حدود یک ماهی می‌شود که من درگیر سری برنامه «فرقه» بودم و نتوانستم در این وبلاگ چیزی درباره انتخابات آمریکا بنویسم. اما این موضوع موجب نشد تا مخاطبان وب سایت رادیو فردا از خبرهای مهم مرتبط با این انتخابات محروم بمانند. به لطف ستاره این انتخابات یعنی دونالد ترامپ، و خبرسازی‌های مدوامش٬ همکارانم در وب‌سایت رادیو فردا ناچار شدند هرازگاهی گزارش‌های خبری درباره اقدامات و اظهارنظرهای او بنویسند.
شاید این موضوع از نظر مخاطبان فارسی‌زبان چندان مهم به نظر نیاید. ولی برای روزنامه‌نگارانی که انتخابات آمریکا را دنبال می‌کنند و چندین انتخابات اخیر ریاست جمهوری آمریکا را به یاد دارند، این حجم از خبرهای انتخاباتی در رسانه‌های فارسی در زمانی که حدود یکسال به این انتخابات مانده، یک اتفاق غیرمعمول است. انتخابات ریاست جمهوری آمریکا در روز ۱۸ آبان سال ۹۵ برگزار خواهد شد!
این انتخابات برای اینکه فراتر از یک وبلاگ شبیه به همین وبلاگی که می‌خوانید، برای روزنامه‌نگاران یک رسانه فارسی‌زبان مانند رادیو فردا اهمیت پیدا کند، اول از همه به دو نامزد انتخاباتی احزاب دموکرات و جمهوریخواه نیاز دارد. انتخابات آمریکا هنوز به آن مرحله نرسیده. در واقع این کسانی که این روزها در مناظره‌ها شرکت می‌کنند و سعی می‌کنند با اظهارنظرهای جنجالی در صدر خبرها باقی بمانند، کسانی هستند که می‌خواهند در نهایت نامزد حزبشان در انتخابات باشند. برای این‌کار آنها باید در یک سری انتخابات درون حزبی و گردهمایی حزبی در سراسر ایالات متحده نظر مردم را جلب کنند و رقبای درون حزبی را کنار بزنند؛ اتفاقی که در ماههای پیش‌رو رخ خواهد داد.
حالا شما که تا امروز این همه خبر درباره انتخابات آمریکا خوانده‌اید و سرتان پر است از اظهارنظرهای ترامپ و سندرز و کلینتون و جب بوش و دیگران، بد نیست بدانید که اصولا رای‌گیری درون حزبی برای این انتخابات، تازه حدود ۲۰ روز دیگر شروع خواهد شد! یعنی تا امروز که این همه مناظره برگزار شد و این همه جنجال درست شد، هنوز حتی یک رای هم به صندوقی انداخته نشده است و هر چه بوده، بازی دوستانه بوده. اولین بازی رسمی، روز اول فوریه (۱۲ بهمن) برگزار خواهد شد.
از روز ۱۲ بهمن تا پایان خرداد ماه سال آینده، ایالت به ایالت، انتخابات درون حزبی یا گردهمایی برگزار خواهد شد. به بیان ساده احزاب آمریکایی خودشان نامزد مورد نظرشان را برای شرکت در انتخابات دست‌چین نمی‌کنند. هر کس دوست داشته باشد می تواند داوطلب شود و اگر در نظرسنجی‌ها، حداقل‌های مورد نظر شبکه‌های تلویزیونی را کسب کند در مناظره‌های اولیه شرکت خواهد کرد. احزاب جمهوریخواه و دموکرات، در تک‌تک ۵۰ ایالت این کشور از هوادارنشان می پرسند که کدام نامزد را می‌پسندند. در نهایت کسی که بیشترین رای را بیاورد، نامزد حزب جمهریخواه یا دموکرات خواهد شد. آخر کار یک کنگره حزبی بزرگ برگزار می‌شود و فرستادگان ایالت‌ها با سخنرانی‌های تبلیغاتی و سر و صدا، نامزد اصلی را معرفی می‌کنند. (هر ایالت بر اساس جمعیتش تعدادی نماینده در کنوانسیون حزبی دموکراتها و جمهوریخواهان دارد. این نمایندگان بر اساس رای مردم به یکی از نامزدها رای خواهند داد.)
اما برای اینکه نامزد نهایی مشخص شود، نیازی نیست که همه تا پایان خرداد منتظر بمانند. ایالت به ایالت، برنده و بازنده روشن می‌شود و هر چه که می‌گذرد، داوطلبان بیشتری کنار می‌کشند. و آرام آرام یک نفر در صدر قرار می‌گیرد و ایالت پشت ایالت، انتخابات را می‌برد و معمولا تکلیف در میانه راه روشن می‌شود.
حتی برخی معتقدند که تکلیف رقابت اصلی در همان هفته اول روشن خواهد شد. چه بسا در همان روز اول!
ایالت آیووا
در واقع روز اول (یعنی روز ۱۲ بهمن) روز بسیار مهمی برای انتخابات آمریکا است. در این روز است که در ایالت آیووا، دو حزب دموکرات و جمهوریخواه از اعضا و هوادارانش خواهند پرسید که دوست دارند چه کسی در انتخابات نهایی، نامزدی حزبشان را به عهده بگیرد. بدین ترتیب بعد از این همه نظرسنجی و حدس و گمانه‌زنی، برای نخستین بار روشن خواهد شد که این نامزدها چند مرده حلاجند و وضعیتشان در نظر مردم چطور است.
روشی که در ایالت آیووا برای این‌کار استفاده می‌شود، روشی خاص و تا اندازه‌ای سنتی است که فقط در ۱۵ ایالت در سراسر این کشور وجود دارد. این روش در واقع انتخابات نیست بلکه «گردهمایی حزبی – Caucus» است. و بدین شکل برگزار می‌شود که در شب ۱۲ بهمن، کسانی که می خواهند نظرشان را در ایالت آیووا به گوش حزب برسانند به نزدیکترین گردهمایی حزبی محله‌شان می‌روند (جاهایی شبیه به سالن ورزشی دبیرستان محل برای این کار از سوی دو حزب تعیین می‌شوند).
مردم در این مکانها جمع می‌شوند و آنجا با هم بحث می‌کنند و طرفداران هر نامزدی نظرشان را می‌گویند و سعی می‌کنند دیگران را قانع کنند که مثلا سندرز از کلینتون بهتر است، یا چرا باید به ترامپ رای داد یا رای نداد. در این بحثها استدلالهای مختلف مطرح می‌شوند. مثلا یکی می‌گوید سندرز خیلی خوب است ولی انتخابات نهایی را می‌بازد و به همین دلیل باید به کلینتون رای داد. یا ترامپ تندرو و مایه آبروریزی جمهوریخواهان است. و از این دست.
بعد از بحثها هم از جمع رای گرفته می‌شود و هر نامزدی بیشترین طرفدار را داشته باشد، برنده آن گردهمایی معرفی می‌شود. نظر مجموعه گردهمایی‌ها از سراسر ایالت تا آخر شب جمع می‌شوند و هر نامزدی گردهمایی‌های بیشتری را برده باشد، برنده ایالت آیووا می‌شود.
در حزب دموکرات در پنج انتخابات قبلی هرکس که در آیووا برنده شده، در نهایت به عنوان نامزد حزب دموکرات انتخاب شده. ولی این قاعده نیست. مثلا بیل کلینتون در نخستین انتخاباتی که در سال ۹۲ شرکت کرد در آیووا سوم شد. ولی در نهایت نه تنها توانست به نامزد حزبش تبدیل شود بلکه انتخابات را هم برد و رئیس جمهور شد.
در میان جمهوریخواهان در دو انتخابات قبلی، هر کس که آیووا را برد در نهایت نتوانست نامزد این حزب بشود! اما به جز آن دو دوره، به مدت چهار دوره قبلتر، برنده آیووا در نهایت نامزد جمهوریخواهان شد.
نیوهمپشایر
هشت روز بعد از آیووا، در روز ۲۰ بهمن در ایالت نیوهمپشایر (نیوهمشایر یا نیوهمپشر)، نخستین انتخابات درون حزبی برگزار می‌شود. یعنی این بار دیگر از گردهمایی حزبی خبری نیست و انتخابات برگزار می‌شود و مردم توی صندوقهای دموکراتها یا جمهوریخواهان رای می‌اندازند.
در حزب دموکرات در سال ۲۰۰۸ در نیوهپشایر اوباما باخت. ولی در نهایت نامزد دموکراتها شد. اما از سال ۱۹۹۶ تا ۲۰۱۲، آن دوره تنها دوره‌ای بود که برنده نیوهمپشایر در نهایت به نامزد دموکراتها تبدیل نشد.
در میان جمهوریخواهان هم در سال ۲۰۰۰، جرج بوش وضعیت مشابهی داشت و در نیوهمپشایر به رقیب جمهوریخواهش باخت ولی در نهایت موفق شد که نامزد جمهوریخواهان شود و ال‌گور را هم شکست دهد. باقی دوره‌ها بعد از آن، هرکس از جمهوریخواهان نیوهمپشایر را برده در نهایت به نامزد جمهوریخواهان تبدیل شده است.
علت اصلی اهمیت این دو ایالت برای روند انتخاب نامزد در این است که معلوم می‌شود طرفداران کدام نامزد در حمایت از او چقدر جدیت دارند و آیا واقعا حاضرند برای انتخابش از خانه بیرون بزنند یا نه.
البته روند برپایی انتخابات بعد از نیوهمپشایر ادامه خواهد داشت و همینطور ایالت به ایالت به پیش خواهد رفت و تا خرداد ماه در تمامی ۵۰ ایالت، مردم رای خواهند داد.
تا اینجای کار در نظرسنجی‌های حزب دموکرات، هیلاری کلینتون در آیووا از سندرز جلو است و احتمال بردش در آنجا زیاد است. اما چند هفته‌ای است که در نیوهمپشایر برنی سندرز پیشتاز است و اگر برآیند نظرسنجی‌های مختلف درست باشد، او این بخت را دارد که در ایالت مهم نیوهمپشایر پیروز شود. اگر این اتفاق بیافتد بدین معناست که سندرز بخت نهایی را از دست نخواهد داد و به مبارزه‌اش ادامه خواهد داد.
در حزب جمهوریخواه هم وضعیت چندان روشن نیست. دونالد ترامپ در آیووا از تد کروز عقب افتاده و احتمال دارد که در این ایالت ببازد. برخی جمهوریخواهان امیدوارند که با همین باخت، چهره نمایشی ترامپ ضربه جدی بخورد و کمپین او مانند یک کاخ شنی فرو بریزد. ولی واقعیت قضیه این است که او در نیوهمپشایر پیش است و اگر انتخابات نیوهمپشایر را ببرد، شانس برنده شدن خواهد داشت و به این راحتی کنار نخواهد کشید.
هر چه هست در فاصله ۱۲ تا ۲۰ بهمن، وضعیت انتخابات ریاست جمهوری آمریکا از این گمانه‌زنی‌های تمام نشدنی خلاص می‌شود و تصویر نهایی، از ابهامی که الان دچارش شده در می‌آید. و چیزی هم به آن روزها نمانده!
