شامگاه یکشنبه تلویزیون ایران تصاویری را پخش کرد که گفته شد تاسیسات هسته‌ای فردو در ایران است اما تمرکز این گزارش، بر روی تجهیزات نظامی‌ای بود که در نزدیکی این تاسیسات به نمایش در آمدند.
این تجهیزات بخش‌های مختلف سامانه اس- ۳۰۰ بودند که ایران در سال ۲۰۰۷ میلادی ( حدود ۹ سال پیش) آن را از روسیه خریداری کرده بود اما به دلیل گسترش تحریم‌های بین‌المللی علیه تهران، مسکو تصمیم به متوقف کردن این قرارداد گرفته بود. حال پس از کشمکش‌های بی پایان، ایران روز یکشنبه از انتقال کامل این سامانه خبرداد.
درباره این موضوع رادیو فردا با پیتر وِزِمن محقق ارشد در انستیتوی صلح استکهلم (سیپری) گفتگو کرده است.
ارزیابی شما از تصاویری که از سامانه اس – ۳۰۰ از تلویزیون ایران پخش شده چیست؟ آیا می توان گفت که ایران در نهایت پس از چند سال این سامانه را از روسیه دریافت کرده است؟
تصاویری که پخش شده آشکارا نشان می دهد که این سامانه اس-۳۰۰ است. در حالیکه در گذشته ایران تصاویری را نشان داده بود که ادعا می کرد بخش هایی از این سامانه است که کاملا مشخص بود واقعی نیستند. از سوی دیگر به نظرم اینبار این گزارش صحیح است چون روس ها هم بارها تکرار کردند که این سامانه در سال جاری به ایران منتقل می شود. از همین رو هم من شک ندارم که تصاویری که نشان داده شده، واقعی هستند.
این سامانه پس از حدود ۶ سال به ایران منتقل شده است. در یکی دو سال اخیر ما خبرهایی درباره مدل‌های پیشرفته تری از این سامانه شنیده بودیم. آیا ایران با در اختیار داشتن سامانه ای که حال چند سالی از عمر آن می گذرد، چیزی را از دست نمی دهد؟
مدلی که ایران هم اکنون دریافت می کند، تازه ترین نوع تجهیزات نیست که روسیه تولید می کند اما از نوعیست که روسیه علاقمند به فروش به سایر کشورهاست. ایران می تواند فناوری های پیشرفته تری از روسیه بگیرد که خب بهتر است اما این را هم نباید فراموش کرد اگرچه این سامانه حدود ۹ سال پیش خریداری شده، اما تجهیزات نظامی آنقدر سریع توسعه نمی یابند که شش سال تاثیرگذار باشد. این سامانه آنچنان توانا است که بتواند نگرانی های نظامی ای را در میان همسایگان ایران ایجاد کند.
به توانایی‌های این سیستم اشاره کردید. ایران تاکید می‌کند که این سامانه دفاعی است و جنبه تهاجمی ندارد. سوال اینجاست که چرا این سامانه برای همسایگان ایران می‌تواند مایه نگرانی باشد؟
این سامانه مطمئنا دفاعیست. به ایران کمک می کند که از خاک خود خصوصا در مقابل جنگنده های سایر کشورها و تا حدی موشک های آن ها حفاظت کند.
این کشور هنوز فاصله بسیار زیادی در تکنولوژی نظامی با کشورهایی چون عربستان سعودی، امارات متحده عربی و ترکیه و همچنین حضور نظامی آمریکا در خلیج فارس دارد. و اگر درباره توان نظامی غیراتمی در منطقه صحبت کنیم ایران به میزان قابل توجهی قدرت ضعیف تر در منطقه است.پیتر وزمن از انسیتوی صلح استکهلم
اما اینکه چرا مایه نگرانی می شود، باید گفت که این سامانه به توانایی تهاجمی ایران کمکی نمی کند اما با این سامانه آنها کمتر می توانند فشار نظامی بر ایران وارد کنند. و آنها فرصت کمتری دارند تا از تجهیزات پیشرفته نظامیشان که بالقوه می تواند به اهدافی در داخل خاک ایران برسد، استفاده کنند. با این وجود باید تاکید کنم که اگر امروز ایران این چنین سامانه ای را خریداری می کند،
اما این کشور هنوز فاصله بسیار زیادی در تکنولوژی نظامی با کشورهایی چون عربستان سعودی، امارات متحده عربی و ترکیه و همچنین حضور نظامی آمریکا در خلیج فارس دارد. و اگر درباره توان نظامی غیراتمی در منطقه صحبت کنیم ایران به میزان قابل توجهی قدرت ضعیف تر در منطقه است.
وقتی صحبت از این وضعیت ایران می شود، باید به مسئله ممنوعیت خرید سلاح‌های متعارف توسط ایران که قطعنامه ۲۲۳۱ همچنان آن را اعمال می کند هم اشاره کرد که همچنان حدود پنج سال دیگر این ممنوعیت را پابرجا نگه می دارد. آیا این همکاری ایران و روسیه در زمینه اس – ۳۰۰ تداخلی با این قطعنامه ندارد؟
ممنوعیت خرید و فروش سلاح توسط ایران که سازمان ملل متحد اعمال می کند، ممنوعیتی نسبی است. این ممنوعیت اجازه برخی تجهیزات را می دهد که شامل سامانه های موشکی زمین به هوا از جمله اس – ۳۰۰ می شود.
ممنوعیت خرید و فروش سلاح توسط ایران که سازمان ملل متحد اعمال می کند، ممنوعیتی نسبی است. این ممنوعیت اجازه برخی تجهیزات را می دهد که شامل سامانه های موشکی زمین به هوا از جمله اس – ۳۰۰ می شود.پیتر وزمن، محقق ارشد در انسیتوی صلح استکهلم
این ممنوعیت مثلا اجازه خرید جنگنده ،ناو جنگی یا تانک به ایران نمی دهد. در نتیجه یک ممنوعیت کامل نیست و آنچه روسیه انجام می دهد در راستای ممنوعیت سازمان ملل است.
