به دنبال افشای اطلاعات گسترده‌ای که از یک موسسه حقوقی در پاناما درز کرده و ادعا می‌شود فرار مالیاتی و پولشویی تعداد زیادی ثروتمندان، شخصیت‌های سر‌شناس و سیاستمداران را ثابت می‌کند، دولت‌های جهان تحقیقات گسترده‌ای را آغار کرده‌اند.
روزنامه‌نگارانی که این اطلاعات را دریافت کرده و بخش‌هایی از آن را به طور همزمان غروب روز یکشنبه در سراسر جهان منتشر کردند، می‌گویند این مدارک نشان می‌دهند که از اطرافیان نزدیک ولادیمیر پوتین و خانواده نخست‌وزیر بریتانیا گرفته تا نخست‌وزیران ایسلند، پاکستان و اوکراین از روش‌های مختلف برای پنهان کردن اموال خود در پناهگاه‌های مالیاتی استفاده کرده‌اند.
به گزارش خبرگزاری رویترز، هر چند این اسناد که به «اسناد پاناما» معروف شده‌اند روش‌های پیچیده برای منفعت مالی صاحب امتیازان و افراد ثروتمند را ثابت می‌کند ولی لزوما به این معنا نیست که استفاده از این روش‌ها غیرقانونی است.
کاخ کرملین گفت این مدارک «حاوی هیچ نکته مشخص و اطلاعات جدید نیست» و سخنگوی دیوید کامرون نخست‌وزیر بریتانیا گفت ارتباط پدر متوفی نخست‌وزیر با یک شرکت مالی «یک مسئله خصوصی» است.
نخست‌وزیر ایسلند که اموال خود در یک موسسه مالی پنهانی را به نام همسر خود ثبت کرده، با درخواست احزاب اپوزیسیون دولت روبرو شده است که خواستار استعفای او هستند. ولی وی گفته که از مقامش استعفاء نمی‌کند.
فرزندان نواز شریف نخست‌وزیر پاکستان نیز از جمله افرادی هستند که نام آنها در این اسناد افشا شده است ولی دولت این کشور ارتکاب هرگونه عمل خلافی توسط اعضای خانواده نخست‌وزیر را رد کرده است.
نام پترو پوروشنکو رییس جمهوری اوکراین نیز در این اسناد آمده است. اپوزیسیون اوکراین می‌گوید آقای پوروشنکو به خاطر انتقال اموال خود به حساب‌های بانکی پنهانی در سال ۲۰۱۴ و همزمان با اوج درگیری‌های نظامی در شرق اوکراین باید استیضاح شود. اما یک سخنگوی دادستانی کل اوکراین گفت هیچ شواهدی وجود ندارد که ارتکاب جرم توسط رییس جمهوری را اثبات کند.
استرالیا، زلاندنو، فرانسه، هند و اتریش از جمله کشورهایی هستند که تحقیقات در مورد این اسناد را شروع کرده‌اند. این مجموعه که بیش از ۱۱ میلیون سند را شامل می‌شود از یک دفتر حقوقی در پاناما به نام «موساک- فونسکا» درز کرده است. این اسناد علاوه بر افراد حقیقی، مشارکت تعداد زیادی از موسسات مالی و بانک‌ها را در عملیات مالی پنهانی افشا کرده است.
این اسناد مربوط به یک دوره چهل ساله از سال ۱۹۷۷ تا دسامبر سال گذشته است و به ادعای افشا کنندگان آن نشان می‌دهد که تعدادی از شرکت‌های ثبت شده برای پولشویی، نقل و انتقال پول حاصل از قاچاق مواد مخدر و اسلحه و فرار از مالیات مورد استفاده قرار گرفته‌اند.
روزنامه بریتانیایی «گاردین»، یکی از چندین رسانه‌ای که غروب روز یکشنبه به طور همزمان این اسناد را افشا کردند، نوشت این مدارک نشان می‌دهند که حدود دو میلیارد پول نقد و وام که در حساب‌های پنهانی نگهداری می‌شوند مربوط به سرگئی رولدوگین از دوستان نزدیک ولادیمیر پوتین است.
از قرار معلوم این فقط یکی از نمونه‌هایی است که نشان می‌دهد افراد نزدیک به ولادیمیر پوتین از حساب‌های بانکی پنهان در خارج از کشور استفاده می‌کنند. اما سخنگوی کاخ کرمیلین گفت در این اسناد «هیچ نکته مشخص و اطلاعات جدیدی» وجود ندارد.
به گزارش رسانه‌های بریتانیا در این اسناد مشخص شده که پدر دیوید کامرون نخست‌وزیر بریتانیا نیز یک چنین حساب‌های بانکی داشته است و این برای دیوید کامرون که مدعی شده با فرار مالیاتی مبارزه خواهد کرد ضربه سنگینی خواهد بود.
علاوه بر پدر نخست‌وزیر، در این اسناد نام تعدادی از نمایندگان حزب محافظه‌کار بریتانیا در مجلس اعیان، نمایندگان سابق این حزب در پارلمان و افرادی که به این حزب کمک مالی داده‌اند افشا شده است.
سخنگوی نخست‌وزیر بریتانیا حاضر نشد به این سوال پاسخ دهد که آیا خانواده دیوید کامرون هنوز هم در حساب‌های بانکی پنهان که توسط پدر او باز شده بود پول دارند یا نه. او افزود این «یک مسئله خصوصی» است.
همزمان رامون فونسکا رییس موسسه حقوقی موساک- فونسکا که تمامی این اسناد از آنجا درز کرده است هرگونه عمل خلاف قانون را تکذیب کرده و گفته که اسناد موجود در شبکه کامپیوتری این موسسه هک شده است. او هک کردن اسناد این موسسه را «یک کارزار بین‌المللی علیه حریم خصوصی» توصیف کرده است.
رامون فونسکا که تا ماه مارس یکی از مقامات ارشد دولت پاناما بود، به خبرگزاری رویترز گفت این موسسه حقوقی تاکنون بیش از ۲۴۰ هزار شرکت را در پناهگاه‌های مالیاتی ثبت کرده است و «بخش اعظم» این شرکت‌ها برای «فعالیت‌های اقتصادی مشروع» ثبت شده‌اند.
• رهبران اپوزیسیون آرژانتین از مائوریسیو ماکری، رییس جمهوری این کشور، خواسته‌اند که درباره نقش خود در یک کمپانی تاسیس شده در باهاماس کاملا توضیح دهد. نام کمپانی آقای ماکری در اسناد پاناما آمده است.
آقای ماکری تایید کرد که یک گروه تجاری با نام «فلگ تریدینگ ال‌تی‌دی» از سوی خانواده‌اش در باهاماس برای فعالیت در برزیل تاسیس شده است ولی گفته که نه سهمی در این شرکت دارد و نه درآمدی از آن کسب می‌کند.
وی توضیح نداده است که این شرکت در برزیل چه فعالیتی دارد.
• نام میشل پلاتینی از مدیران فیفا که از کار معلق شده است در اسناد پاناما به چشم می‌خورد. وی در واکنش گفته است که حساب‌ها و دارایی‌های او برای مقام‌های مالیاتی شناخته شده هستند.
به نوشته روزنامه لوموند، پلاتینی مدیریت شرکتی که در سال ۲۰۰۷ در پاناما به نام «بالنی اینترپرایز» تاسیس کرده بود به عهده داشت.
علاوه بر سیاستمداران و خانواده‌های آنها، این اسناد نشان می‌دهد که تعدادی از مقامات فیفا نیز از این روش‌ها برای پنهان کردن اموال خود استفاده می‌کردند.
پاناما کشور کوچک آمریکای مرکزی یکی از پنهان‌کار‌ترین پناهگاه‌های مالیاتی در جهان است و تاکنون حاضر نشده مقررات شفافیت بین‌المللی که هدف آن مبارزه با فرار مالیاتی، پولشویی و سایر روش‌های غیرقانونی است را امضا کند.
