تنها يک هفته پيش، سخن از خاورميانه جديد می رفت که بناست با ديپلماسی به خشونت ها در آن پايان داده شود.
امروز اين خاورميانه جديد با پرسش بزرگی رو به روست. عراق با وجود تمام خشونت هايی که از سال ۲۰۰۳ و پس از آغاز جنگ در آن جريان داشته است، هرگز در طول يک روز ۲۰۰ تن از شهروندانش در يک حمله کشته نشده بودند.
نبيل الحيدری، رييس دفتر راديو عراق آزاد در بغداد می گويد:«واکنش اصلی دولت به مردم فرستادن اين پيام است، که آرام باشند و اوضاع را در کنترل خود نگه دارند و باعث نشوند تا وضعيت کاملا متشنج شود. معمولا در اين مواقع گروه های مختلف در صدد انتقام گيری بر می آيند و انتقام گيری تنها تعداد کشته ها را بيشتر می کند.»
اما گروه هايی که در صدد انتقام جويی بر می آيند، عملا فعاليت خود را تنها ساعاتی پس از حمله خونين به شهرک صدر آغاز کردند.
چينی و ملک عبد الله
در اين ميان، ديک چينی، معاون رييس جمهوری آمريکا برای ديداری در عربستان سعودی به سر می برد.
ديداری که بنا به گفته ها، برای افزايش نقش سعودی ها، استفاده از نفوذ آنها بر گروه های سنی مذهب و پرداخت کمکی است که پادشاه اين کشور قول آن را مدت ها پيش داده بود.
پيشتر مقام های سازمان ملل از تغيير آنچه «نوع» خشونت در عراق می نامند، سخن گفته بودند. جوانی مگازانی، مسئول ارشد نهاد همياری ملل متحد در عراق، سه روز پيش پس از اعلام گزارش انتقادی سازمان ملل از وضعيت عراق گفت: «هم اکنون در کنار گروه های تروريستی، تبه کاران و گروه های مسلحی که در حاشيه نيرو های امنيتی عراق خدمت می کنند نيز غير نظاميان را می کشند.»
احمدی نژاد و طالبانی
با اعلام ديدارهای برنامه ريزی شده ايران و عراق از يک سو و آمريکا و عربستان از سوی ديگر، گروهی از صاحب نظران ابراز اميدواری کردند که عراق با همکاری کشورهای منطقه ای و فرا منطقه ای آرامش خود را به دست خواهد آورد.
ايران همواه از سوی آمريکا متهم به کمک به شبه نظاميان شيعه در عراق بوده است و آمريکا از سوی گروه های شيعه عراق متهم به نزديک شدن و همکاری با سنی ها.
از جمله هوشنگ حسن ياری استاد مطالعات استراتژيک در کالج سلطنتی نظامی کانادا در رشته گزارش های ويژه راديو فردا، «خاورميانه جديد: چشم اندازها و چالش ها»، گفت و گو های تهران را چراغ سبز ايران به آمريکا برای شرکت در روند جديدی برای همکاری جهت پايان دادن به خشونت ها در عراق دانسته بود.
خشونت و گفت و گو
مقام های ايران، عراق و سوريه تلاش می کنند تا با يکديگر ديدار کنند. ايالات متحده تلاش می کند تا از نفوذ عربستان سعودی بهره گيرد، اما ناگهان ترور پير جميل و بمب گذاری های پياپی در محله شيعه نشين عراق پديد می آيد.
در نخستين مورد، شيعه ها متهمند و در دومی سنی ها. به نظر می آيد پرسش جديدی که در مورد خاور ميانه مطرح می شود اين است که آيا ايران، سوريه يا کشورهای منطقه ای بازيگر در اوضاع آن، از توانايی کافی برای اعمال نفوذ بر اتفاقاتی که در آن می افتد برخوردارند يا نقش آنها در مهار خشونت ها تنها يک مساله غلو شده رسانه ای است؟