روز پنجشنبه ۲۳ ماه مارس جاری، ۱۴ سناتور آمریکایی، منجمله باب منندز و باب کورکر از حزب جمهوریخواه و بن کاردین از حزب دمکرات طرح مشترکی بمنظور اعمال تحریمهای بیشتر علیه ایران عرضه کردند که تصویب آن می تواند علاوه بر توافق اتمی با تهران، آرایش کنونی نیروها در منطقه را تحت تاثیر قرار دهد.
طرح تازه سنا بنام «قانون مقابله با اقدامات بی‌ثبات کننده ایران- ۲۰۱۷» که از بخت بلندی برای تبدیل شدن به قانون برخوردار است،بنا بر قول تهیه کنندگان آن ( سناتور منندز خطاب به رویترز) به گونه‌ای تنظیم شده که مفاد توافق اتمی ۱۴ ماه ژوئیه ۲۰۱۵ را خدشه دار نسازد.
با این وجود در صورت تصویب طرح یاد شده در سنا، مجلس نمایندگان و امضاء رییس جمهور، حفظ « برجام»که از ۱۶ ژانویه سال ۲۰۱۶ بموقع اجرا گذاشته شده، بسیار دشوار خواهد شد.
در شرایط کنونی که امنیت داخلی و ساختار سیاسی سه کشور عراق، سوریه و یمن در وضعیت انتقالی قرار دارد، لغو توافق اتمی با ایران زمینه‌ای برای شکل گرفتن تنشهای تازه مابین قدرتهای منطقه‌ای و فرا منطقه‌ای را فراهم خواهد ساخت.
تحریم سپاه
در طرح تازه سناتور‌های آمریکایی، سپاه پاسداران به عنوان یک سازمان تروریستی معرفی شده.
با و جود اعمال تحریم علیه شمار بزرگی از کارکنان سپاه پاسداران، نیروهای قدس و دهها موسسه متعلق و یا وابسته به سپاه پاسداران، این نهاد نظامی - امنیتی جمهوری اسلامی در کلیت آن، تاکنون به عنوان یک نهاد تروریستی از سوی آمریکا معرفی نشده و در لیست سیاه آن کشور قرار نگرفته.
از جمله نتایج غیر قابل اجتناب قرار دادن سپاه پاسداران در لیست سازمانهای تروریستی، از میان رفتن شرایط قانونی برای هر نوع همکاری نظامی و یا اطلاعاتی بین نیروهای آمریکایی مستقر در عراق و سوریه و نیروهای قدس سپاه است.
نتیجه دیگر چنین تحولی، اقدام متقابل جمهوری اسلامی و احتمالایک یا دو دولت متحد تهران، به تروریست خواندن نیروهای نظامی آمریکایی مستقر در منطقه است.
شماری از اعضاء ارشد نیروهای مسلح آمریکا و سازمان اطلاعات و امنیت مرکزی آن کشور(سیا) پیشتر عدم رضایت خود را با اتخاذ چنین تصمیمی اعلام داشته اند.
تحریمهای موشکی
فعالیتهای موشکی ایران از دو وجه حساسیتهای زیادی در آمریکا و نزد کشورهای منطقه برانگیخته:
-۱ بهبود کمی و کیفی موشکها، شامل افزایش برد؛ دقت هدفگیری بهبود عملکرد پیش رانها و همچنین قابلیت بیشتر برای تولید انبوه آنها.
-۲ ارسال تولیدات متنوع موشکی به کشورهای منطقه؛ مستقر ساختن انواع موشکهای تاکتیکی و برد کوتاه درجنوب لبنان (حزب الله)؛ غزه (حماس)؛ سوریه و بنا بر ادعای آمریکا و عربستان، ارسال موشک برای حوثی‌ها در یمن.
محمد علی جعفری فرمانده سپاه پاسداران در ماه نوامبر سال ۲۰۱۲ ضمن حضور در باشگاه خبرنگاران جوان وابسته به سپاه پاسداران، برای نخستین بار اعلام داشت ایران فن آوری تولید موشکهای فجر ۵ (قطر ۳۳۳ میلیمتر، با سوخت جامد، برد ۷۵ کیلومتر و کلاهک جنگی به زن ۱۷۸ کیلوگرم، و ظرفیت رسیدن به تلاویو) را در اختیار حماس قرار داده.
در مورد تحویل انواع موشکها به حزب الله، جمهوری اسلامی ایران کمتر مبادرت به پرده پوشی کرده است. بنا بر ارزیابی منابع مستقل، حزب الله به تنهایی حدود ۱۲۰ تا ۱۵۰ هزار موشک منجمله انواع فجر ۱-۲-۳ و فجر ۵ ، موشکهای خیبر، زلزال، فتح ۱۱۰ و اسکاد - دی در اختیار دارد.
طی جنگ دو سال گذشته حوثی‌های با نیروهای دولتی یمن و عربستان سعودی، جمهوری اسلامی به دفعات گزارشهایی مبنی بر استفادهآنها از موشکهای اسکاد علیه عربستان را منتشر ساخته اند.
واکنش دولت ترامپ
پیش از کناره گیری مایکل فلین، مشاور امنیت ملی سابق رییس جمهور آمریکا، همزمان با دادن اخطار به ایران، موضوع قرار دادن سپاه پاسداران جمهوری اسلامی در لیست سازمانهای تروریستی مطرح گردید که این تصمیم با عدم استقبال پنتاگون و سیا روبرو شد.
نظر مشابهی در دولت جورج بوش (پسر) نیز مطرح شد ولی در همان زمان با استناد به اینکه چنین تصمیمی میتواند جان نیروهای آمریکایی را در خطر قرار دهد مورد مخالفت رییس وقت ستاد مرکزی نیروهای مسلح آمریکا قرار گرفت.
طرح تازه سناتور‌های جمهوری خواه و دمکرات در صورت قانونی شدن رییس جمهور را مکلف میسازدچنانچه فرد و یا موسسه ای، حتی بعد از خارج شدن نام آنها از لیست تحریمها، در برنامه‌های موشکهای بالستیک ایران و یا اقدامات ضد حقوق بشری درگیر شود مجددا آنان را مورد تحریم قرار دهد.
در قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت که به موجب آن برجام بموقع اجرا گذاشته شده، محدودیتهایی برای ایران در مورد موشکهای بالستیک و دریافت و صدور اسلحه پیشبینی شده که مکلف ساختن رییس جمهور آمریکا به مجازات متخلفان قطعنامه (موسسات، بانکها و افراد) از جمله فراز‌های مشخص و روشن در طرح است.
با توجه به اعلام مواضع متفاوت با دولت اوباما در رابطه با توافق اتمی، برای رییس جمهور تازه آمریکا بسیار دشوار خواهد بود چنانچه طرح تحریمهای تازه در کنگره مورد تصویب قرار گیرد، از امضاء آن خودداری کند.
طی آخرین روزهای دولت اوباما کنگره آمریکا طرح تحریمهایی را علیه ایران مورد تصویب قرار داد اما رییس جمهور از امضاء مصوبه خودداری کرد و در عین حال آنرا برای اصلاح پس نفرستاد ( وتوی جیبی-پاکت وتو)، به این ترتیب، با استناد به مقررات مربوط به نحوه تصویب قوانین در کنگره آمریکا، رای نمایندگان، قانونی شد.
واکنش محتمل جمهوری اسلامی
روحانی برجام را یکی از دستاوردهای بزرگ دولت خود معرفی و بمنظور حفظ چارچوب برجام، آماده است حتی در صورت اعمال تحریمهای تازه از سوی آمریکا از کنار موضوع عبور کند.
در رابطه با مسائل ناقض حقوق بشر در ایران دولت روحانی آماده گفتگو است و در این زمینه منشوری نیز انتشار داده.
اظهارات روز نه ماه مارس سرتیپ میر علی حاجی زاده، فرمانده نیروهای هوا فضای سپاه پاسداران دایر بر اینکه "با یک تشر آمریکا موشکها یمان را به انبار بردند"، نشان میدهد که سهم دولت روحانی در حوزه تصمیم گیری نظام در حدی است که میتواند محدودیتهایی را حتی در رابطه با نیروهای مسلح و سپاه بموقع اجر بگذارد.
به این ترتیب در صورت تجدید انتخاب روحانی به عنوان رییس دولت بعدی، تصویب قانون تازه تحریمهای آمریکا علیه ایران میتواند، مانند شماری از تحریمهای دیگر، بجای سد کردن راه برجام از کنار آن عبور کند.
در صورت بازماندن روحانی از تشکیل دولت آینده و شکست او برابر اصولگرایان، صورت مسائل موجود مابین ایران و آمریکا تغییر کرده و حیات برجام نیز در شمول تغییرات بعدی قرار میگیرد؛ تکرار الگوی سال ۲۰۰۵ که طی آن قدرت دولت از اصلاح طلبان به شاخه‌ای از اصولگرایان منتقل شد.
---------------------------------------------------------------
یادداشت‌ها و مقالات، آرای نویسندگان خود را بازتاب می‌دهند و بیانگر دیدگاهی از سوی رادیو فردا نیستند.
