همزمان با برچیده شدن تحریمهای کمرشکن اقتصادی علیه ایران، تهران مشتاقانه به فرصتهای پیش رو برای پیوستن به اقتصاد جهانی چشم دوخته است. بعضی از صاحبنظران غربی میگویند ایران این قابلیت را دارد که ظرف یک دهه در میزان تولید ناخالص داخلی، ترکیه و عربستان صعودی را پشت سر بگذارد. چه عواملی میتواند ورود ایران به بازار تجارت جهانی را تسهیل کند؟
اقتصاد و جمعیتشناسیعلیرغم سالها تحریم توسط سازمان ملل و غرب بر سر برنامه اتمی، اقتصاد ایران به لحاظ تولید ناخالص داخلی جلوتر از بسیاری از همسایگانش و در رتبه ۲۹ جهانی قرار دارد. با جمعیتی نزدیک به ۸۰ میلیون نفر، ایران از یکی از پرتعدادترین نیروهای کار در خاورمیانه و همینطور یک بازار بزرگ داخلی بهره میبرد.
Explore the data from the United Nations Population Division جمعیت ایران به طرز قابل توجهی جوانتر از کشورهای غربی و حتی بسیاری از کشورهای توسعهیافته نظیر روسیه و چین است. متوسط سن در ایران ۲۸.۸ سال است؛ درحالی که در آلمان متوسط سن به ۴۶.۱ میرسد. بعد از انقلاب اسلامی در سال ۵۷، افزایش جمعیت به یکی از اولویتهای اصلی بدل شد و حکومت فعالانه مردم را به ازدواج زودهنگام و ساختن خانوادههای پرجمعیت ترغیب مکرد. فراوانی نیروی کار مزیتی است که ایران در مقایسه با جمعیت رو به پیری کشورهای اروپایی از آن سود میبرد.
برای رقابت در قرن بیست و یکم، ایران چارهای نخواهد داشت جز اینکه به اقتصاد خود تنوعی بدهد. بیش از ۸۰ درصد صادرات ایران در سال ۲۰۱۴ محصولات نفتی یا معدنی بوده است. این شرایط به وضعیت سایر کشورهای دارای نفت از جمله عربستان صعودی و قطر بیشباهت نیست؛ کشورهایی که به شدت در برابر تلاطمات قیمت در بازار جهانی آسیبپذیر هستند. همزمان با پایین آمدن قیمت نفت، موفقیت ایران بستگی به توانایی آن در رقابت با اقتصادهای توسعهیافته خواهد داشت.
برچیده شدن تحریمها، گستره روابط تجاری ایران را به سرتاسر جهان خواهد رساند. بسیاری از شرکتهای اروپایی مشتاقانه در انتظار فرصتی برای وارد شدن به بازار دستنخورده ایران هستند. در یکی از قراردادهای اولیه، شرکت هواپیمایی ایرانایر -- که بعد از انقلاب اسلامی به دشواری به فعالیت خود ادامه میداد -- موفق به خرید ۱۱۸ فروند هواپیمای مسافربری ایرباس شد.
ایران نسبت به سایر جوامع مصرفی که به عنوان مثال در مصر و چین درحال سر برآوردن هستند، طبقه متوسط پرجمعیتتری دارد و جوانان ایرانی هم روز به روز بیشتر به کالای لوکس اقبال نشان میدهند. بازارهای سنتی در ایران هر روز بیش از پیش از سوی رقیبان خود در بازار آزاد، یعنی پاساژهایی مشابه نمونههای غربی و مغازههای پر از برندهای مختلف کالا مورد تهیدید قرار میگیرند. بعضی از برندهای معروف اروپایی نظیر «بنتون» هماکنون در تهران شعبه دارند.