فرهنگ هفته: برگزیده آخرین اخبار از جهان ادب و نشر

متن کامل 55 نامه محمد قزوینی به حسن تقی‌زاده هفته گذشته انتشار یافت در مجموعه ای تحت عنوان «نامه های پاریس.» وزیر اطلاعات جمهوری اسلامی، آقای محسنی اژه‌ای، در یک مصاحبه مطبوعاتی هفته گذشته باب تازه‌ای گشود و در کنار اتهامات رایج دستگاه‌های امنیتی علیه روشنفکران ایرانی اتهام «برنامه ریزی برای انقلاب مخملین» را نیز به فهرست اتهامات آقای رامین جهانبگلو افزود. «بد فهمی یک توجیه ناموفق» نوشته رضا علیجانی پژوهشی است با ارزش در زمینه افکار و آراء دکتر علی شریعتی. فرج سرکوهی (رادیو فردا، مونیخ): «نامه های پاریس،» که هفته گذشته منتشر شد، متن کامل 55 نامه محمد قزوینی به حسن تقی‌زاده را در بر دارد. محمد قزوینی از برجسته ترین چهره های نسلی بود که در دهه 20 شیوه علمی را در تحقیق در متون کلاسیک فارسی در ایران باب کرد. در 1877 در تهران چشم به جهان گشود. ادب قدیم و فرهنگ معاصر را نزد استادان معتبر زمان آموخت و با تالیف، تصحیح و ویرایش بیش از 20 کتاب مهم در زمینه ادب کلاسیک ایران، از جمله دیوان حافظ، به یکی از نامدارترین استادان دانشگاه و محققان ایران بدل شد. در سال های 1903 تا 1915 برای یافتن نسخ خطی فارسی در انگلستان و آلمان اقامت داشت و به دون اقامت در برلین مجله « کاوه» را منتشر کرد که بدان روزگار از معتبرترین و وزین ترین نشریات فارسی زبان بود. حسن تقی زاده، از رهبران اصلی انقلاب مشروطه، از روحانیت شیعه برخاست اما کسوت روحانیت رها کرد و به یکی از با نفوذترین پیشروان مدرنیته در ایران بدل شد. زندگی سیاسی تقی زاده، از شرکت موثر در انقلاب مشروطه تا نمایندگی مجلس و وزارت مانع از ادامه فعالیت های فرهنگی او نشد. آثار با ارزش او در عرصه ادب کلاسیک جایگاه او را در تاریخ ادبیات ایران تثبیت کرده است. نامه های پاریس دلمشغولی های مورخان و محققان ایرانی آن روزگار را مطرح می کند. این کتاب با ویراستاری ایرج افشار، منتشر شده است. در حالی که تلاش نویسندگان، روزنامه نویسان، مدافعان حقوق بشر و نهادهای بین المللی جهان آزاد برای آزادی رامین جهانبگلو، محقق، مترجم و استاد دانشگاه ادامه دارد وزیر اطلاعات جمهوری اسلامی، آقای محسنی اژه‌ای، در یک مصاحبه مطبوعاتی هفته گذشته باب تازه‌ای گشود و در کنار اتهامات رایج دستگاه‌های امنیتی علیه روشنفکران ایرانی اتهام «برنامه ریزی برای انقلاب مخملین» را نیز به فهرست اتهامات آقای رامین جهانبگلو افزود. تاکنون روشنفکران زندانی در ایران به همکاری با تهاجم فرهنگی غرب، جاسوسی، روابط نامشروع و همکاری با ضد انقلاب متهم می شدند. انقلاب مخملین به جنبش‌هائی اطلاق می شود که به دوران پس از جنگ سرد با اتکاء به حضور فعال اکثریت مردم و با بهره‌گیری از دست آوردهای انقلاب ارتباطات و رسانه های بزرگ با شیوه های مسالمت آمیز دولت های استبدادی را سرنگون کرده اند. رامین جهانبگلو محقق 50 ساله ایرانی در اردیبهشت‌ماه در فرودگاه مهرآباد دستگیر شد و تا کنون از حقوق قانونی خود مانند حق داشتن وکیل و ملاقات آزاد با بستگان محروم بوده است. «بد فهمی یک توجیه ناموفق» نوشته رضا علیجانی پژوهشی است با ارزش در زمینه افکار و آراء دکتر علی شریعتی . شریعتی با تلفیق عناصری از مارکسیسم، اگزیستانسیالیزم و مائوئیسم با برداشت خاصی از اسلام بسیاری از جوانان ایرانی دهه‌های 40 و 50 را به نوعی از اسلام چپ‌گرا سوق داد. چون بسیاری از چپگرایان دوران خود دموکراسی پارلمانی اروپای غربی را نمی‌پسندید و برای کشورهای غیر صنعتی چون ایران دموکراسی هدایت شده را توصیه می‌کرد که بیان دیگری از حکومت اقتدارگرای نخبگان بود. شریعتی کوشید تا دیدگاه خود را در باره دموکراسی هدایت شده با مفهوم امام و امامت در متون شیعه توجیه کند. رضا علیجانی در کتاب خود برخورد شریعتی با دموکراسی و توجیه‌های او را در این عرصه تحلیل می‌کند.