بنا بر گزارش رسانههای آمریکایی، ملوانهای آن کشور در جریان بازداشت توسط سپاه پاسداران در نزدیکی جزیره فارسی، «مرتکب چندین اشتباه شده بودند». در عین حال فرمانده عملیات نیروی دریایی آمریکا نیز میگوید بازداشت آنها خلاف قوانین بینالمللی بود.
شبکه خبری سیانان و نشریه «فارین پالیسی»، بر پایه گفتوگوهایی که با مقامهای آمریکایی داشتهاند، میگویند ملوانها چندین اشتباه انجام دادهاند؛ بیخوابی قبل از تعمیر یکی از قایقها، تعمیر با استفاده از تجهیزات یک قایق دیگر، افتادن در مسیری که هرگز در آن دریانوردی نکرده بودند، مشکلات فنی قایقها و در نهایت مشکلات ناشی از سیستم مکالمات ماهوارهای از جمله این اشتباهها عنوان شدهاست. در نتیجه همه اینها، ملوانها مروری کلی بر برنامه روزانه خود نکردهاند.
شبکه خبری سیانان، ۱۱ اسفند ماه گفته بنا بر گزارش تکمیل شده ارتش آمریکا، ملوانها در مسیر کویت به بحرین بودهاند، اما خیلی زود از راه خود منحرف شده، و ناخواسته، تقریبا مستقیم راهی جزیره فارسی در آبهای ایران شدهاند.
وزارت دفاع آمریکا در ۲۳ دیماه اعلام کرده بود که ایران دو قایق آمریکایی را همراه ملوانهای آنها در اختیار دارد. این وقایع درست همزمان با روز اجرایی شدن توافق اتمی صورت گرفته بود. البته در نهایت یک روز بعد ملوانها آزاد شدند. با این همه واکنشها ادامه یافت؛ به ویژه پس از آنکه ایران اقدام به انتشار تصاویر و فیلمهایی از نحوه بازداشت آنها، یا گریستن یکی از ملوانها کرد.
ارتش آمریکا در گزارشی اولیه در مورد رخدادها، گفته بود تمام متعلقات قایقهای توقیفشده، به جز سیمکارتهای دو تلفن ماهوارهای، بازگردانده شدهاند. اما هنوز پاسخ رسمی به پرسشهای اصلی مانند نحوه ورود به آبهای ایران نداده است.
مقامهای طرف گفتوگو با رسانههای ایالات متحده، میگویند گزارش داخلی ارتش نشان میدهد ملوانها در حالیکه با مشکلات ناوبری روبهرو بودهاند، از محل جزیره فارسی بیخبر بودند و یکی از تماسهای تلفنی برنامهریزیشده با فرماندهی را از دست داده بودند. مرکز فرماندهی هم به دلایلی متوجه نشده بودند که تجیهیزات مسیریابی قایق ملوانها، آنها را روانه آبهای ایران کردهاست.
در حالیکه ملوانها وارد آبهای ایران شدند، قایقی که مشکل ناوبری داشت، دچار مشکل فنی هم شد. مشکل پیشآمده حل میشود، اما در این هنگام آنها در محاصره نیروهای سپاه قرار گرفته بودند. بنا بر این گزارش، ملوانها در لحظه اول نمیدانستند در محاصره نیروهای ایرانی قرار گرفتهاند. چهار قایق دیگر از راه میرسد و راه فرار هم بسته میشود.
در گزارش گفته شده که از ملوانها به طور جداگانه بازجویی شده است. سپس به یک اتاق بزرگ، منتقل شدند، به آنها غذا داده شد و از آنها خواسته شده رو به دوربینهای فیلمبرداری لبخند بزنند و خوشحال باشند. ملوانها از این کار سر باز زدهاند. به گفته مقامهای آمریکایی، ستوانی که ملوان ارشد گروه بوده، برای آرام کردن اوضاع گفته بابت اشتباه پیشآمده، معذرت میخواهد.
ریچاردسون: کار ایران خلاف قوانین بینالمللی بود
ادمیرال جان ریچاردسون، فرمانده عملیات نیروی دریایی آمریکا، روز سهشنبه گفت بازداشت ۱۰ ملوان آمریکایی توسط ایران، خلاف قوانین بینالملی بوده است.
به گزارش «هیل»، ادمیرال ریچاردسون در جریان نشستی در مجلس نمایندگان آمریکا گفته است وقایع دی ماه گذشته، «شاهد دیگری است که با چه تهدیدهایی در اینجا (منطقه) روبهرو هستیم».
نمایندگان جمهوریخواه آمریکا به انتقادها، به ویژه در ارتباط با انتشار فیلمها از نحوه بازداشت و برخورد با ملوانها ادامه دادهاند.
آقای ریچاردسون میگوید ارتش آمریکا توافق اتمی صورتگرفته میان شش قدرت جهانی و ایران، که به از میان رفتن تهدیدهای اتمی تهران میانجامد، را تحسین میکند. اما در عین حال افزوده است «از منظر ما چیز زیادی در مورد فعالیتهایمان عوض نشده: در مورد مراقبت از ایران، ایجاد امنیت در منطقه و تنگه هرمز و عملیات در خلیج [فارس]».
فرمانده عملیات نیروی دریایی آمریکا گفته گزارش مربوط به بازداشت ملوانها، تا یک یا دو ماه دیگر به طور رسمی منتشر میشود.
از سوی دیگر در خود ایران، آیتالله علی خامنهای رهبر جمهوری اسلامی، در دیدار با نیروهای بازداشتکننده ملوانان آمریکایی، این اقدام را شجاعانه و ستایشبرانگیز خوانده و از آن تجمید کرده است. فرماندهان سپاه، دخیل در بازداشتها، نشان نیز دریافت کردهاند.