS
SM
MD
LG